اختلال دو قطبي چيست؟

بيماري دوقطبي از انواع اختلالات اعصاب و روان است كه دوره هايي از شيدايي يا سرخوشي زياد و بعد از آن افسردگي را به فرد مبتلا تحميل مي كند. دوره هاي شيدايي با افزايش انرژي، تحريك پذيري، سرخوشي، پرش افكار و عدم تمركز همراه است. برخي از مبتلايان به دوقطبي هر دو دوره افسردگي و شيدايي را تجربه مي كنند در صورتي كه برخي ديگر تنها دچار دوره هاي شيدايي مي شوند. خطر ابتلا به اين اختلال در زنان و مردان يكسان است. دوره هاي شيدايي آنچنان براي فرد خوشايند است كه در مواردي ترجيه مي دهد مصرف داروهاي خود را در دوره افسردگي قطع كند تا به خيال خود وارد دوره شيدايي شود. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه اختلال دوقطبي كليك كنيد.

دلايل بروز دوقطبي

علت اختلال دوقطبي نيز مانند ديگر بيماري هاي اعصاب و روان به طور قطعي مشخص نيست اما تحقيقات انجام شده نشان مي دهند تركيبي از عوامل زيست شناختي، روانشناختي و اجتماعي در بروز افسردگي شيدايي موثر هستند. بر اساس اصل وراثت افرادي كه در خانواده هاي آن ها سابقه ابتلا به اختلالات رواني وجود داشته به احتمال بيشتري نسبت به سايرين به اختلال دوقطبي مبتلا مي شوند. همچنين تجربه وقايع ناخوشايند و تنش زا مانند تجاوز، بد رفتاري هاي والدين به خصوص در دوران كودكي به همراه عوامل ژنتيكي زمينه مناسب براي بروز علائم و نشانه هاي دوقطبي را فراهم مي كنند.

انواع اختلالات دو قطبي

اختلال دوقطبي شامل چهار نوع دوقطبي نوع يك، دوقطبي نوع دو،‌ اختلال خلق ادواري و اختلال دوقطبي پيش رونده مي شود.

اختلال دو قطبي نوع يك: در اين نوع اختلال فرد حداقل يك دوره از شيدايي را تجربه مي كند اما ممكن است دوره افسردگي رخ ندهد. در صورتي كه فرد مورد درمان قرار نگيرد، مدت زمان دوره شيدايي 3 تا 6 ماه به طول مي انجامد. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه اختلال دوقطبي نوع يك كليك كنيد.
اختلال دوقطبي نوع دو: به شرايطي از بيماري دوقطبي گفته مي شود كه در آن يك دوره افسردگي شديد تجربه مي شود. در نوع دوم هيپومانيا اتفاق مي افتد كه دوره اي خفيف تر از حالت شيدايي و مانيا است. در صورتي كه تغييرات خلق و خو در بيمار كم باشد، دوقطبي خفيف تشخيص داده مي شود. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه اختلال دوقطبي نوع دو كليك كنيد.
اختلال دو قطبي خلق ادواري: خلق ادواري همان اختلال دو قطبي نوع دوم است با اين تفاوت كه نشانه ها و علائم آن خفيف تر است و شدت افسردگي و شيدايي كم است.
اختلال دو قطبي پيش رونده: در نوع چهارم دو قطبي فرد نوسانات خلقي را بيش از چهار بار در روز تجربه مي كند. شيوع اين نوع از اختلال پايين است و تنها ده درصد از افرادي كه به دوقطبي مبتلا هستند را در بر مي گيرد. همچنين ممكن است به صورت تركيبي با دو قطبي نوع اول يا دوم همراه باشد. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه اختلال دوقطبي پيش رونده كليك كنيد.

علائم و نشانه هاي اختلال دو قطبي

از نشانه هاي اختلال دو قطبي مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1-علائم دوره هاي شيدايي

آنچه كه به وضوح در دوره شيدايي ديده مي شود، افزايش انرژي، بروز خلاقيت و نشاط شديد است. زماني كه فرد وارد دوره شيدايي مي شود، زياد صحبت مي كند و فعاليت زيادي دارد، او نياز بسيار كمي به خواب پيدا مي كند و در طول شبانه روز استراحت ندارد. فرد مبتلا به دوقطبي در دوره هاي شيدايي نسبت به توانايي ها و سطح قدرت خود، باورهاي غير واقعي پيدا مي كند و توانايي هاي خود را بيشتر از آنچه كه هست مي پندارد.

ممكن است اين احساسات خوب به نظر برسند اما به تصميمات احساسي، هيجاني، غير منطقي و رفتارهاي خطرساز منجر مي شوند. براي مثال افراد دوقطبي در اين مواقع دست به شرط بندي هاي بزرگ و يا سرمايه گذاري هاي نامناسب مي زنند، پرخاشگر مي شوند و نسبت به نظرات مخالف خود يا تغييرات ناگهاني واكنش هاي افراطي و شديد از خود بروز مي دهند.

2-عاقبت بيماران دوقطبي | علائم شيدايي ضعيف يا هيپومانيا

هيپومانيا حالت ضعيفي از شيدايي است كه در اين مرحله هم فرد احساس نشاط غير عادي و تمايل به فعاليت كردن را تجربه مي كند اما روند زندگي نسبتا عادي را مي گذراند.افراد در حالت شيدايي ضعيف يا هيپومانيا خلق و خوي بانشاطي دارند كه البته اين نشاط كاذب است. در اين مرحله فرد تغييرات غير عادي را تجربه مي كند و پس از آن وارد دوره شيدايي يا افسرگي مي شود. علائم كلي شيدايي شامل موارد رو به رو است؛ تمايل به انجام فعاليت زياد و انرژي زياد و تحريك پذيري بالا، باورهاي غير عقلاني نسبت به توانايي هايي كه دارد و خوش بيني بي اساس، احساس خودبزرگ بيني دارند، علي رغم خواب كم انرژي زيادي دارند، سريع حرف مي زنند جوري كه ديگران متوجه حرف هايشان نمي شوند، حواس‌ پرتي و كاهش تمركز، ناتوان بودن در قضاوت كردن درست و درك مسائل، توهم و افكار آشفته.

3-افسردگي

در اين بخش از مقاله عاقبت بيماران دوقطبي مي خواهيم در مورد يكي ديگر از علائم شايع اين اختلال صحبت كنيم. افسردگي عادي با آنچه در اختلال دوقطبي اتفاق مي افتد تفاوت دارد؛ مسئله اي كه در گذشته ناديده گرفته مي شد. درمان هاي متفاوتي براي افسردگي دوقطبي وجود دارد و درمان دوره هاي افسردگي ناشي از اختلال دو قطبي با داروهاي ضد افسردگي صورت نمي گيرد چرا كه اين داروها موجب وخيم شدن دوقطبي مي شوند. داروها گاه نوساناتي را در مراحل مختلف ايجاد كرده و باعث مي شود فرد از دوره هاي شيدايي وارد هيپومانيا يا افسردگي شود.

نشانه هاي متفاوتي كه از افسردگي هاي گوناگون بروز پيدا مي كنند، درمان آن ها را سهولت مي بخشد. فرد مبتلا به اختلال دوقطبي كه در دوره افسردگي به سر مي برد به شدت تحريك پذير است، نمي توان رفتارهايش را پيش بيني كرد و مدام احساس گناه مي كند. افسردگي منجر به خواب زياد، اضافه وزن و بي حوصلگي در تمام طول روز مي شود. فرد افسرده تمركز ندارد، علاقه خود را به همه چيز از دست مي دهد و اغلب به خودكشي و مرگ فكر مي كند. براي كسب اطلاع بيشتر توصيه مي شود مقاله از كجا بفهمم بيماري دو قطبي دارم را مطالعه فرماييد.

علائم اورژانسي اختلال دو قطبي

در صورتي كه اختلال دوقطبي به موقع مورد درمان قرار نگيرد و علائم آن كنترل نشود، عاقبت بيماران دوقطبي چيزي جز جنون و يا خودكشي نيست. برخي از علائم خطرناك و اورژانسي اين اختلال شامل مواردي همچون بروز رفتارهاي خشونت آميز و فحاشي، بروز رفتارهاي خطرناك و نابهنجار، پرورش افكار خودكشي و صحبت كردن مداوم در مورد مرگ و رهايي از دنيا، سابقه خودكشي هاي ناموفق به طرق مختلف و صحبت كردن در ارتباط با مرگ مي شود.

عاقبت بيماران دوقطبي | تشخيص اختلال دو قطبي

تشخيص اختلال دوقطبي به دليل تشابه علائم آن با افسردگي كمي سخت به نظر مي رسد و تنها در مواردي كه اختلال پيشروي كرده و منجر به شيدايي شديد شده باشد، به راحتي تشخيص داده مي شود. افرادي كه دوره هاي شيدايي خفيف يا همان هيپومانيا را تجربه مي كنند، اعتماد به نفس بالايي دارند و پر انرژي تر از حد معمولشان هستند، به همين دليل ايده هاي جديدي نيز به ذهنشان مي رسد و به كار و زندگي خود مشغول هستند بدون آنكه كسي متوجه بيماري آن ها شود.

در مورد افسردگي نيز در صورتي كه دوره ها كوتاه مدت باشند ممكن است خود فرد يا اطرافيانش علائم آن را به چيزي جز اختلال دوقطبي ربط دهند. تنها متخصص روانشناس و روانپزشك با استفاده از مصاحبه باليني و تست هاي مرتبط مي توانند اختلال را تشخيص دهند. در صورتي كه علائم را در وجود خود مشاهده كرديد حتما براي اطمينان و تشخيص درست و به موقع به متخصصان مراجعه كنيد.

سوء مصرف مواد و اعتياد، عاقبت بيماران دوقطبي

مصرف مواد و اختلال دو قطبي ممكن است با هم بروز پيدا كنند و اين امر تشخيص اختلال و درمان آن را مشكل مواجه مي كند. بر اساس آمارها حدود 60 درصد از افرادي كه به اختلال دو قطبي دچار هستند، اعتياد به مواد مخدر نيز دارند و علائم آن را از خود بروز مي دهند. در صورت عدم اقدام براي درمان، بيماري آنقدر پيشرفت مي كند كه در نهايت فرد به سمت سو مصرف مواد مي رود و عاقبتش اعتياد است. كسي كه اعتياد دارد، نمي تواند علي رغم مصرف دارو و انجام روش هاي درماني، علائم خود را مديريت و كنترل كند همچنين اين كار براي روانپزشك نيز سخت خواهد بود.

نوسان در خلقيات فرد در صورتي كه به مواد مخدر اعتياد داشته باشد با شدت بيشتري بروز پيدا مي كند. الكل و كوكائين دو ماده اي هستند كه تشخيص دوقطبي را غير ممكن مي سازند. براي مثال افراد پس از مصرف كوكائين مود بالايي پيدا مي كنند كه علائم ان شبيه به علائم شيدايي يا مانيا است؛ پس از از بين رفتن اثرات كوكائين فرد به شدت احساس افسردگي مي كند. گاه افرادي كه دوقطبي دارند براي تجربه حالات تكانشگري و بي پروايي شيدايي مواد مخدر و الكي مصرف مي كنند. سوء مصرف مواد دوره هاي افسردگي و شيدايي را مكرر و شديدتر جلوه مي دهد و اثرات داروهاي درماني را از بين مي برد.

خودكشي عاقبت برخي از بيماران دوقطبي

در صورتي كه با فرد مبتلا به اختلال دو قطبي ازدواج كرده ايد سختي هاي شما محدود به كنترل علائم دوره شيدايي و افسردگي نمي شود. خودكشي يكي از بحران هاي اصلي زندگي با فرد مبتلا به اختلال دوقطبي است. البته در صورتي كه فرآيند درمان به خوبي صورت بگيرد بگيرد و فرد مصرف داروهاي خود را قطع نكند، همچنين در صورتي كه مراقبت هاي لازم از سوي اطرافيان از فرد مبتلا انجام شود، خطر خودكشي بسيار كاهش مي يابد. به علائم خودكشي در فرد مبتلا به دو قطبي توجه كنيد و حرف هاي او را در رابطه با مرگ و خودكشي جدي بگيريد.

در صورتي كه شخص تهديد به خودكشي كرده سريععا با خدمات اورژانس و يا پليس تماس بگيريد و در كنار فرد بمانيد. وسائلي مانند چاقو، دارو، اسلحه و هر چيزي كه احتمال مي دهيد با آن به خود آسيب بزند را از دسترسش دور كنيد. هيچ گاه فرد مبتلا را قضاوت نكنيد و سعي كنيد او را درك كنيد. از فرياد زدن بپرهيزيد و سعي كنيد او را آرام كنيد. به اين صورت مي توانيد به فرد مبتلا كمك كنيد و به او بفهمانيد كه در فرآيند درمان كنارش هستيد و براي شما ارزش دارد.

ازدواج و عاقبت بيماران دوقطبي

پيش از ازدواج با فرد دو قطبي بايد در نظر داشته باشيد كه مشكلات زندگي و ازدواج با اين افراد بسيار است. مواجهه با رفتارهاي متنوع و متناقض همسر دو قطبي مي تواند طاقت فرسا و خسته كننده باشد. همچنين ممكن است رفتارهاي آن ها بر شما نيز تأثير بگذارند. در دوره هاي شيدايي، رفتارهاي افراطي، تقاضاها و تصميمات غير منطقي و بدون فكر خانواده را دچار تبعات سنگين و آسيب هاي مالي جاني و رواني مي كند. در مقابل دوره هاي افسردگي باعث مي شود فرد مبتلا توان كافي براي انجام مسئوليت هايش را در مقابل همسر و خانواده اش نداشته باشد و مدام به فكر مرگ باشد.

با وجود تمام اين ها در صورتي كه فرد شرايط بيماري خود را بپذيرد و قبول كند كه به برنامه هاي درماني خود پايبند بماند، مي توانيد به عنوان همسر او در كنارش بمانيد و با يكديگر مشكلات زندگي مشتركتان را برطرف سازيد. برخي از افراد دو قطبي زندگي عادي را در كنار همسر خود مي گذرانند. در مقابل اگر همسرتان درمان را قبلو نمي كند لازم است در برابر رفتارهاي او از خود مراقبت كنيد. آزارهاي همسر دوقطبي مي تواند به صورت سرزش كردن كلامي، اتهام زني، ولخرجي زياد و به بار آوردن بدهي، كنترل گري هاي ظالمانه، پرخاشگري و كتك زدن باشد.

باورهاي اشتباه در مورد ازدواج با فرد دوقطبي

ازدواج امر پسنديده اي است كه اكثر خانواده هاي ايراني به آن اصرار دارند. اما توجه داشته باشيد كه ازدواج با افراد مبتلا به اختلالات اعصاب و روان به خصوص اسكيزوفرني و دوقطبي مسئله پيچيده اي است. برخي بر اساس باورها و اعتقادات اشتباه وارد زندگي مشترك با فرد دوقطبي مي شوند و پس از آن وقتي مي بينند انتظاراتشان برآورده نمي شود، نااميد شده و مشكلات بيشتري بروز پيدا مي كند. برخي از اين باورها و اعتقادات اشتباه را در ادامه مقاله عاقبت بيماران دوقطبي شرح داده ايم.

با ازدواج و رفع نياز جنسي، بيماري كم كم بهبود مي يابد

اگر چنين چيزي درست بود، تمام رواپزشكان آن را به مراجعه كنندگان خود پيشنهاد مي دادند. در واقع ازدواج امر مهمي است كه حتي براي افراد سالم نيز پر تنش و استرس است؛ طبيعي است كه استرس و تنش وضعيت اختلال رواني را تشديد مي كند. به همين دليل خانواده هايي كه گمان مي كردند با ازدواج فرزندشان همه چيز درست مي شود، با تصويري برعكس مواجه شدند. براي كسب اطلاعات بيش تر در زمينه ازدواج با بيمار دوقطبي كليك كنيد.

در زندگي مشترك تمام مسئوليت بيمار دوقطبي با همسرش است

ازدواج كردن فرد مبتلا به دوقطبي به معناي اين نيست كه مسئوليت از خانواده فرد رفع مي شود و تمام آن بر دوش همسرش مي افتد! زندگي مشترك مسئوليت هاي فراواني دارد و بيمار دو قطبي و همسرش به تنهايي نمي توانند از پس آن ها بر بيايند چرا كه سختي هاي زندگي با علائم افسردگي شديد و شيدايي آن قدر زياد است كه همسر فرد دو قطبي را خسته و فرسوده مي كند. آن ها نياز به كمك مشاور و خانواده هايشان دارند بنابراين آن ها را تنها نگذاريد.

اختلال دوقطبي درمان نمي شود

برخي گمان مي كنند عاقبت بيماران دوقطبي تنها ماندن در بيماري و دست و پنجه نرم كردن با علائم تا آخر عمر است. در صورتي كه راه هاي زيادي براي كنترل و مديريت علائم شيدايي و افسردگي وجود دارد. همچنين برخي از داروها از جمله تثبيت كننده هاي خلق و خو، طيف وسيعي از داروهاي ضدافسردگي و انواع داروهاي ضدروانپريشي اثرگذاري بسيار خوبي بر درمان دارند. روان درماني در كنار استفاده از داروها بسيار كمك كننده است.

عاقبت تمام بيماران دوقطبي بستري شدن در بيمارستان است

همه بيماران دوقطبي نياز به بستري شدن در بيمارستان ندارند و در صورتي كه علائم كنترل شوند، خفيف و قابل مديريت باشد، افراد مبتلا مي توانند بدون نياز به بستري شدن در كنار خانواده خود زندگي كنند و از بروز علائم شديدتر پيشگيري كنند.

درمان اختلال دو قطبي

در بخش نهايي مقاله عاقبت بيماران دوقطبي ، به روش هاي درماني اين اختلال مي پردازيم. به صورت كلي درمان اين اختلال با دو روش استفاده از داروها و روان درماني صورت مي گيرد. در ادامه به شرح اين روش ها پرداخته ايم.

دارو درماني براي اختلال دو قطبي

داروها خط اصلي درمان به شمار مي روند. داروهايي كه خلق را تثبيت مي كنند در پيشگيري از بروز دوره هاي شيدايي و كنترل علائم آن ها ميسر هستند. برخي از مؤثرترين اين داروها شامل ليتيوم، كاربامازپين، كلونازپام و… مي شود. فرآيند دارو درماني حتما بايد تحت نظر روانپزشك صورت گيرد در غير اين صورت با مصرف خودسرانه و يا قطع ناگهاني داروها، ممكن است علائم با شدت بيشتري بروز پيدا كنند.

همچنين در كنار داروهاي تثبيت كننده خلق، داروهاي ضد افسردگي، ضد اضطراب، ضد روان پريشي نيز ممكن است براي فرد مبتلا به دو قطبي تجويز شود. براي مثال داروي symbyax تركيبي از داروي ضد افسردگي به نام فلوكستين و داروي ضد روان پريشي به نام اولانزاپين است كه در كنترل علائم مؤثر است. فرآيند دارو درماني نياز به صبر و حوصله و پايبند ماندن به فرآيند درمان دارد تا نتيجه مورد نظر حاصل شود. براي كسب اطلاعات بيش تر در زمينه درمان اختلال دوقطبي با دارو كليك كنيد.

عاقبت بيماران دوقطبي | روش هاي روان درماني

بهره مندي از روش هاي روان درماني در كنار استفاده از داروها، بهترين تأثير را در كنترل علائم و درمان اختلال دو قطبي دارد. برخي از روش هايي كه اساس كار آن ها روان فرد است، مي توان به رفتار درماني شناختي، روان درماني بين فردي و خانواده درماني اشاره كرد. همچنين رفتار درماني و درمان هاي مبتني بر روانكاوي نيز تأثير بسزايي دارند. در اين روش ها به فرد كمك مي شود تا الگوهاي ذهني مخرب را در دوره هاي افسردگي و شيدايي شناسايي كرده و آن ها را اصلاح كند.

همچنين به او آموزش داده مي شود تا در مواقع تحريك پذيري بالا و در واكنش به محرك ها به خصوص در دوره شيدايي كنترل خود را حفظ كند و با استفاده از تكنيك هاي مخصوص، به مديريت خشم و پرخاشگري خود بپردازد. هدف در تمام درمان ها يكسان است و انتخاب بهترين نوع درمان به شرايط فرد، شدت علائم و تشخيص پزشك بستگي دارد. براي تشخيص قطعي و انتخاب بهترين روش درمان مي توانيد از مشاوره روانشناسي كمك بگيريد.

سخن آخر

دوقطبي اختلال پيچيده اي است و عاقبت بيماران دوقطبي در صورتي كه تحت درمان قرار نگيرند، دلخراش است. گاه اين افراد تا پايان عمر درگير بيماري باقي مي مانند و عذاب مي كشند، بسياري از آن ها به سمت مواد مخدر مي روند و يا تمام زندگي خود را در شرط بندي و قمار از دست مي دهند. همچنين برخي ديگر مجبور به بستري در بيمارستان مي شوند و تا مدت هاي طولاني دارو مصرف مي كنند. به همين دليل اهميت دارد كه خانواده هاي آن ها به فكر باشند و هر چه سريعتر پس از تشخيص قطعي بيماري، آن ها را تشويق كنند تا به مراكز خدمات تخصصي اختلالات رواني مراجعه كرده و تحت درمان قرار گيرند.

خانواده در بهبود علائم نقش بسزايي دارد. همچنين مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي شرايطي را براي افراد فراهم كرده تا از هر كجاي كشور امكان ارتباط با مشاوران و متخصصان با تجربه سلامت روان را در زمينه هاي مختلف داشته باشند. شما در كمترين زمان ممكن مي توانيد مشكلات خود را مشاوران در ميان گذاشته و راهكارهاي مناسب را دريافت كنيد. براي كسب اطلاع بيش تر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

منبع: عاقبت بيماران دوقطبي

براي دريافت مشاوره در زمينه عاقبت بيماران دوقطبي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.