ريشه واژه هرمافروديت يا دوجنسه

ريشه كلمه هرمافروديت در اصلي يوناني مي‌ باشد كه به معناي موجود دو جنسه است. آفروديت (Aphrodite) يكي از خدايان باستان اسطوره يونان بوده و هرمس (Hermes ) تركيبي از دو واژه الهي هاي الهه هاي افسانه اي يونان است. براي كسب اطلاعات بيش تر در زمينه دو جنسه كليك كنيد.

دليل دو جنسه شدن جنين | ابهام جنسي چيست؟

ابهام جنسي وضعيتي است كه دستگاه تناسلي كودك مشخص نباشد. اين مشكل يك اختلال در تكامل جنسي آلت تناسلي نوزاد مي باشد به صورت اين كه آلت تناسلي نوزاد از نظر ظاهري نه شبيه آلت تناسلي مردانه است و نه شبيه آلت تناسلي زنانه.

اين اختلال به چه شكل بروز ظاهري پيدا مي‌كند؟

اين اختلال به دو شكل نمود ظاهري دارد؛ نوزاد يا آلت تناسلي تكامل نيافته دارد يا اين كه آلت تناسلي مشابه هر دو جنس را دارد و هم نشانه‌ هايي هم از آلت تناسلي مردانه هم از آلت تناسلي زنانه دارد. در بيشتر موارد ارگان هاي جنسي خارجي با ارگانهاي داخلي فرد از نظر جنسيتي يكسان نيستند و يا با نتيجه تست تشخيصي جنسيتي هم خواني ندارد يعني نوزاد آلت تناسلي مردانه دارد ولي در بررسي هاي بيشتر مشاهده مي شود كه نوزاد داراي رحم و تخمدان است.

كروموزوم هاي انساني و نقش آن در هرمافروديسم

هر انسان به طور طبيعي در سلول هاي خود ۴۶ كروموزوم به شكل ۲۳ جفت كروموزوم دارد و جفت اين كروموزوم ها عامل تعيين كننده جنسيت است. هر انسان مونث داراي دو كروموزوم x (44+ xx) و هر انسان مذكر داراي كروموزوم x و يك كروموزوم y (44 + xy) است يعني به عبارتي ژنوتيپ هر زن معمولي از 44 كروموزوم عادي به همراه دو كروموزوم جنسي x و ژن هر مرد معمولي 44 كروموزوم به همراه كروموزوم هاي جنسي xy تشكيل شده است.

كروموزوم y و هورمون هاي مردانه باعث مي‌ شوند جنين در در هنگام تكامل در زمان بارداري داراي بيضه و آلت تناسلي مردانه شوند و عدم وجود كروموزوم y باعث شكل‌گيري تخمدان و اندام جنسي زنانه در جنين دختر مي شود. اگر جنين پسر باشد ولي به هر دليلي فاقد هورمون هاي مردانه باشد، دستگاه تناسلي مبهم خواهد بود. در طرف ديگر اگر ژنوتيپ جنين به شكل xx بوده كه بيانگر دختر بودن جنين است اما به هر دليلي از داخل در معرض هورمون هاي مردانه قرار گرفته و ما شاهد دستگاه تناسلي مبهم در جنين دختر خواهيم بود.

اين اختلال چه زماني تشخيص داده مي شود؟

تشخيص اين اختلال در دوران بارداري ممكن نيست و اين اختلال بعد از تولد با بررسي ها از نظر ظاهري مشخص مي شود و قابل تشخيص است. معمولا والدين پس از مشاهده اين اختلال دچار استرس مي شوند اما تيم پزشكي مي‌تواند با انجام مشاوره و تست هاي تشخيصي مناسب، جنسيت نوزاد را تعيين كرده و اقدام به جراحي نمايد.

ممكن است در سونوگرافي هاي دوران بارداري هويت جنين تشخيص داده نشود اما اين به اين معنا نيست كه جنين دچار ابهام جنسي است. گاهي اوقات موقعيت قرارگيري جنين به گونه اي است كه امكان تعيين جنسيت آن در دوران حاملگي به وسيله سونوگرافي وجود ندارد و در اين مواقع بايد اجازه داد نوزاد به دنيا آيد سپس در صورت وجود ابهام جنسي درمان آغاز شود.

برخورد پدر و مادر بايد چگونه باشد؟

طبيعتا اولين گام براي درمان اقدام پزشكي است اما پدر و مادر كودك نيز نقش بسزايي دارند زيرا بايد در نقطه اي از طول درمان تصميم به انتخاب اينكه نوزاد چه جنسيتي را داشته باشد بگيرند. تصميم گيري در مورد اين مساله بسيار مهم است زيرا در آينده هويت جنسي فرد را تشكيل مي دهند كه بخش مهمي از هويت آينده فرد است. طبيعتا پدر و مادر براي باروري فرد در آينده بسيار نگران هستند اما بايد توجه شود كه هويت جنسي بسيار مهم تر از باروري است و نبايد هويتي براي فرد انتخاب شود كه در بزرگسالي براي او دچار تضاد و تناقض شود و منجر به آسيب‌هاي رواني فراوان رواني گردد.

دليل دو جنسه شدن جنين | روند درمان چگونه است؟

اولين گام در درمان گرفتن شرح حال كامل از والدين است. گرفتن شرح حال نقش مهم و كليدي در تعيين روند درمان دارد. از مادر مي پرسيم كه در زمان بارداري دارويي مصرف كرده و اگر مصرف كرده نوع آن و مدت زمان مصرف آن و اين كه در چه ماهي از بارداري مصرف كرده را بيان كند. از سابقه افراد خانواده (هم پدري هم مادري) درباره ابتلا به اختلال ابهامي دستگاه تناسلي سوال پرسيده مي شود. درباره اينكه آيا در خانواده دو طرف خانم هايي بودند كه اصلا عادت ماهانه نشده اند سوال پرسيده مي شود. درباره اينكه آيا فرد عقيمي در خانواده وجود دارد نيز مي‌پرسيم.

دانستن سابقه ارثي، مصرف دارو و احتمال اختلالات ژنتيكي در مادر كمك مي كند تا تشخيص دهيم كه نوزاد به پسر نزديك تر است يا دختر تا بتوانيم اقدامات جراحي و درماني را سريع تر انجام بدهيم و از استرس خانوادگي و فشارهاي رواني حاصل از اين مشكل بكاهيم. البته بايد دقت شود كه تعيين جنسيت سريع و نامناسب ممكن است مشكلات پيچيده تري را در آينده به وجود بياورد. پس بعد از شرح حال گيري آزمايشات لازم و مهم براي تعيين جنسيت كودك انجام مي‌ شود. براي اطلاع بيشتر از تعيين جنسيت جنين كليك كنيد.

دليل دو جنسه شدن جنين | آزمايشات باليني

براي نتيجه بهتر براي انتخاب درمان درست چندين آزمايش از كودك گرفته مي شود كه تعدادي از آن ها ذكر شده است:

_ژنوتيپ نوزاد (پزشكان با آناليز كروموزوم ها تشخيص مي‌دهند كه آيا كروموزوم جنسي نوزاد xx است يا xy )

_تجزيه و تحليل سطح هورمون ها

_بررسي آناتومي نوزاد

_آزمايشات مولكولي

_بررسي امكان باروري و عملكرد جنسي فرد در آينده

_سونوگرافي لگن براي بررسي وجود اندام تناسلي انجام مي شود

_بررسي توانايي اندام هاي تناسلي داخلي جهت توليد هورمون هاي جنسي مناسب

_بررسي خطر ابتلاي فرد به بيماري هايي در اندام تناسلي ممكن است ايجاد شود مانند سرطان هاي مختلف

_بررسي اثرات هورمون هاي مردانه و زنانه بر روي مغز جنين

انواع هرمافروديسم

هرمافروديسم داراي اشكال متفاوتي است كه اين اشكال به ژنوتيپ كودك، دستگاه تناسلي خارجي قابل مشاهده و غدد جنسي موجود در بدن كودك بستگي دارد. هر كدام از اين اشكال علت خاص خودش را دارد و درمان هر كدام از آن ها با توجه شرايط كودك انجام مي شود. دسته بندي اين اختلال به شكل زير است:

1. هرمافروديسم كاذب مونث

اين نوزادان از نظر كروموزومي مونث هستند يعني ژنوتيپ آن ها xx مي باشد و در اندام تناسلي خود ظاهر مردانه دارد. اين علائم گاهي خفيف هستند و تنها كليتوريس كودك بزرگتر از حالت معمول است اما گاهي اوقات اين علائم شديد بوده و آلت مردانه همراه با پيشاب آلتي دارند و اما با وجود اينكه شكل كيسه بيضه قابل مشاهده است ولي در لمس بيضه اي حس نمي شود. اين كودكان داراي تخمدان و رحم هستند اما مجراي ادرار و راه رحم مشترك است.

درمان هرمافروديسم كاذب مونث: علت اين بيماري به خاطر كمبود آنزيم ۲۱ هيدروكسيلاز مي باشد و به دليل از دست دادن نمك سديم ممكن است اختلالات جانبي ديگري مثل بي قراري، استفراغ، كاهش فشار خون يا ريزش عرق نيز همراه داشته باشد. در اين بيماران با انجام عمل جراحي، كودك به جسم دختر دست پيدا مي كند. در اين عمل جراحي راه رحم ايجاد شده و آلت تناسلي مردانه برداشته مي‌ شود و شكل ظاهري دستگاه تناسلي دخترانه مي‌ شود. اين افراد مي‌ توانند پس از ازدواج باردار شود. البته نوزادان مبتلا به هرمافروديسم دخترانه كاذب حتما بايد تحت نظر متخصصين غدد اطفال باشند و همچنين دارو هاي خاصي مصرف كنند.

2. هرمافروديسم كاذب مذكر

كودكان از نظر كروموزومي مرد هستند يعني ژنوتيپ آن ها xy است اما ظاهر دستگاه تناسلي خارجي آن ها دخترانه است و در بين لب هاي بزرگ و تنها يك سوراخ ديده مي شود كه مجراي ادراري را تشكيل داده و چيزي تحت عنوان راه رحم وجود ندارد. در اين كودكان بيضه تشكيل مي شود اما اكثراً در داخل شكم بوده و به سمت پايين نزول پيدا نمي كند. بسياري از والدين متوجه اختلال هرمافروديسم كاذب مذكر در كودك خود نمي‌ شوند و كودك را به عنوان دختر نامگذاري كرده و تا سني دختر بزرگ مي كند اما با گذشت زمان برجستگي هايي در كشاله ران به دليل پايين آمدن و نزول بيضه به وجود مي‌ آيد كه با بررسي و معاينات بيشتر متوجه وجود بيضه و اين اختلال در كودك مي شوند.

درمان هرمافروديسم كاذب مذكر: همانطور كه گفته شد اين اختلال به خاطر عدم پاسخ بدن جنين پسر به تستسترون به وجود مي‌آيد يا اينكه با وجود اينكه بدن حساسيت مناسبي دارد به دليل نبود آنزيم ۵ آلفا ردوكتاز نمي‌تواند از اين تستسترون براي تكامل آلت تناسلي مردانه استفاده كند متاسفانه علي رغم اينكه اين افراد داراي كروموزوم مردان هستند نمي توانند به مرد تغيير كنند چون آلت مردانه وجود ندارد تنها كاري كه مي‌ توان در طي عمل جراحي انجام داد برداشتن بيضه و ايجاد واژن يا همان راه رحم با كمك از قسمتي روده است. اين كودكان هيچ وقت پريود نخواهند شد و قدرت باروري نخواهد داشت.

3. دليل دو جنسه شدن جنين | هرمافروديسم حقيقي

اين كودكان دستگاه تناسلي خارجي خود ظاهري اغلب به شكل پسرانه دارند اما اين ظاهر ناقص است. آلت تناسلي كوچكتر از اندازه نرمال است و سوراخ مجراي ادراري در نوك آلت و قاعده آن قرار دارد. معمولاً در اين افراد احناي شديد آلت مشاهده مي‌شود در اين افراد بيت تشكيل نمي شود يا فقط در يك طرف كيسه بيضه حاوي بيضه مي باشد. برخي ها تصور مي‌كنند كه اين پسر فقط دچار نقص تشكيل مجاري ادراري مي باشد و يا ايا مشكل عدم نزول بيضه دو طرفه دارد.

كودكان در اندام هاي جنسي داخلي كودكان داراي هر دو اندام جنسي داخلي هستند و به عبارتي هم غدد جنسي دخترانه و هم غدد جنسي پسرانه را دارند. گاهي در بيضه و تخمدان با يكديگر ادغام شده و گاهي نيز در يك سوي بدن تخمدان و در سوي ديگر بدن بيضه قرار دارد.

درمان هرمافروديسم حقيقي: به دليل كه اين كودكان هم غدد جنسي دخترانه هم غدد جنسي پسرانه را دارند مي توان هم به دختر و هم به پسر تبديل شود اما تبديل اين كودكان به پسر مربوط به اندازه آلت تناسلي آن هاست زيرا اگر طول آلت تناسلي از دو و نيم سانت كمتر باشد امكان تبديل به پسر نيست و بهتر است فرد به دختر تبديل شود. البته در هر صورت بايد به خواسته والدين توجه شود و بررسي هاي مناسب جنسيت كودك تعيين شده و جراحي مناسب انجام شود. نكته قابل توجه اين است كه پس از تعيين جنسيت كودك بايد در طي عمل جراحي غدد جنسي مخالف برداشته مي شود.

اما در نوعي كه غدد جنسي با هم تركيب شده اند و مشخصا تخمدان يا بيضه تك وجود ندارد، غدد جنسي كامل برداشته شود و كودك بايد به دختر تبديل شود. طي گزارشات اغلب در اين كودكان ۸۰ درصد تركيب ژنتيكي xx بوده و ۲۰ درصد xy يا xxy است بنابراين ۸۰ درصد اين افراد به راحتي مي‌تواند به دختر تبديل شود.

4. غدد هاي جنسي مختلط

در اين نوع غدد جنسي پسرانه ناقص تشكيل مي‌شود و دستگاه تناسلي خارجي نيز به شكل ناقص شكل مي گيرد. در اين افراد به دليل اينكه احتمال سرطاني شدن غدد جنسي وجود دارد بايد اينقدر برداشته شود تا فرد به دختر تبديل گردد.

علت دو جنسه شدن جنين

اين اختلال مي تواند علل متفاوتي داشته باشد. در بسياري از موارد علت ناشناخته است اما وجود زمينه هاي ژنتيكي خانوادگي و شرايط محيط زندگي و سبك زندگي در بروز اين اختلال غيرقابل كتمان است:

دليل دو جنسه شدن جنين | علت هرمافروديسم كاذب مذكر

براي بروز هرمافروديسم كاذب مذكر دو علت بيان مي شود: 1.سندروم عدم حساسيت به هورمون جنسي مردانه (آندوژن) كه در اين حالت بدن نوزاد پسر به تستسترون پاسخ نمي دهد. اين سندروم به دليل نقصي در ژن گيرنده آندروژن با همان تستسترون ايجاد مي شود. اين ژن بر روي كروموزوم x قرار دارد بنابراين ژن مغلوب وابسته به جنس است. مادراني كه ناقل اين ژن هستند ۵۰ درصد احتمال داشتن فرزند پسر با اين سندروم را خواهند داشت.

2. كمبود آنزيم ۵ آلفا ردوكتاز كه آنزيم ۵ آلفا ردوكتاز وظيفه تبديل تستوسترون به دي هيدرو تستوسترون را دارند كه باعث بروز صفات مردانه و تكامل در جنين پسر مي شود. اين اختلال توسط يك ژن غير جنسي (اتوزوومي) مغلوب به ارث مي رسد. از اين رو اگر هم پدر و هم مادر ناقل باشند به دليل اينكه اين بيماري تنها در فرزندان پسر ايجاد مي‌شود از ۸ تولد احتمالا ۱ فرزند با اين مشكل خواهد بود.

هايپرپلازي مادرزادي آدرنال كه منجر به هرمافروديسم كاذب مونث مي شود

در ساخته شدن هورمون هاي استروئيدي در غده فوق كليه آنزيمي نقش دارد كه اگر در عملكرد اين آنزيم نقصي ايجاد شود باعث بروز ابهام جنسي در نوزاد مي‌شود. اين اختلال شايع ‌ترين علت ابهام دستگاه تناسلي نوزادان است. اين اختلال باعث مي شود كه دختران به دليل كمبود آنزيم ۲۱ هيدروكسيلاز خصوصيات مردانه پيدا كنند. اين اختلال توسط اكشن غير جنسي مغلوب به ارث مي رسد و از هر ۱۵ هزار نوزاد يك نفر به اين بيماري مبتلا است.

مادراني كه قبلاً يك فرزند مبتلا به هايپرپلازي مادرزادي آدرنال داشته اند، داروهايي در دوران بارداري داده مي‌شود كه اثرات كمبود آنزيم را كم مي‌كند ولي چون اين كمبود آنزيم باعث ابهام جنسي در جنين هاي دختر مي‌ شود اين دارو ها به مادراني كه جنين آن ها دختر است داده مي ‌شود.

توليد بيش از اندازه هورمون هاي مردانه قبل از تولد

اين مشكل به دليل نقص در غده فوق كليه ايجاد مي شود مانند آنچه در هايپرپلازي مادرزادي آدرنال توضيح داده شد. بالا بودن هورمون هاي مردانه باعث مي شود كه اين هورمون ها از طريق جفت از مادر به جنين منتقل شوند. اگر مادر براي پيشگيري از سقط جنين پروژسترون استفاده كرده باشد، اين اتفاق مي تواند رخ دهد يا اگر در بدن مادر يك تومور هورمون پروژسترون وجود داشته باشد.

دليل دو جنسه شدن جنين | هويت جنسي فرد در دراز مدت

ممكن است سوال پيش بيايد كه اگر فرد عمل شود در آينده چه اتفاقي براي او خواهد افتاد؟ هويت جنسي يك انسان فقط به كروموزوم ها بستگي ندارد بلكه تربيت، پوشش، نامگذاري و اجتماع و محيطي كه در آن رشد پيدا مي‌كند همه در تشكيل هويت جنسي فرد نقش دارتد. به عبارتي هويت جنسي شامل دو بعدي ژنتيكي و پرورشي مي باشد.

چيزي كه مهم است و هميشه بر آن تأكيد مي شود تشخيص مناسب جنسيت هنگام شروع روند درمان است. اگر براي فردي كه هويت واقعي آن مرد است جنسيت اشتباه تشخيص داده شود و با وجود اينكه در اجتماع به عنوان دختر شناخته شده و رشد كرده، به خاطر عدم تطابق زندگي اجتماعي با هويت واقعي او فرد دچار درگيري هاي رواني مي‌ شود و نمي ‌تواند با خودش كنار بيايد. اما در صورت تشخيص جنسيت به صورت درست، فرد زندگي عادي خواهد داشت و والدين هيچ نگراني براي آينده كودك خود نخواهند داشت. براي اطلاع بيش تر از هويت جنسي كليك كنيد.

تفاوت ترنس و هرمافروديسم (دوجنسه)

نكته مهمي كه به هيچ وجه نبايد فراموش شود اين است كه افراد مبتلا به اختلال هرمافروديسم به هيچ وجه نبايد با افراد ترنسكشوال اشتباه گرفته شوند زيرا اساس مشكل آن ها با هم متفاوت است و فرق هاي بسياري بين آن ها وجود دارد. همان طور كه گفته شد اختلال هرمافروديسم يك اختلال جسماني مي باشد كه فرد به علل مختلف كه عمدتاً هورموني هستند داراي ابهام جنسي در ناحيه تناسلي خود مي باشد و اندام تناسلي آن ها با ارگان هاي داخلي آن ها ممكن است دچار تضاد باشد.

اما افراد ترنسكشوال از نظر جسماني به طور كامل سالم هستند و دستگاه خارجي تناسلي آن ها با ارگان هاي بدني آن ها يكسان است و مشكلي ندارند. مشكل اين افراد بعد روحي و رواني دارد؛ اين افراد اخلاقيات و روحيات خود را برخلاف ويژگي‌هاي جسمي خود مي‌ دانند يعني فرد صداي خشن مردانه دارد، رويش ريش و سبيل دارد اما خود را زن مي داند يا فرد رويش پستان داشته و در نواحي لگن و باسن تجمع چربي دارد و صداي نازك زنانه دارد اما خود را يك مرد مي داند. براي كسب اطلاع در زمينه ترنسكشوال كليك كنيد.

درمان افراد ترنسكشوال

در اين بخش از مقاله دليل دو جنسه شدن جنين به بررسي درمان افراد ترنس مي پردازيم. افرادي كه ترنس هستند در گام اول بايد به يك روانشناس خوب مراجعه كرده تا با انجام تست هاي شخصيتي و همچنين تست هاي مربوط به ترنس بودن به او كمك كنند تا اولين گام هاي تغيير جنسيتي در فرد اتفاق بيفتد. پس از آن به وسيله جراحي توسط پزشكان فرد به جسم مورد نظر خود مي‌ رسد و پس از آن بايد با هورمون‌درماني دوره درماني خود را كامل كند. براي كسب اطلاع در زمينه عمل تغيير جنسيت كليك كنيد.

سخن آخر

همانطور كه گفته شد اين اختلال تا حد زيادي قابل درمان است و مي‌توان با تشخيص و درمان به موقع نوزاد تا حد زيادي شرايط جسماني مناسبي را براي كودك فراهم كرد تا در آينده مشكلي نداشته باشد و با تصميم گيري هاي درست مي توان قدرت باروري را براي كودك حفظ كرد. پس دقت به معاينات اوليه پس از تولد نقش موثري در تشخيص اين اختلال دارد و والدين و پزشكان در يك رابطه پايا پاي مي توانند اين معاينات را با دقت زيادي انجام داده و از سلامت كودك مطمئن شوند.

اما نكته مهم در همه مراحل حفظ آرامش رواني و تصميم گيري مناسب در تمام مراحل درمان است. بهتر است والدين در اين زمان از مشاوران كمك بگيرند تا آرامش رواني خود را حفظ كنند و همچنين به كمك مشاور دوره هاي درماني را براي كودكان خود مهيا سازند تا كودك بتواند با هويت جنسي خود كنار بيايد و آرامش رواني مناسبي در آينده داشته باشد و بتواند مانند انساني نرمال به زندگي خود در جامعه ادامه دهد. متخصصان حامي مي توانند در اين زمينه شما را ياري كنند. براي كسب اطلاع در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

منبع: دليل دو جنسه شدن جنين

براي دريافت مشاوره در زمينه دليل دو جنسه شدن جنين مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.