روانشناسي باليني چيست

شاخه اي از علوم گسترده مربوط به سلامت روان است كه به بررسي ناهنجاري هاي كلامي و رفتاري مي پردازد و اين ناهنجاري ها منجر به ايجاد ناراحتي هاي باليني و اختلالاتي در فرد مي شود. تعريف انجمن روانشناسي آمريكا از روانشناسي باليني به اين صورت است: هنر و فني كه با مسائل سازگاري انسان‌ها سر و كار دارد.

روانشناسي باليني چيست | تعريف ربر (1991)

ربر روانشناسي را به اين صورت تعريف مي كند: روانشناسي باليني حوزه‌اي از روانشناسي است كه با رفتارهاي ناسازگار و غير عادي آدمي سر و كار دارد.

تعريف جي. اچ. رسنيك (1991

رشته روانشناسي باليني شامل تحقيق در مورد اصول، روش‌ها و رويه‌ها و تدريس اين اصول و ارائه خدماتي در اين رابطه است كه امكان شناخت، پيش بيني و تسكين ناسازگاري ها، معلوليت‌ها و ناراحتي‌هاي عقلي، هيجاني، زيست شناختي، روان‌شناختي، اجتماعي و رفتاري را فراهم مي‌آورند و در مورد طيف گسترده اي از مراجعان كاربرد دارند. در بالا سه تعريف نظري از روانشناسي باليني را ذكر كرديم. كه با توجه به اين سه تعريف در مي يابيم كه روانشناسي باليني را اول بايد در دانشگاه ها و كارآموزي ها آموزش ديد و نسبت به اختلال ها و ناراحتي هاي باليني، آشنايي و آگاهي كامل از اختلال ها را به دست آورد.

سپس فرد روانشناس بايد به كار درمان مشغول شود كه بيش تر افراد مشغول به كار مدرك ارشد يا دكتر روانشناسي باليني را دارند و روان‌شناسي باليني خود داراي چند رشته تخصصي است كه از آن ميان مي‌توان به سلامت رواني كودكان، سلامت رواني بزرگسالان، اختلالات هيجاني، سوء مصرف دارو، ناتواني‌هاي يادگيري و روان‌شناسي سلامت اشاره كرد. بيشتر مشكلات رواني كه در حوزه روانشناسان باليني مورد تحقيق و درمان قرار خواهند گرفت مشكلاتي در ناسازگاري ها، و معلوليت ها و ناراحتي هاي باليني (عقلاني، هيجاني، زيست شناختي، روان شناختي، اجتماعي و رفتاري) هستند و خلاقيت وابتكار، دوستدار كمك به ديگران و علاقه به مطالعه مطالب روانشناسي، پيش شرط هاي وارد شدن به اين حرفه هستند.

تاريخچه روانشناسي باليني

داستان آغاز روانشناسي باليني به قرن نوزدهم برمي‌گردد. تا قبل از سال 1838 همه افراد كه داراي مشكلات رواني بودند را ديوانه مي دانستند. البته اولين جرقه‌ها توسط پزشك فرانسوي فيليپ پينل كه آن حجم از رفتارهاي غير انساني را نتوانست قبول كند و به تغيير شيوه رفتار با بيماران رواني پرداخت و خود رياست آسايشگاهي در شهرهاي سالپترير و بيختر برعهده گرفت. درسال 1838، اسكيرول(Esquirol) بين سايكوز و عقب ماندگي ذهني فرق گذاشت؛ يكي به دليل بيماري رواني كه شخص دارد گنجايش هوشي را ازدست مي دهد و ديگري در گنجايش اوليه پيشرفت و تكاملي حاصل نمي شود. در واقع بين عقب ماندگي درجاتي را مشخص كرد و بهترين راه براي تشخيص سطح عقب ماندگي را تكلم در نظر گرفت.

هرچه شخص باهوش تر باشد، قدرت حرف زدن و تكلم بهتري خواهد داشت و برعكس. و اين كه افراد عقب مانده قادر به يادگيري نيستند اما ايتارد (Itard) سعي كرد كودك 12 ساله اي كه از خود صداهاي وحشتناكي در مي آورد و چهار دست و پا راه مي رفت را درمان كند. او معتقد بود كه به علت تربيت صحيحي كه نداشته به چنين كارهايي رو مي آورد. او بعد از 5 سال موفق شد كه تربيت كودك را به سويي سوق دهد كه بتواند از خود مواظبت كند. طولي نكشيد كه سگين شاگرد ايتارد در سال 1848 به آمريكا رفت و مراجع صلاحيت دار را با عقايد خود آشنا كرد و اين باعث به وجود آمدن آموزشگاه هاي مختلف براي كمك به درمان عقب ماندگي ذهني شد.

تاريخچه روانشناسي باليني
در سال 1859، كتاب داروين با عنوان “منشا انواع ” چاپ شد و كمك بسياري به علوم وراثت و بيولوژيكي كرد. در سال 1869 متأثر از كشفيات داروين، گالتن در مورد ارثي بودن بلوغ تحقيق كرد و كتاب “بلوغ ارثي” را چاپ كرد و در سال 1882 لابراتوار را در لندن كه مشخصات جسمي و رواني افراد را جمع آوري و اندازه مي گرفتند را تاسيس كرد. و در سال 1892 مقياس رواني را اولين بار مك كين كتل به كار برد كه براي سنجش عقب ماندگي ذهني استفاده مي شود. وآغاز حرفه روانشناسي را در سال 1892 مي دانند. اما آغاز روانشناسي باليني را در سال 1896 ، توسط لاتيز ويتمر(witmer) مي دانند.

چهار اصل روانشناسي باليني

ارزيابي و تشخيص: ارزشيابي تشخيصي يك اصل است كه بايد از قبل از مشخص شدن روش درمان مشخص شود

مشورت : روانشناسي يك رشته اي است با هزاران رشته تخصصي، براي درمان بايد تيمي متشكل از متخصصين با رشته هاي تخصصي مختلف در مورد آن موضوع باهم به بحث و مشاوره بپردازند.

امور اجرايي : هيچ كاري بدون مطالعه و تحقيق صورت نگيرد.

پيشگيري : پيشگيري از بروز مشكلات و ناراحتي هايي كه ممكن است در آينده به وجود بيايد و سريع تر درمان صورت گيرد.

مقايسه روانشناسي باليني با ديگر مشاغل بهداشت روان

روانشناسي باليني با ديگر مشاغل بهداشت روان تفاوت هايي دارد كه برخي از آن ها به شرح زير هستند:

1. روانپزشكي و روانشناسي باليني

در ظاهر به نظر مي رسد كه كار روانپزشك و روانشناسي باليني يكي است اما اينطور نيست. شخص براي وارد شدن به حرفه روانپزشكي بايد رشته پزشكي را خوانده و بعد از گذراندن دوره پزشكي عمومي، دوره تخصصي خود در رشته روانپزشكي را بگذراند و كار آن بيش ترين تمركز بر روي بيماري ها واختلالات شخص است و با توجه به بيماري كه در سطح جسم او نمايان مي شود دارو تجويز مي كند.

اما روانشناسي باليني براي وارد شدن به اين رشته، بايد در دوران دبيرستان رشته علوم انساني خوانده و بعد با قبولي در دانشگاه رشته روانشناسي بخواند و پس از گرفتن مدرك ارشد يا دكتري حق زدن مطب يا كار مشاوره در مراكز مشاوره‌اي را به دست آورد. رشته روانشناسي باليني به درمان مراجعان تاكيد دارد و براي درمان نيز از روان درماني ها (شناخت درماني، رفتار درماني، طرحواره درماني، بازي درماني، روانكاوي و.) استفاده مي كنند. و اينكه روانشناسان باليني حق تجويز دارو را ندارند.

2. روانشناسي باليني چيست | روانشناسي باليني و مشاوره

يكي از تفاوت ها، به تعداد ترم و واحد دانشگاهي برمي گردد و در نحوه كار، مشاور به مشكلات رواني سطحي تر مي پردازد اما روانشناسي باليني به مشكلات حادتر رواني مي پردازد.

3. روانشناسي باليني و كار درماني

كار درمان ها افرادي متخصص هستند كه با خلاقيت خود، در جهت بهبودي اوضاع افراد داراي معلوليت جسمي، شناختي يا عاطفي كمك مي كنند. اين افراد بيش تر در كنار روانشناسان باليني در كلينيك هاي كنترل درد و كلينيك هاي خدمات رشد كودك فعايت مي كنند.

4. روانشناسي باليني و مددكاري اجتماعي

مددكاري اجتماعي در نظر دارد كه ريشه تمام مشكلات انسان نه تنها به خاطر عوامل فردي و اجتماعي آن ها بلكه مي تواند عوامل و زمينه هاي اجتماعي شان باشد. از اين رو، كار مددكار اجتماعي تغيير حالات روحي و تغيير عوامل و موقعيت هاي اجتماعي فرد است. اما روانشناسان باليني نقشي در توسعه منابع اجتماعي ندارند.

فعاليت روانشناس باليني به چه صورت هاي است؟

فعاليت هاي روانشناسي باليني بسيار گسترده است كه برخي از آن ها به شرح زير هستند:

1. فردي

مشاوره فردي زماني است كه با حضور مشاور و مراجع در جلسه درمان به اوضاع و احوال و ناراحتي هاي باليني مراجع كه در هر زمينه اي مي تواند باشد پرداخته شده و اين مسائل مورد بررسي قرار مي گيرند.

2. روانشناسي باليني چيست | گروهي

بسياري افراد هستند كه مشكلات مشابهي دارند. روانشناس باليني مي تواند با آگاه شدن از اين مشكلات و قبول مراجعان، يك گروه تشكيل داده و مشاوره را با گروه دنبال كنند. براي اطلاع بيش تر در زمينه گروه درماني كليك كنيد.

3. خانواده درماني

مشاوره خانواده زماني صورت مي گيرد كه براي حل مشكل تغيير نگرش و رفتار ، به حضور همه اعضاي خانواده نياز باشد. براي شناخت بيش تر در زمينه خانواده درماني كليك كنيد.

4. شناخت درماني

در اين روش به فرد كمك مي كنند كه از افكار و احساسات منفي خود آگاهي پيدا كند و سعي بر كنترل آن ها بگيرد. پس از شناسايي و كنترل اين افكار و احساسات، شروع به تغيير اين افكار و احساسات مي كنند. در نهايت رفتار اصلاح شده و احساسات مثبت جايگزين آن‌ ها مي‌شود.

5. طرحواره درماني

به طور كلي طرحواره درماني به صورت ريشه‌ اي و عمقي به حل مشكلات و درمان اختلالات مي‌ پردازد. طرح واره ها كهن الگوهايي هستند كه در كودكي شكل مي‌گيرند. براي كسب اطلاع بيش تر در زمينه طرحواره درماني كليك كنيد.

6. مواجهه درماني

مواجهه درماني يكي از فنون روانشناسي در درمان انواع ترس، فوبيا و وسواس است. براي مثال فردي كه از گربه مي‌ترسد، ابتدا با تصوير سازي ذهني او را آماده رو به رو شدن با گربه مي كنند. سپس عكس‌ هاي گربه را به اون نشان مي‌ دهند و در مرحله بعد عروسك گربه را مي‌ آورند و اين كار تا لمس گربه واقعي ادامه مي‌يابد. مشاور با تكنيك هايي كه انجام مي دهد رفته رفته ترس را از بين مي‌برد. براي كسب اطلاع از درمان فوبيا كليك كنيد.

7. روانشناسي باليني چيست | بازي درماني

براي درمان اختلالات رفتاري كودكان، بهترين روش استفاده از روش بازي درماني و قصه درماني است. زيرا كودكان به دليل سن كم شان، گفتگو درماني تاثير كم تري بر روي آن ها مي گذارد و بايد با روش هايي كه متناسب با سن آن هاست، درمان صورت بگيرد. براي كسب اطلاع در زمينه بازي درماني كليك كنيد.

8. روان درماني به صورت تلفني و آنلاين

در هر زماني كه فرد به هر دليلي نتواند در جلسات حضوري مشاوره حاضر شود، مي تواند از مشاوره تلفني و آنلاين كمك بگيرد كه مزيت هاي زيادي مانند، صرفه جويي در وقت، انرژي و هزينه را دارد. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره تلفني فردي كليك كنيد.

روانشناسي باليني چيست | وظايف روانشناس باليني

روانشناسان باليني براي تشخيص اختلالات روانشناختي از روش هاي مختلف روان درماني با توجه به رويكرد هاي نظري كه در درمان بعضي از اختلالات به كار مي گيرند، استفاده مي كنند. از جمله اين روش‌ ها بررسي تاريخچه فردي، مشاهده رفتار فرد بيمار، مصاحبه هاي باليني و آزمون‌هاي رواني است. برخي از ديگر وظايف روانشناس باليني به شرح زير مي باشد:

_درمان اختلالات روانشناختي از جمله افسردگي، اضطراب، وسواس و فوبيا، ناسازگاري، عقب ماندگي ذهني، اعتياد به مواد مخدر و الكل، تعارضات زناشويي و مشكلات جنسي

_ارائه شهادت در تنظيمات قانوني

_تدريس، اغلب در سطح دانشگاه

_انجام تحقيقات

_ايجاد و اجراي برنامه هايي براي درمان و پيشگيري از مشكلات اجتماعي

بعضي از روانشناسان باليني ممكن است روي يكي از اين رشته ها تمركز كنند يا چندين مورد از اين خدمات را ارائه دهند. به عنوان مثال فردي ممكن است به طور مستقيم با بيماراني كه به دليل اختلالات روانشناختي در بيمارستان بستري شده اند كار كند، در حالي كه يك مطب خصوصي درماني نيز دارد كه خدمات سرپايي كوتاه مدت و بلند مدت را به كساني كه براي مقابله با پريشاني روانشناختي نياز به كمك دارند، ارائه مي دهد.

حيطه‌هاي شغلي روانشناسي باليني

روانشناسان باليني مي‌ توانند در مراكز مشاوره و كلينيك‌ ها، مراكز مشاوره كودكان، بيمارستان‌ هاي رواني، دادگاه‌ هاي كودكان يا سازمان‌هاي نظارت بر بزهكاران، درمانگاه‌ هاي بهداشت رواني، مدارس، نهادهاي مرتبط با روان‌پزشكي، زندان ها، دانشگاه‌ها، پرورشگاه‌ها، كودكستان‌ها، كلينيك‌هاي درمان اعتياد،كارخانه‌ها و انواع ديگر موسسات مشغول به كار شوند. همچنين روانشناسان باليني يا روانشناسان كودك مي‌توانند با كسب مجوزهاي مربوطه اقدام به تاسيس مهدكودك و سراي سالمندان كنند.

سخن آخر

روانشناسي باليني رشته اي از روانشناسي است كه به بررسي اختلالات رواني و درمان آن ها با ديد عميق تر و ريشه دارتري مي پردازد. شكل ارائه خدمات مشاوره اي به صورت حضوري، آنلاين (صوتي يا تصويري) و تلفني مي باشد. براي كمك گرفتن از بهترين روانشناسان باليني مي توانيد از روانشناسان مركز روانشناسي حامي هنر زندگي تماس بگيرد. براي كسب اطلاعات بيش تر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

منبع: روانشناسي باليني چيست؟

براي دريافت مشاوره در زمينه روانشناسي باليني چيست؟ مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.