اهميت يادگيري مهارت هاي زندگي

طبق تعريف سازمان بهداشت رواني، مهارت هاي زندگي، مهارت‌هايي هستند كه براي افزايش توانايي‌هاي رواني اجتماعي افراد آموزش داده مي‌شوند و فرد را قادر مي‌سازند كه به طور موثر با مقتضيات و كشمكش‌هاي زندگي رو به رو شود. در واقع بسياري از شكست‌ها، ناكامي‌ها و مشكلاتي كه افراد در زندگي خود تجربه مي‌كنند به خاطر وجود نقص‌هايي است كه در اين زمينه دارند. مهارت هاي زندگي ويژگي‌هايي نيستند كه به طور ذاتي در افراد وجود داشته باشند بلكه نيازمند آموزش و تمرين بسيار در موقعيت‌هاي مختلف هستند.

1. مهارت خودآگاهي از اولين مهارت هاي زندگي

مهارت خودآگاهي به اين معني است كه بتوانيد به شناخت دقيق و درستي از خود دست پيدا كنيد. خود آگاهي يعني فهم صحيحي از نگرش‌ها، آرا، عقايد، انديشه‌ها، هيجان‌ها، توانايي‌ها، مهارت‌ها و كاستي‌هايتان داشته باشيد. اگر شناخت درستي از خودتان نداشته باشيد در انتخاب‌هاي مهم و سرنوشت ساز زندگي با مشكلات زيادي رو به رو خواهيد شد. براي كسب اطلاع بيشتر از مهارت خودآگاهي كليك كنيد. 

براي تقويت مهارت خود آگاهي، بايد فرصتي فراهم كنيد تا دربارۀ خود بيانديشيد و از خود سوال كنيد كه "من كيستم؟" در واقع بايد نقاط ضعف و قوت خود را شناسايي نماييد. براي به دست آوردن اين شناخت مي‌توانيد دربارۀ خصوصيات خود با افراد نزديكتان گفت و گو كرده و نظر آن‌ها را نيز جويا شويد.

2. حل مسئله و تصميم گيري 

حل مساله يك از مهم ترين مهارت هاي زندگي بوده و فرايندي است كه فرد سعي مي‌كند راه حل‌هاي موثر و سازگارانه‌اي براي مسائل زندگي روزمره خود پيدا كند. اگر حل مسئله به صورت درستي صورت بگيرد منابع رواني مثبت (مانند رضايت از زندگي و عزت نفس) را افزايش داده و منابع رواني منفي (مانند علائم بيماري‌هاي رواني و مشكلات سلامت روان) را كاهش مي‌دهد. 

افراد در زمان مواجهه با مسائل معمولا به دو شيوه هيجان مدار و مساله مدار برخورد مي‌كنند. در رويكرد هيجان مدار افراد بيشتر تمركز بر هيجانات دارند، پس فرد براي كاهش احساسات منفي خود در مواجهه با مشكلات، به رفتارهاي مخربي نظير سيگار كشيدن يا مشروب خوردن روي مي‌آورد. براي كسب اطلاعات در زمينه مهارت تصميم گيري كليك كنيد. 

اما اگر رويكرد مساله مدار داشته باشيد، در وهلۀ اول مي‌پذيريد كه مشكل‌تان قابل حل است. در ادامه تمام راه حل‌هاي ممكن را مورد بررسي قرار مي‌دهيد و با توجه به پيامدها، بهترين گزينه را براي حل مشكل خود انتخاب مي‌كنيد. براي كسب اطلاع بيشتر از مهارت حل مسئله كليك كنيد.

3. همدلي يا هوش هيجاني

مهارت همدلي به معني توانايي شناخت، درك و پذيرش احساسات و نيازهاي ديگران است. افراد باهوش هيجاني مناسب، درك بهتري از ديگران دارند و اين مساله باعث مي‌شود آنان دوستان بيشتر و بهتري داشته و رفتارهاي تخريب گري نظير خشونت و پرخاشگري كمتري در رفتار با ديگران از خود نشان دهند. مهارت همدلي يكي از مهم ترين مهارت هاي زندگي است. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه مهارت همدلي كليك كنيد. 

4. مهارت نه گفتن و جرات ورزي

همۀ افراد بايد اين توانايي را داشته باشند كه هنگام شنيدن درخواستي متضاد با توانايي‌ها و خواسته‌هاي خود، آن را رد كنند؛ در واقع مهارت نه گفتن داشته باشند. اما اين اتفاق براي همه آسان نيست. فقدان اين مهارت باعث بروز رفتارهاي منفعل پرخاشگر در فرد مي‌شود. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه مهارت نه گفتن كليك كنيد.

رفتار منفعلانه وقتي صورت مي‌گيرد كه افراد در ظاهر مهربان و فروتن هستند و درخواست همه را پذيرفته و تاييد مي‌كنند؛ اما همۀ اين بله گفتن‌ها ناشي از اين است كه نمي‌توانند جراتمندانه رفتار كنند و نه بگويند. افراد منفعل دائما از درون احساس ناراحتي و عصبانيت مي‌كنند. براي آگاهي بيشتر از رفتارهاي منفعل پرخاشگر كليك كنيد.

رفتار پرخاشگرانه زماني روي مي‌دهد كه افراد جراتمندي را با پرخاشگري اشتباه مي‌گيرند. آن‌ها با روش‌هايي مثل ناسزا گفتن و دعوا براي احقاق حقوق خود تلاش مي‌كنند. اما مهارت جرات ورزي در افرادي ديده مي‌شو‌د كه مي‌توانند براي گرفتن حق خود اقدام كنند بدون اينكه حقوق ديگران را ناديده بگيرند. اين افراد اگر با نظر ديگران مخالف باشند حرفشان را به شيوۀ مودبانه و مناسبي بيان مي‌كنند. نه گفتن و جرات مندي از ضروري ترين مهارت هاي زندگي است. براي كسب اطلاع در زمينه جراتمندي كليك كنيد.

5. تفكر خلاق از مهارت هاي كاربردي در زندگي

مهارت تفكر خلاق به اين معني است كه فرد مي‌تواند وقايع را به نوع ديگري ببيند. در حقيقت اين مهارت منجر به اين مي‌شود كه فرد تنها به يك حالت، تعبير يا تفسير از يك رويداد اكتفا نكند. عواملي مثل آزادي در ابراز عقيده، اعتماد به دانش و مهارت‌هاي شخصي و رو به رو شدن با موقعيت‌هاي چالش برانگيز در ايجاد تفكر خلاق موثر هستند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مهارت تفكر خلاق كليك كنيد. 

6. مهارت هاي زندگي | تفكر انتقادي

تفكر انتقادي به افراد اين قابليت را مي‌دهد كه درباره ي شيوۀ تفكر خود فكر كنند و آن را مورد تحليل و بازيابي قرار دهند. به كمك تفكر انتقادي انديشۀ فرد به صورت پخته و رشد يافته‌اي شكل گرفته و بهداشت رواني او كمتر تحت تاثير آسيب‌هاي جدي قرار مي‌گيرد.

آموزش‌هاي سال‌هاي ابتدايي در ايجاد تفكر نقادانه تاثير بسزايي دارد. هدايت كودكان به نحوي كه بتوانند مسائل را به چالش بكشند و ايجاد سوال در ذهن آن‌ها به پرورش اين مهارت كمك زيادي خواهد كرد. براي كسب اطلاع بيشتر از تفكر انتقادي كليك كنيد. 

7. مهارت مقابله با استرس

مهارت مقابله با استرس به افراد كمك مي‌كند تا بتوانند تغييرات و دگرگوني‌هاي زندگي را به بهترين شيوه مديريت كنند. از نظر علمي راهبردهاي مقابله با استرس فعاليت‌هاي دروني، رواني و رفتاري هستند كه فرد براي از بين بردن استرس يا به حداقل رساندن و كنار آمدن با آن استفاده مي‌كند. افراد مقاوم در برابر استرس ويژگي‌هاي خاصي نظير متعهد و مسئول بودن، مبارزه طلبي، چالش جو بودن و توانمندي در زمينۀ ابراز وجود دارند كه در مقابله با استرس به آن‌ها كمك زيادي مي‌كند.

8. مهارت كنترل خشم

خشم يكي از قدرتمندترين هيجاناتي است كه بيشتر افراد در كنترل آن با مشكل مواجه مي‌شوند. كنترل خشم لزوما به معني ابراز كمتر خشم نيست بلكه به معني فراگيري شيوه‌اي از ابراز كردن است كه براي شما و كساني كه پيرامون‌تان هستند مناسب و مفيد مي‌باشد. براي آگاهي بيشتر از مهارت كنترل احساسات كليك كنيد. 

در زمينه كنترل خشم تكنيك‌هاي زيادي نظير تغيير انديشۀ خشم آلود، ريلكسيشن، حل مساله، ورزش و... وجود دارد. اگر خشم در شما به طور كنترل ناپذيري رخ مي‌دهد، براي بهبود و درمان خشم خود حتما يك مشاوره روانشناسي دريافت كنيد. براي كسب اطلاع بيشتر از كنترل خشم كليك كنيد. 

9. ارتباط موثر و مهارت هاي بين فردي

افرادي كه در مهارت‌هاي ارتباطي توانايي كافي كسب كرده‌اند، به راحتي و با گشاده رويي با ديگران ارتباط برقرار مي‌كنند، پيام هاي خود را به وضوح منتقل كرده و ديگران پس از برخورد با آن‌ها احساس مثبتي دارند. مهارت‌هاي ارتباطي شامل دو بخش مهارت‌هاي ارتباطي پايه و مهارت‌هاي پيشرفته است. در مهارت ارتباطي پايه تاكيد بر گوش دادن كامل و بيان موثر مي‌باشد. اما در مهارت ارتباطي پيشرفته، زبان بدن اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. اين دو همان مهارت ارتباط كلامي و مهارت ارتباط غير كلامي را در واقع شامل مي‌شوند. براي كسب اطلاع بيشتر در اين زمينه، مقالات مهارت ارتباط كلامي و مهارت ارتباط غير كلامي را مطالعه فرماييد.  

10. اعتماد به نفس از مهارت هاي لازم در زندگي

اعتماد به نفس عبارت است از آنچه دربارۀ خود مي‌انديشيد و احساسي كه دربارۀ خود داريد. اين احساس به شما كمك مي‌كند كه از خود تصويري واقعي و مثبت بسازيد. عواملي مثل انتخاب درست هدف، تشويق شدن از جانب ديگران و همانند سازي كردن با الگوهايي كه از اعتماد به نفس كافي برخوردارند در افزايش اعتماد به نفس افراد تاثير بسزايي دارد. براي كسب اطلاع بيشتر در اين زمينه، مقالات تعريف اعتماد به نفس و افزايش اعتماد به نفس را مطالعه نماييد. 

11. مهارت هاي فرعي

علاوه بر 10 مهارت اصلي در زندگي، برخي ديگر از مهارت‌ها به شما كمك مي‌كنند تا زندگي بهتري داشته باشيد. اين مهارت‌ها عبارتند از:

• مهارت تاب آوري
• مهارت نوشتن
• مهارت مذاكره
• مهارت تمركز

مهارت هاي زندگي براي كودكان

مهارت هاي زندگي سلامت روان فرد و جامعه را تامين كرده و آن‌ها را به سوي زندگي بهتر سوق مي‌دهد. اين مهارت‌ها بايد از سنين ابتدايي به كودك آموزش داده شود تا در وجود افراد نهادينه شود. اما متاسفانه به دليل ناآگاهي والدين و حتي معلمان، اين مهارت‌ها به كودكان آموزش داده نمي‌شود و با ورود به دوره بزرگسالي كسب اين مهارت‌ها كمي سخت خواهد شد. به همين دليل ضروري است كه والدين با كمك يك روانشناس در جهت نهادينه كردن مهارت هاي زندگي در فرزندان خود گام بردارند. 

سخن آخر

همانطور كه گفته شد كسب مهارت هاي زندگي يك امر ضروري براي تمام افراد است. اما شايد ياديگري آن‌ها و استفاده از آن در زندگي براي تمام افراد كار راحتي نباشد. براي آگاهي بيشتر در زمينه مهارت هاي زندگي و كاربرد آن‌ها در زندگي روزمره مراجعه به يك روانشناس كمك شاياني به شما خواهد كرد. همچنين شركت در همايش‌ها و كارگاه‌هاي مهارت هاي زندگي نيز مي‌توانند راهي براي افزايش توانايي‌هايتان باشند.

منبع: مهارت هاي زندگي

براي دريافت مشاوره در زمينه مهارت هاي زندگي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.