اختلالات خواب

براي اين كه بدانيد آيا واقعا به تست خواب نياز داريد يا نه بهتر است ابتدا با اختلالات خواب آشنا شويد. اختلالات خواب در چند دسته اساسي قرار مي گيرند كه در ادامه به توضيح هر يك آن ها مي پردازيم:

1. اختلال تنفسي

اگر تنفس شما به هنگام خواب قطع مي شود و دوباره بر مي گردد پس شما به اختلال تنفسي دچار هستيد. يكي از اختلالات تنفسي شايع ميان مردم آپنه خواب نام دارد كه به معناي وقفه تنفسي در خواب است. اين اختلال بسيار خطرناك بوده و حتي در مواردي مرگبار است.

نشانه هاي آپنه خواب
الف. خروپف بسيار بلند در طول شب
ب. تحريك پذيري
ج. اختلال توجه
د. بيدار شدن با علائمي نظير دهان خشك، سردرد و گلودرد
ه. بيدار شدن از خواب به همراه علائم تنگي نفس
و. تنفس منقطع
ز. بي خوابي و خواب زدگي
براي كسب اطلاعات بيش تر در زمينه آپنه خواب كليك كنيد.

2. بي خوابي

خواب باكيفيت و مناسب بايد عميق و يكپارچه باشد. اگر شما در طول شب به سختي به خواب مي رويد، نمي توانيد بخوابيد و يا به هنگام خواب مدام از خواب بيدار مي شويد و در دوباره به خواب رفتن مشكل داريد، پس اختلال خواب شما در دسته بي خوابي قرار مي گيرد. بي خوابي مي تواند به دلايل مختلفي ايجاد شود از جمله: اختلالات خواب، استرس، به هم خوردن سيكل خواب، افسردگي و … البته نگفته نماند كه اختلالات ديگرهم سبب بي خوابي مي شوند.

بي خوابي مشكلات زيادي را از نظر جسمي و رواني براي فرد ايجاد مي كند از جمله: نوسانات اخلاقي، اختلال توجه، كاهش بهره وري،احساس اندوه و خستگي مفرط. درمان بي خوابي با مصرف خودسرانه دارو هاي خواب آور نه تنها چاره كار نيست بلكه حتي در مواردي مي تواند خطرناك باشد. بي خوابي تابع عوامل مختلفي است؛ به همين دليل بايد توسط پزشك متخصص تشخيص داده شده و درمان شود.

3. اختلال حركت دوره‌اي اندام

در اين نوع اختلال فرد به صورت ناخودآگاه و مداوم پاهاي خود را باز و بسته مي كند. اين اختلال ممكن است پرش دست و پا و يا سندرم پاي بي قرار باشد.

سندرم پاي بي قرار: نوعي اختلال خواب است كه نشانه آن احساس ناخوشايند و بدي در پاهاست كه فرد را مجبور به حركت دادن پاهايش مي كند تا اين احساس برطرف شود. اين مشكل معمولا عصرها و شب ها بروز پيدا مي كند و به همين دليل سبب بي خوابي و مشكلات مربوط به آن مي شود. اين مشكل بيشتر در زنان ديده مي شود چرا كه كمبود آهن تشديد كننده اين بيماري است.

4. رفتار هاي غيرمعمول در خواب

اگر در خواب راه مي رويد و يا در خواب حرف مي زنيد، خروپف مداوم داريد، درگير كابوس هاي شبانه هستيد، پرخوابي داريد و يا هر نوع رفتار غير معمول ديگري داريد كه كيفيت خواب شما را به هم مي ريزد پس شما هم دچار اختلال خواب هستيد و بايد براي رفع آن نزد پزشك رفته و در صورت صلاحديد پزشك براي تست خواب اقدام كنيد.

5. اختلال رفتاري خواب rem

اكثر افراد تصور مي كنند خواب يك اتفاق ناگهاني و تك مرحله اي است كه در آن برخي ارگان هاي بدن از فعاليت باز مي ايستند اما اين گونه نيست. خواب يك فرايند چند مرحله اي مي باشد. عمدتا اختلالات خواب در مرحله دوم كه به خواب rem معروف است اتفاق مي افتد و اين مرحله را مختل مي كند. مرحله دوم خواب يا همان خواب rem همان مرحله ايست كه ما در آن خواب و رويا مي بينيم. اين مرحله شبه بيداري است و اگر خواب با كيفيت باشد هر 90 دقيقه اتفاق مي افتد.

6.خستگي در طول روز

آخرين مورد كه وجه مشترك تمام اختلالات خواب است خستگي مفرط در طول روز مي باشد. اين نوع خستگي نتيجه بي خوابي و يا خواب بي كيفيت است. افرادي كه دچار اختلالات خواب هستند دچار چرخه خواب نامناسب در شب، خستگي و كمبود انرژي در طول روز مي شوند. به همين دليل خواب خوب اهميت دارد چرا كه در نبود آن انرژي لازم براي فعاليت هاي روزانه هم وجود ندارد. برخي افراد در طول روز دچار حمله ناگهاني خواب مي شوند كه به اين حمله در اصطلاح پزشكي ناركولپسي مي گويند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه حمله خواب كليك كنيد.

تست خواب چيست و چگونه انجام مي شود؟

شما براي تست خواب ايتدا بايد با يك متخصص مشورت كنيد و سپس به مراكز درماني كه شامل بيمارستان ها و كلينيك هاي مخصوص اختلالات خواب است مراجعه كنيد. عصر روزي كه براي شما نوبت تعيين شده بايد به مركز درماني برويد و شب را در اتاق مخصوص خودتان بخوابيد. اتاق‌هاي مخصوص تست خواب معمولا شبيه به اتاق‌هاي هتل هستند تا راحتي شما را تامين كنند. اين اتاق‌ها بايد تميز و بهداشتي، ساكت و تاريك باشند. نگراني اكثر افراد اين است كه در اين اتاق ها خوابشان نبرد اما در واقع تجربه نشان داده اكثر افراد شب آزمايش به راحتي مي‌خوابند و مشكلي برايشان ايجاد نمي‌شود.

در طول خواب به پوست سر، قفسه سينه و باقي اندام‌هايتان سنسورهايي وصل مي‌شود كه وضعيت شما را در طول خواب ثبت كند. اين سنسورها به نحوي طراحي شده‌اند كه آزادي شما را به هنگام خواب نگيرند و امكان تكان خوردن در طول خواب را به شما بدهند. اطلاعاتي كه در طول تست خواب بايد ثبت و بررسي شود شامل اين موارد است: امواج مغزي، تعداد تنفس در طول خواب، كيفيت تنفس در طول خواب، سطح اكسيژن در خون، ضربان قلب، حركات بدن مانند حركت پا، حركت چشم ها و هر آن چيزي كه در طول خواب براي شما اتفاق مي‌افتد.

ناگفته نماند كه در طول خواب متخصص مربوطه بر شما نظارت دارد، به شما سر مي‌زند و اگر مشكلي داشته باشيد به شما كمك مي‌كند. مثلا اگر بخواهيد به دسشويي برويد سنسورها را از بدن شما جدا مي‌كند. در اتاق‌هاي تست خواب استاندارد ميكروفوني وجود دارد كه بيمار را با فلوشيپ خواب ارتباط مي‌دهد. اين ميكروفون براي اين است كه اگر بيمار بيدار شد و يا مشكلي داشت مثلا سنسور ها از پوستش جدا شده بودند، سريعا به متخصص اطلاع بدهد. براي كسب اطلاعات در زمينه خواب سريع كليك كنيد.

قبل از تست خواب بايد چه اقداماتي انجام دهيم؟

1.روز قبل از تست خواب سعي كنيد از مواد كافئين دار مانند چاي، كلات، نوشابه و قهوه استفاده نكنيد تا به راحتي به خواب برويد.
2.استفاده از الكل و مواد مخدر نتيجه آزمايش شما را به هم مي ريزد پس از مصرف آن اجتناب كنيد.
3.اگر داروي خاصي مصرف مي كنيد درباره مصرف آن در روز قبل از آزمايش، با پزشك تان مشورت كنيد.
4.مقدار غذاي معمول خود را مصرف كنيد نه خيلي سنگين نه خيلي محدود.
5. سعي كنيد عصر قبل از رفتن به مركز درماني يك دوش آب گرم بگيريد تاهم پوست شما براي انجام آزمايش تميز شود و هم بدن شما ريلكس شود و شب راحت تر به خواب برويد.
6.سعي كنيد از مواد آرايشي، ادكلن و … استفاده نكنيد چرا كه عملكرد سنسور ها و الكترود ها را به هم مي ريزد.
7.تمام چيزهايي كه به شما در خواب راحت تر كمك مي كنند را به همراه داشته باشيد مانند لباس خواب راحت، يك كتاب، بالش مخصوص به خودتان، خميردندان و مسواك و…
8.اگر فكر مي كيد كه تنها رفتن به شما استرس مي دهد و يا مشكل خاصي داريد، يك همراه كه شما را آرام مي كند را با خود به مركز درماني بياوريد.
9.نسخه پزشك، دفترچه بيمه، پاسخ آزمايش ها و داروهاي روز بعد را فراموش نكنيد.
10.سعي كنيد دير نكنيد و اگر قصد كنسل كردن داريد از چند روز قبل به مركز اطلاع دهيد.
11.جواهرات و وسايل ازشمند خود را در خانه بگذاريد چرا كه اكثر مراكز تست خواب هيچ گونه مسئوليتي را در قبال اشياي ارزشمند شما قبول نمي كنند.

پس از تست خواب

صبح پس از اين كه بيدار شديد و تست خواب شما انجام شد، متخصص يا تكنسين سنسور ها را از پوست شما جدا مي كند و شما مي توانيد آزادانه به ادامه روز خود بپردازيد. با توجه به اين كه چه مقدار زماني در هر مرحله از خوابتان مانديد، وقفه تنفسي داشتيد يا نه، خروپف شما چطور بوده و رفتار ها و حركات غير طبيعي يا طبيعي داشتيد، متخصص مشكل شما را تشخيص مي دهد و راه حل درمان را براي شما توضيح خواهد داد. معمولا فرايند تشخيص از يك هفته تا چند هفته به طول مي انجامد.

ضرورت تست خواب در چيست؟

ما انسان ها به طور تقريبي نيمي از عمر خود را در خواب به سر مي بريم پس اگر كيفيت اين بخش از زندگي قابل قبول نباشد در تمام زندگي دچار مشكل مي شويم. عدم تشخيص و درمان اختلالات خواب باعث به وجود آمدن برخي مشكلات مي شود كه برخي از آن ها به شرح زير هستند:

1)كارايي و بهره وري پايين در طول روز
2) به هم خوردن تعادل هورموني و افزايش وزن
3)دچار شدن به مشكلات بينايي مانند تاري ديد، دوبيني، محدود شدن ميدان ديد
4)مشكلات اعصاب و روان مانند تحريك پذيري و خشم
5)افزايش احتمال بيماري هاي قلبي
6)اختلال توجه و ناتواني در يادگيري
7) سردرد و سرگيجه
8)به وجود آمدن مشكلات ذهني
9)مبتلا شدن به ديابت به دليل به هم خوردن متابوليسم بدن
10)مبتلا شدن به انواع بيماري ها به خاطر ضعف سيتم ايمني بدن

آيا تست خواب آنلاين هم وجود دارد؟

پزشكان در مراحل اوليه تشخيص مي توانند علائم مشهود شما را بررسي كننند اما براي تشخيص اصلي نياز به تست خواب داريم. پس در واقع جواب اين سوال منفي است چرا كه براي تست خواب حتما بايد سنسور هايي به پوست شما وصل شود. اگر دوست نداريد تست خواب را در مراكز درماني انجام دهيد مي توانيد به تست خواب در منزل فكر كنيد.

آيا تست خواب را مي توان در منزل انجام داد؟

بسياري از افراد دوست ندارند در محيط بيمارستان بخوابند و يا گمان مي كنند كه تفاوت كيفيت خواب شان در بيمارستان و منزل روي نتيجه تست اثرگذار است ( كه البته اين فرض غلطي است) به همين دليل به دنبال تست خواب در منزل مي گردند.

تست خواب در منزل امكان پذير است اما براي همه كاربرد ندارد. در واقع چون نمي توان در منزل امواج مغزي و مراحل خواب را اندازه گرفت تشخيص طيفي از اختلالات خواب مانند اختلال خواب rem و غير rem امكان پذير نيست. به همين دليل متخصصان توصيه مي كنند تست خواب در بيمارستان يا مراكز مخصوص به اين كار صوررت بگيرد.

متاسفانه برخي از فروشندگان بدون اين كه تخصصي داشته باشند صرفا براي فروش محصولات شان تست خواب را در منزل به روش غير علمي انجام مي دهند كه همين امر سبب تشخيص غلط خواهد شد. پس اگر مي خواهيد تست در منزل هم انجام دهيد، حتما از رهنمودهاي متخصصين اين حوزه بهره بگيريد.

انواع تست خواب

در واقع 4 نوع تست خواب وجود دارد كه با توجه به مشكل شما و به تشخيص پزشك براي تان تجويز مي شوند. اين چهار نوع تست خواب به شرح زير مي باشند:

1.تست خواب شبانه و يا psg

همانطور كه از نام اين آزمايش مشخص است مربوط به خواب شبانه مي باشد. در اين تست كليت خواب شما به همراه عملكرد هاي جسمي نظير تنفس، ضربان قلب، اكسيژن، حركت اندام ها و… مورد ارزيابي و تشخيص قرار مي گيرد.

۲. تست تشخيصي تأخير چند‌گانه خواب در طول روز و يا MSLT

اين تست براي افرادي تجويز مي شود كه در طول روز دچار حمله خواب و يا همان ناركولپسي مي شوند. در اين نوع تست ميزان خواب آلودگي فرد در طول روز، سرعت ورود به مرحله دوم خواب و همچنين تعداد دفعات ورود به آن مرحله مورد ارزيابي و تشخيص قرار مي گيرد. البته لازم به ذكر است كه براي انجام اين تست حتما بايد از قبل تست خواب شبانه يا همان psg را انجام داده باشيد.

۳. ارزيابي PSG و تيتراسيون CPAP طي دو آزمايش در طول شب

اين تست دو مرحله اي مربوط به افرادي است كه دچار اختلالات تنفسي و آپنه خواب هستند. در مرحله اول و يا همان شب اول، تست كلي انجام مي شود و اگر در اين تست آپنه (وقفه تنفسي) در خواب تشخيص داده شد، مرحله دوم نيز تجويز مي شود. در مرحله دوم يا همان شب دوم فشار هواي مثبتي كه براي درمان آپنه شما مناسب است توسط ماسك خاصي وارد جريان تنفسي شما مي شود.

PSG. 4 با تيتراسيون CPAP هر دو در يك شب

اگر متخصص مربوطه در قسمت اول آزمايش شبانه آپنه (وقفه تنفسي) را تشخيص داد و يا آن را حدس زد در قسمت دوم، آزمايش تست درمان آپنه (cpap) جايگزين مي شود و ماسك مخصوص فشار هواي مثبت براي بيمار گذاشته مي شود.

تجهيزات اتاق تست خواب

تجهيزاتي كه در ادامه مقاله به بررسي آن ها مي پردازيم از تجهيزات مهم و ضروري اتاق تست خواب هستند. آشنايي با اين تجهيزات به افراد كمك مي كند آگاهي خود را بالا ببرند و از استرس خود براي تست خواب بكاهند. -دستگاهي به نام الكتروانسفالوگرام يا EEG در اتاق خواب وجود دارد كه براي اندازه گيري ميزان امواج مغزي به كار مي رود. -دستگاهي به نام الكترواِكولوگرام (EOG) حركات چشم شما را در طول خواب اندازه گيري و ثبت مي كند. – دستگاهي به نام الكتروكارديوگرام (EKG)براي ثبت و برررسي تپش قلب به كار مي رود كه حسگر هاي آن به قفسه سينه شما وصل مي شوند. -حسگري به بيني شما وصل مي شود تا جريان هوايي كه تنفس مي كنيد را ثبت كند. -يك ميكروفون در اتاق تست خواب كنار شماست كه خروپف و خرناس هاي شما را ثبت و ضبط مي كند.

پزشكان چطور اطلاعات خاص را در طول خواب جمع آوري مي كنند؟

شايد براي شما هم اين سوال پيش آمده باشد كه پزشكان چطور مراحل خواب را تشخيص مي دهند و يا اكسيژن خون را اندازه گيري مي كنند؟ در واقع پزشكان براي تشخيص مرحله خواب به امواج مغزي و حركت چشم توجه مي كنند. در مرحله اول خواب nrem حركت چشم ها آهسته است ولي در مرحله دوم rem حركت چشم ها سريع است چرا كه در مرحله دوم امكان ديدن خواب و رويا وجود دارد. يا براي تشخيص ميزان اكسيژن خون ميزان تپش قلب و كيفبت و كميت تنفس را بررسي مي كنند.

تست خواب چه عوارضي دارد؟

اگر شما هم نگران عوارض تست خواب پس از آزمايش هستيد بايد به شما بگوييم جاي نگراني نيست چون علم تجربي ثابت كرده پلي سومنوگرافي يا همان تست خواب هيچ عوارض جانبي اي ندارد. فقط ممكن است به خاطر چسبي كه سنسور ها را به پوست شما متصل مي كند دچار التهاب پوستي شويد. در اين مورد حتما با متخصص خود صحبت كنيد.

تست خواب و جراحي

پس از تست خواب ممكن است براي شما عمل جراحي توصيه شود. اين عمل مي تواند براي رفع چاقي و يا براي باز كردن مجاري تنفسي باشد. عمل جراحي اي كه براي آپنه خواب و ديگر اختلالات تنفسي در خواب تجويز مي شود به دو صورت كلي انجام مي گيرد: 1)اگر گوشت شما در قسمت كام شل شده باشد مي توان آن را به كمك اشعه هاي راديو اكتيو ترميم كرد و يا چند تكه پلاستيكي و كوچك را در محل هاي شل شدگي كام قرار داد. 2)اگر گوشت اضافي، لوزه بزرگ و يا گرفتگي بيني وجود داشته باشد، جراح آن را بر مي دارد تا تنفس راحت تر صورت گيرد.

چطور مي توان يك كلينيك خوب براي تست خواب پيدا كرد؟

اگر مي خواهيد تست خواب را انجام دهيد و به دنبال يك مركز مناسب هستيد بهتر است موراد زير را در نظر بگيريد:

1.مركزي را انتخاب كنيد كه يك اتاق مجزا، به دور از سر و صدا، بهداشتي و مناسب براي تست خواب داشته باشد.
2.كلينيكي كه فلوشيپ اختلال خواب، روانپزشك و روانشناس مسئول و متخصص دارد بهترين گزينه است.
3.متخصصي كه از شما تست مي گيرد و تست شما را تفسير مي كند، حتما بايد در زمينه اختلالات خواب تخصص داشته باشد وگرنه اين فرايند به درستي انجام نمي شود.
4.مطمئن شويد كه تمام دستگاه هاي مربوطه به تست خواب در مركز مورد نظرتان وجود داشته باشد تا تشخيص به صورت كامل انجام گيرد.

سولات متداول

1.تست خواب را از چه سني مي توان انجام داد؟

يا توجه به اينكه اختلالات خواب از دوره كودكي شروع مي شوند، تست خواب هم از دوره كودكي (سه سالگي به بعد) قابل اجراست.

2.چرا براي اجرا و تشخيص بهتر تست خواب نياز به وجود يك روانپزشك يا روانشناس هست؟

طيف گسترده اي از اختلالات خواب علت و يا معلول بيماري هاي روانشناختي هستند. به طور مثال افسردگي هم مي تواند دليل اختلال بي خوابي باشد و هم نتيجه بي خوابي و ديگر اختلالات خواب. پس حضور متخصص حوزه سلامت روان براي بررسي بهتر تست خواب ضروري است.

3.چه عواملي سيكل خواب را به هم مي زند؟

همانطور كه احتمالا مي دانيد به هم خوردن سيكل خواب يا همان روال طبيعي خواب شب مي تواند باعث اختلالات خواب شود. عواملي كه سيكل خواب را به هم مي زنند عبارت هستند از : -كار در شيفت شب -شيفت هاي چرخشي (يعني مثلا فرد يك هفته مجبور است صبح ها بخوابد و شب ها بيدار باشد و در هفته بعد برعكس) -مسافرت به مكاني كه ساعت آن با ساعت كشور مبدا اختلاف زيادي دارد.

4. آيا تست خواب شامل بيمه مي شود؟

بيمه ها جز در مواردي خاص تست خواب را شامل نمي شوند. معمولا فقط بيمه هاي تكميلي كه براي بانك هاي مختلف و نيروي مسلح باشند اين تست را پوشش مي دهند. شما مي توانيد براي كسب اطلاعات بيشتر از مشاوره تلفني كمك بگيريد. براي آگاهي در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

منبع: تست خواب

براي دريافت مشاوره در زمينه تست خواب مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.