آزمايش قند خون چيست؟

بدن انسان كربوهيدرات هاي موجود در مواد غذايي را مي گيرد و آن ها را به گلوكز تبديل مي كند. گلوكز قندي است كه منبع اصلي انرژي براي بدن است. بعد از غذا خوردن ميزان قند خون بدن بالا مي رود. بعد از آن هورمون انسولين از پانكراس ترشح مي شود تا سطح گلوكز تنظيم گردد اما اگر بدن به اندازه مورد نياز انسولين توليد نكند ميزان قند خون بالا مي رود و مشكلات زيادي ايجاد مي كند. آزمايش قند خون ميزان گلوكز را اندازه مي گيرد .قند خون از متابوليسم هايي است كه براي تامين انرژي مورد نياز بدن صورت مي گيرد. اگر قند خون بدن ما كم شود انرژي خود را از دست مي دهيم؛ از طرفي اگر قند خون بيش از حد باشد مشكل ساز مي شود.

كاهش قند خون هيپوگليسمي نام دارد كه در صورت درمان نشدن مي تواند منجر به تشنج يا كما گردد. هم چنين افزايش قند خون هايپرگليسمي است كه اگر درمان و كنترل نشود باعث ايجاد كتواسيدوز مي شود كه براي بيماران ديابت نوع 1 خطرناك است. به همين دليل آزمايش قند خون لازم است تا سطح قند بدنمان ارزيابي شود و در صورت نرمال نبون و تشخيص پزشك درمان شود. آزمايش قند خون براي بررسي ديابت و غربال گري و كنترل قند خون بالا يا پايين استفاده مي شود. نتايج آزمايش قند خون فرد را در موارد زير راهنمايي مي كند:

-اينكه داروهاي ديابت بيمار موثر بوده است يا خير
-چه نوع رژيم غذايي مورد نياز هست
-آيا قند خون قابل كنترل است يا نه
-سطح قند خون بيمار چه مقدار است
براي كسب اطلاعات در زمينه بيماري ديابت كليك كنيد.

انواع آزمايش هاي قند خون

در اين بخش از مقاله Bs در آزمايش خون چيست به بررسي انواع آزمايش قند خون مي پردازيم. آزمايش قند خون به دو شكل خون گيري و استفاده از گلوكومتر سوزن است.

1. آزمايش قند خون ناشتا

اين تست براي تشخيص ديابت و پيشگيري آن انجام مي شود. در آزمايش قند خون ناشتا 5 سي سي از خون گرفته مي شود. فرد بايد از 12 تا 14 ساعت قبل چيزي نخورده باشد.در نتيجه اين آزمايش اگر ميزان قند خون زير صد ميلي گرم در دسي ليتر باشد، طبيعي است اما اگر بين صد تا صد و بيست و پنج باشد فرد مشكوك به ديابت و اگر بالاي صد و بيست و شش باشد داراي ديابت است. براي نتايج دقيق تر آزمايش بايد از خوردن الكل، دارو، انسولين، دخانيات، چاي، قهوه،استامينوفي و ورزش هاي سنگين خودداري كنند.

2. Bs در آزمايش خون چيست | آزمايش تحمل گلوكز

اين آزمايش براي اندازه گيري واكنش بدن به گلوكز و غربالگري ديابت نوع دو استفاده مي شود. احساس سرگيجه و عفونت از خطرات آزمايش تحمل گلوكز است. تا هشت ساعت قبل از انجام آزمايش نبايد فرد چيزي بخورد. تست تحمل گلوكز بين هفته 26 تا 30 بارداري انجام مي شود. اين آزمايش در چندين مرحله انجام مي شود؛ ابتدا يك نمونه ي خون براي اندازه گيري سطح قند خون ناشتا مي گيرند و در مرحله ي بعد اگر براي تشخيص ديابت نوع دو مراجعه كرده باشيد حدود 237 ميلي ليتر شربت گلوكز مي نوشيد و دو ساعت بعد دوباره قند خون شما اندازه گيري مي شود.

اما اگر براي تشخيص ديابت بارداري مراجعه كرده باشيد حدود 237 ميلي ليتر از شربت گلوكز را مي نوشيد و سپس سطح گلوكز خون يك ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعد خوردن محلول اندازه گيري خواهد شد. افراد در فواصل خون گيري از خوردن هر گونه مواد غذايي و خوراكي بايد بپرهيزند.

3. آزمايش قند خون بارداري

اين آزمايش براي تشخيص افراد مبتلا به ديابت بارداري نيست بلكه براي شناسايي زنان مستعد ديابت دوران بارداري به كار مي رود. اين آزمايش در سه ماهه دوم بين هفته هاي 24 تا 28 بارداري انجام مي شود. در تست تحمل گلوكز اوليه بعد از يك ساعت از فرد آزمايش گرفته مي شود و در تست تحمل گلوكز ثانويه فرد بايد ناشتا به آزمايشگاه مراجعه كند و پس از اندازه گيري سطح قند خون يك محلول شيرين به او مي دهند. در صورتي كه مادر مبتلا به ديابت تشخيص داده شد پزشك در سه ماه آخر بارداري انجام آزمايشات مداوم را تجويز مي كند. براي اطلاع بيش تر از آزمايش قند خون بارداري كليك كنيد.

4. آزمايش هموگلوبين A1C

آزمايش اي وان سي يك آزمايش خون بسيار رايج است براي اينكه متوجه شوند بيماران ديابتي چقدر در كنترل ديابت موفق بوده اند. آزمايش هموگلوبين نشان دهنده ميزان قند خون با هموگلوبين است كه اگر ميزان آن در دو يا سه ماه گذشته بالا باشد يعني بيمار در كنترل ديابت ناموفق بوده و حتي ممكن است عوارض بيشتر اين بيماري بروز كند. اين آزمايش دقيق ترين تشخيص را براي بيماري هاي قلبي، چشمي، كليوي، سكته و آسيب مغزي دارد.

در افراد سالم ميزان هموگلوبين كمتر از 6 درصد است اما در بيماران ديابتي كمتر از 7 درصد به معني كنترل ديابت و بالاي 8 درصد هم يعني بيمار بايد روش درمان را عوض كند. اين آزمايش را در هر ساعتي مي توان انجام داد و نياز به ناشتا بودن ندارد. در صورت داشتن كم خوني، كلسترول بالا، بيماري كليوي و كبدي قبل انجام آزمايش بايد پزشك را در جريان قرار داد. البته در كنار آزمايش هموگلوبين، آزمايش روزانه قند خون هم بايد انجام شود و نتيجه اين آزمايش به تنهايي كافي نيست. براي اطلاع از A1c نرمال كليك كنيد.

آزمايش قند خون دو ساعت بعد از غذا

در صورتي كه نتيجه آزمايش قند خون ناشتا مشكوك باشد از اين آزمايش استفاده مي كنيم. در اين آزمايش بعد از صرف صبحانه در آزمايشگاه به فرد 100 گرم عسل يا پودر گلوكز مي دهند و دو ساعت بعد بايد به آزمايشگاه مراجعه كرد. در دوران بارداري به جاي دو ساعت قند خون سه ساعت بعد غذا اندازه گيري مي شود. اگر قند خون بين 145 تا 200 ميلي گرم باشد، آزمايش مشكوك است و تست تحمل گلوكز بايد گرفته شود. براي اطلاع بيش تر در زمينه آزمايش قند خون دو ساعته كليك كنيد.

آزمايش قند خون تصادفي

اين آزمايش در موارد ضروري توصيه مي شود و نيازي به ناشتا بودن نيست. افرادي كه بيماري جدي دارند يا داراي اختلالات عصبي مي باشند و نيز در بيماران بستري در بيمارستان از اين آزمايش استفاده مي شود. ميزان قند خون تصادفي بر اساس غذايي كه فرد خورده، متفاوت است.

شرايط لازم براي آزمايش قند خون تصادفي
-تكرر ادرار
-احساس تشنگي بيش از حد
-كندي در بهبود زخم ها
-كم سو شدن ديد فرد
-احساس خستگي و كرختي در فرد
-كم شدن وزن آن هم اگر ناخواسته باشد
-احساس گرسنگي علي رغم غذا خوردن

نحوه ي انجام آزمايش خون BS

در اين آزمايش يك نوار كشسان را بر بازوي فرد، جايي كه جريان خون را متوقف مي كنند مي بندند. اين كار باعث مي شود رگ زير نوار بزرگ تر شود و سوزن راحت تر فرو رود. ابتدا محل فرو رفتن سوزن تميز مي شود و سپس سوزن را به داخل رگ فرو مي برند و لوله را به سوزن وصل كرده تا از خون پر شود.

نمونه قابل اندازه گيري در اين آزمايش

خون
سرم
پلاسما هپارينه
EDTA دار
فلوئوريددار
ملاحظات نمونه گيري شامل: نمونه گيري ترجيحا به صورت وريدي انجام شود و غلظت گلوكز در هر ساعت 10 درصد كم مي شود بنابراين بعد از نمونه گيري به سانترفيوژ نياز است.

Bs در آزمايش خون چيست | تفسير آزمايش BS

افراد با BS بين 140 تا 199 ميلي گرم مشكوك به ديابت هستند و BS بالا تر از 200 با نشانه هاي باليني، ديابت را نشان مي دهد. BS كم تر از 25 براي نوزادان كم تر از يك هفته و BS كم تر از 40 براي نوزادان بيش از يك هفته خطرناك است. BS مساوي يا بالاتر از 400 بحراني است.

عواملي كه در آزمايش BS مداخله مي كند

مصرف ديورتيك هاي تيازيدي، مهار كننده هاي بتاآدرنرژيك مانند پروپرانول و آتنولول، آسپرين، كورتيكواستروئيدها، مصرف كافئين، فني توئين و ضد بارداري هاي خوراكي، استرس شديد، سيگار، خوردن ميان وعده يا آبنبات قبل آزمايش، تحرك زياد در طول آزمايش از عواملي هستند كه نتيجه آزمايش را تغيير مي دهند.

قند خون بالا و عوارض آن

در اين بخش از مقاله Bs در آزمايش خون چيست به بررسي عوارض قند خون بالا مي پردازيم. علت بيماري قند خون، بالا رفتن گلوكز خون است كه بايد فوري درمان و كنترل شود. نشانه هاي قند خون بالا شامل احساس گرسنگي، تشنگي، تاري ديد، تكرر ادرار، كاهش وزن و گز گز در دست و پاها مي شود. برخي ديگر از عوارض قند خون بالا به شرح زير هستند:

1. بيماري قلبي-عروقي

اين نوع بيماري منجر به عروق كرونري و درنهايت سكته قلبي و مرگ مي شود. بيماري هاي قلبي عروقي شايع ترين مشكل افراد مبتلا به فشار خون بالاست. كلسترول بالا، قند خون بالا و ديگر عوامل خطرساز به افزايش بيماري قلبي عروقي مي انجامد.

2. Bs در آزمايش خون چيست | نفروپاتي ديابتي

آسيب به عروق خوني كوچك در كليه منجر به اين بيماري مي شود كه در نهايت به نارسايي كليه ها و از كار افتادن آن ها ختم مي شود.

3. نوروپاتي ديابتي

ديابت مي تواند باعث صدمه به اعصاب سراسر بدن شود. اين آسيب مشكلات گوارشي، اختلال نعوظ و ساير عارضه ها را ايجاد مي كند. اندام هاي تحتاني به ويژه پاها از رايج ترين اندام هاي آسيب ديده ناشي از ديابت است. به اين نوع آسيب، نوروپاتي محيطي مي گويند .از علائم آن درد ،سوزش و بي حس شدن است. از دست دادن حس به دليل ناآگاهي فرد مي تواند زمينه ساز عفونت هاي جدي و احتمالا قطع عضو شود. بنابراين افراد ديابتي بايد مدام پاهاي خود را مورد بررسي و كنترل قرار دهند.

4. رتينوپاتي ديابتي

برخي افراد ديابتي دچار بيماري هاي چشم مي شوند كه نابينايي يا كم بينايي را به دنبال دارد. بالا بودن سطح قند خون، فشار خون و كلسترول بالا از دلايل اصلي بيماري هاي چشم است. اين بيماري ها با معاينه چشم و بررسي سطح چربي و قند خون در سطح نرمال كنترل مي شوند.

Bs در آزمايش خون چيست | پيشگيري از ديابت

-تغيير در شيوه سبك زندگي مثلا تغيير عادات غذا خوردن يا ورزش (براي كسب اطلاع از سبك زندگي كليك كنيد)
-ترك مصرف سيگار: اين ماده عامل اصلي بسياري از بيماري هاي مزمن مثل ديابت و مانند آن است. كشيدن سيگار تجمع مفرط چربي در حفره شكمي و مقاومت بدن به انسولين را افزايش مي دهد.
-اختلال هاي رواني مثل استرس و افسردگي: مطالعات رابطه اين عوامل را با ديابت نشان داده اند.
-الگوي خواب و بيداري: خواب كوتاه مدت يا بلند مدت هر دو ممكن است با افزايش خطر ابتلا به بيماري ديابت نوع دو در ارتباط باشد. كمبود خواب مي تواند تعادل هورمون تنظيم كننده ي جذب غذا و تعادل انرژي را مختل كند. خواب زياد هم مي تواند نشانه اختلالات تنفسي هنگام خواب يا افسردگي باشد.
-تغذيه: بيماري كه افزايش يا كاهش فشار خون دارد بايد به آنچه مي خورد و زمان و ميزان وعده هاي غذايي خود توجه داشته باشد. رژيم غذايي براي كاهش وزن بايد در اولويت برنامه غذايي بيماران ديابتي باشد.
-فعاليت بدني و ورزش: ورزش راهي مفيد براي به كنترل درآوردن قند خون بيماري ديابت نوع دو است .براي مثال سي دقيقه پياده روي براي اين بيماران توصيه مي شود.
-مصرف دارو: بيماران ديابتي نوع يك بايد انسولين مصرف كنند.برخي بيماران ديابتي نوع دو مي توانند با ورزش و رژيم غذايي مناسب ديابت خود را كنترل كنند. البته گاهي مصرف انسولين و داروهاي خوراكي هم تحت نظر پزشك تجويز مي شود.
-انسولين و داروهاي تزريقي: انواع مختلفي انسولين وجود دارد كه از نظر قيمت، شيوه ي تهيه و مكانيسم تاثيرگذاري در بدن متفاوتند.

قند خون پايين و عوارض آن

نشانه هاي قند خون پايين عبارتند از:

-لرز
-خستگي
-رنگ پوست پريده
-اضطراب
-تعريق
-گرسنگي
-تحريك پذيري
-سوزن سوزن شدن يا بي حسي لب
-ضربان قلب نامنظم
-در صورت بدتر شدن علائمي مانند تشنج، گيجي، اختلالات بينايي و از دست دادن هوشياري

Bs در آزمايش خون چيست | علل كاهش قند خون در افراد بدون ديابت

-داروها: استفاده از داروي ديابت شخص ديگر مي تواند منجر به كمبود قند خون شود.
-نوشيدن زياد الكل: نوشيدن زياد الكل مي تواند مانع از انتشار گلوكز به كبد شود و باعث هيپوگليسمي شود.
-برخي از بيماري هاي بحراني: بيماري هايي مثل هپاتيت شديد يا سيروز و اختلالات كليوي مي تواند سبب ايجاد هيپوگليسمي شوند. -گرسنگي طولاني مدت كه اختلال بي اشتهايي عصبي ايجاد مي كند.
-كمبود هورمون: اختلالات غده آدرنال و هيپوفيز مي تواند منجر به كمبود هورمون هاي تنظيم كننده ي گلوكز شود. كمبود هورمون رشد در كودكان باعث هيپوگليسمي مي شود.

اگر افت قند خون درمان نشود

-تشنج
-از دست دادن هوشياري
-مرگ
-سقوط
-صدمات و تصادفات
-ايجاد زوال عقل در بزرگسالان (براي كسب اطلاع از زوال عقل كليك كنيد.)

Bs در آزمايش خون چيست | درمان و كنترل افت قند خون

-خوردن ميان وعده و غذا تا ذخيره هاي گليكوژن بدن پر شود.
-آب ميوه، رژيم هاي غذايي معمولي بدون نوشيدن نوشابه، عسل و شيريني قندي را ميل كنيد.
-15 تا 20 ميلي گرم كربوهيدرات مصرف كنيد.
-خوردن 4 تا 6 آبنبات كه بدون قند نباشد
-يك قاشق عسل زير زبان بگذاريد تا فورا جذب جريان خون شود.
-نوشيدن 8 اونس شير بدون چربي
-مصرف سه تا چهار قرص گلوكز
-يك تيوب ژل گلوكز

ضرورت مشاوره و روان درماني براي بيماران ديابتي

بسياري از بيماران ديابتي استرس و نگراني هاي زيادي بابت بيماري خود دارند. ديابت يك بيماري دائمي است كه بر روح و روان فرد تاثير بسزايي مي گذارد و نبرد با آن نياز به انرژي و روحيه بالا دارد. خيلي از بيماري هاي روحي رواني هم چون افسردگي، وسواس فكري و اضراب مي تواند بركنترل ديابت تاثير معكوس بگذارد. بنابراين افراد بايد ابتدا بيماري خود را بپذيرند و سبك زندگي سالمي با آن پيدا كنند. داشتن حمايت اجتماعي و شبكه دوستان، ورزش و تفريحات سالم و سلامت رواني بيمار در كنترل آن نقش مهمي دارد. روانشناسان و مشاوران ما در حامي مي توانند به روان درماني و بهبود احساسات منفي اين بيماران كمك كنند. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

سوالات رايج در مورد ديابت

-آيا افراد ديابتي مي توانند چيز شيرين بخورند؟
بله. در زماني كه قند خون بيمار كنترل شده باشد در حد ميان وعده يك بار در ماه ضرري ندارد.
-ديابت نوع دوم معمولا در چه اشخاصي است؟
افراد چاق، بالاي چهل سال با رژيم غذايي نامناسب و عدم تحرك كافي اغلب ديابتي هاي نوع دو را شامل مي شوند. براي كسب اطلاع از ديابت نوع دو كليك كنيد.
-آيا كاهش وزن در ديابت نوع دو تاثيرگذار است؟
بله، چاقي باعث مي شود حتي به دارو هم كم تر پاسخ دهند. بنابراين وزن اين افراد بايد در محدوده ي ايده آل باشد.
-چه موقع و چند بار در روز قند بايد اندازه گيري شود؟
در افرادي كه قند خون شان پايين تر يا بالاتر از حد معمول است بايد دفعات بيش تري قند خونشان را چك كنند. كساني هم كه انسولين مي زنند بايد قبل از تزريق آن و قبل از هر وعده ي غذايي قندشان را چك نمايند.
-آيا در تست قند خون فقط بايد از يك انگشت استفاده كرد؟
خير.ب هتر است هر بار از يك انگشت متفاوت به طور گردشي استفاده كرد.
-از هر سورنگ يا سرسوزن چند بار ميشه استفاده كرد؟
سرنگ يا سر سوزن انسولين يك بار مصرف است.
-Bs در آزمايش خون چيست | آيا انسولين باعث چاقي مي شود؟ اگر انسولين با دوز صحيح مصرف شود هيچ تاثيري در چاقي ندارد و حتي برخي انسولين هاي نوتركيب مي توانند كاهش وزن هم ايجاد كنند.
-چگونه مي توان از تبديل پيش ديابت به ديابت جلوگيري كرد؟
با تغيير در سبك زندگي مثل غذاي سالم، كاهش استرس، ورزش و كنترل وزن بدن مي توان از ديابت پيشگيري كرد.

منبع: BS در آزمايش خون چيست

براي دريافت مشاوره در زمينه BS در آزمايش خون چيست مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.