مكانيسم دفاعي تثبيت چيست و چگونه عمل مي‌كند؟ تثبيت به معناي تمركز ساختار ايگو بر اميال و غرايز مراحل ابتدايي‌تر رشد است. طبق نظريه فرويد در هر دوره سني انرژي رواني براي رشد در يك ناحيه خاص از بدن متمركز مي‌شود. اگر افراد نتوانند از پس تعارضات موجود در حل مرحله برآيند، ممكن است در يك مرحله خاص تثبيت شده و اعمالي را نشان دهند كه بيانگر عدم حركت آن‌ها در مسير رشد رواني است. در ادامه اين مقاله در مورد مكانيسم دفاعي تثبيت توضيحات بيشتري را ارائه كرده‌ايم. پس تا انتهاي مطلب همراه ما باشيد. 

منبع: مكانيسم دفاعي تثبيت

مكانيسم دفاعي تثبيت | آشنايي با مراحل رشد رواني – جنسي

زيگموند فرويد در نظريه رشد رواني جنسي خود اين موضوع را مطرح كرد كه انرژي رواني كودكان در هر دوره سني بر يك قسمت خاص از بدن آن‌ها متمركز مي‌شود. براي مثال در دو سال اول زندگي كه مرحله دهاني نام دارد كودك همه چيز را از طريق مكيدن و خوردن ادراك مي‌كند. او در اين دوره بيش از هرچيز تحت تاثير نحوه شيردهي قرار دارد و هنگام كشف دنياي پيرامون نيز اولين كاري كه مي‌كند اين است كه اشياء تازه را در دهان خود بگذارد.

در واقع او تنها از اين طريق است كه مي‌تواند خوب و بد دنيا را بشناسد. با پايان نوزادي و شروع آموزش‌هاي مرتبط با رفتن به دستشويي، مرحله مقعدي آغاز مي‌گردد و كودك كنترل مثانه و اسفنكتر خود را به عنوان نمادي از اختيار و ابزاري براي كنترل والدين درك مي‌كند. از همين رو اين دوره از زندگي مرحله مقعدي نام گرفته است.

پس از آن با توجه به درك كودك از تفاوت‌هاي جنسي بين دختر و پسر، مرحله آلتي آغاز مي‌گردد و با شروع دوران مدرسه افراد در مرحله نهفتگي قرار مي‌گيرند. چرا كه بيشتر انرژي رواني جنسي آن‌ها بر يادگيري موضوعات مدرسه معطوف مي‌شود. در نهايت با رسيدن به سن بلوغ و توانايي برقراري يك ارتباط جنسي كامل، فرويد مرحله تناسلي را مطرح مي‌كند. او بر اين باور است كه هر يك از اين مراحل تعارضات خاص خود را دارد. براي اينكه فرد بتواند از نظر رشدي به بلوغ برسد، لازم است كه بتواند به طور سالمي تعارض‌هاي موجود در هر مرحله را حل نمايد.

مكانيسم دفاعي تثبيت چيست؟

بر اساس نظريه فرويد، ساختار روان انسان داراي 3 بخش اصلي است كه ايد، ايگو و سوپر ايگو را در بر مي‌گيرد. ايد مسئول اميال، تكانه‌ها و خواسته‌هاي ناخودآگاهي است كه در ذهن جريان پيدا مي‌كند. اين خواسته‌ها بر اساس اصل واقعيت و اخلاق توسط ايگو و سوپرايگو مورد بررسي قرار مي‌گيرند. در همين راستا اگر افراد نتوانند از تعارضات موجود در هر مرحله رشدي بر بيايند، ايد دائما بر اميال دوره‌هاي ابتدايي‌تر رشد متمركز مي‌شود و نمي‌تواند خود را به سطوح بالاتر برساند. در نتيجه صرف انرژي زياد براي حل تعارض‌هاي يك مرحله خاص باعث مي شود كه او در آن مرحله تثبيت شده و از رشد بيشتر باز بماند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مكانيسم هاي دفاعي كليك كنيد.

مثال هايي از مكانيسم تثبيت در دوره هاي مختلف رشد رواني – جنسي

تثبيت شدن در هر يك از 3 مرحله رشدي ابتدايي يعني مرحله دهاني، مقعدي و آلتي اغلب با رفتارهاي خاصي خود را نشان مي‌دهد كه در ادامه به مثال‌هايي در مورد هريك از آن‌ها اشاره كرده‌ايم. با شركت در جلسات روان درماني مي‌توانيد براي تغيير و پي بردن به هركدام از اين رفتارها، قدم برداريد.

1. مكانيسم دفاعي تثبيت در مرحله دهاني

فرويد بر اين باور بود كه اگر كودكان در دوران شيردهي و در ارتباط با مادر خود تعارضات زيادي را تجربه كنند، ممكن است دچار تثبيت در مرحله دهاي شوند. از جمله رفتارهايي كه مي‌توانند در مورد اين موضوع به ما هشدار بدهند، مي‌توان به عادت ناخن جويدن، سيگار كشيدن، تمايل افراطي براي نوشيدن مشروبات الكلي و پرخوري اشاره كرد.

2. تثبيت در مرحله مقعدي

آموزش‌هاي مرتبط با رفتن به دستشويي، كنترل مثانه و حركات روده از جمله مهم‌ترين موضوعاتي است كه كودك بايد بتواند در مرحله مقعدي با آن‌ها مواجه شده و به شيوه‌اي سالم آن‌ها را حل نمايد. كودكاني كه والدين بسيار سخت گيري در اين زمينه دارند يا بالعكس بچه‌هايي كه پدر و مادرشان نمي‌توانند به درستي و با جديت كافي قواعد را به آن‌ها آموزش دهند در معرض تثبيت در اين مرحله قرار دارند. خساست، لجاجت، مشغوليت ذهني با مسائل مرتبط با تميزي و پاكيزگي از جمله رفتارهايي هستند كه تثبيت در مرحله مقعدي را نشان مي‌دهند.

3. مكانيسم دفاعي تثبيت در مرحله آلتي

عقده اديپ كه به معناي داشتن تمايلات جنسي پسر نسبت به مادر و عقده الكترا كه به معناي تمايلات جنسي دختر به پدر است براي اولين بار در مرحله آلتي اتفاق مي‌افتند. كودكان به مرور ياد مي‌گيرند كه از طريق همانند سازي با والد هم جنس اين تمايلات را به دست فراموشي بسپارند و به اين ترتيب به شيوه‌اي سالم از اين مرحله نيز عبور نمايند. افرادي كه به هر دليل نمي‌توانند اين مرحله را به خوبي پشت سر بگذارند، دوره بزرگسالي و رفتار جنسي آينده آن‌ها مي تواند تا حد زيادي تحت تاثير قرار بگيرد. تثبيت در مرحله آلتي اغلب باعث مي‌شود كه افراد در آينده رفتارهاي جنسي پرخاشگرانه‌اي داشته باشند يا شخصيت‌هاي نمايشي و توجه طلبي را پرورش دهند.

درمان مكانيسم دفاعي تثبيت

براي آنكه فرد بتواند تثبيت را كنار گذاشته و از نظر رشد رواني جنسي خود را با سن تقويمي كه دارد هماهنگ سازد، لازم است كه از يك درمانگر متخصص در حيطه روانكاوي يا ساير رويكردهاي روان تحليلي نظير روان پوشي كمك بگيرد. روان شناس به كمك تكنيك‌هاي مختلف به شما كمك مي‌كند تا تعارض‌هاي حل نشده در ناخودآگاه خود را به مرور زمان بشناسيد و با تجربه مواجهه‌اي سالم به مرور زمان آن‌ها را در درون خود حل و فصل نماييد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روانكاوي چيست كليك كنيد.

سوالات متداول

- آيا مكانيسم دفاعي تثبيت با مكانيسم واپس روي ارتباط دارد؟

بله در بسياري از موارد واپس روي مي‌تواند مقدمه‌اي براي تثبيت باشد. به طوري كه فرد ابتدا به كمك واپس روي به دوره‌هاي ابتدايي‌تر رشد پناه مي‌برد و سپس با انجام رفتارهايي مرتبط با همان مرحله تثبيت در آن را نشان مي‌دهد. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه مكانيسم هاي دفاعي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق شماره 02122018502 و يا از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: مكانيسم دفاعي تثبيت