وسواس فكري

وسواس فكري يا obsession فكر يا ميل شديد يا تصور عود كننده و مداومي هست كه فرد آن را به صورت مزاحم يا ناخواسته تجربه مي‌كند. فرد مبتلا به OCD مدام با افكار درون ذهن خود درگير است و قادر به كنترل افكار نيست بلكه افكار، فرد را كنترل مي‌كند. براي مثال ممكن است فرد ساعت ها درگير اين باشد كه شايد آلودگي و ميكروب در تمام سطح ميز پخش شده باشد و فرد با اين فكر سطح اضطراب زيادي را تجربه مي‌كند.

وسواس عملي

وسواس عملي يا compulsion به فكر و عملي كه فرد از آن استفاده مي‌كند تا وسواس فكري را بي اثر كند گفته مي‌شود. اين فكر يا عمل ذهني به طور تكرار شونده اس و طبق يك مقررات خشك انجام مي‌شود به طوري كه فرد احساس مي‌كند مجبور به انجام دادن آن است. وسواس عملي لزومي ندارد كه با وسواس فكري باهم رخ دهد. براي كسب اطلاع بيش تر در زمينه وسواس فكري عملي كليك كنيد.

پيامدهاي وسواس

اختلال وسواس فكري- عملي يا همان OCD فرد را به شدت تحت تاثير قرار مي‌دهد نه تنها فرد بلكه اطرافيان و خانواده و دوستان هم از اين اختلال فرد در تنش خواهند بود. فردي كه داراي افكار وسواسي تميزي است تمام جنبه هاي زندگي اش تحت تاثير قرار مي گيرد. به طور مثال ارتباط اجتماعي خود را كاهش مي دهد تا با آلودگي در تماس نباشد، ممكن است از شغل خود كناره گيري كند، خانواده خود را محدود كند و نگذارد مهماني و دورهمي شركت كنند يا در خانه دور هم جمع شوند. يا فردي كه وسواس فكري تقارن دارد در انجام امور زمان زيادي را صرف مي كند و در انتها هم از كارش راضي نخواهد بود.

خيلي از افراد داراي اين اختلال آگاهي كمي نسبت به اختلال خود دارند. در اين اختلال هرچقدر كه آگاهي فرد نسبت به آن بيشتر باشد درمان راحت تر و سريع تر پيش مي‌رود. در درمان روانشناختي گام اول پذيرش و بعد همكاري فرد است. واكنش افراد نزديك به كسي كه داراي اختلال وسواس است تحت تاثير قرار مي‌گيرد. گاهي براي افراد ديگر اينكه فرد با يك فكر به سطح اضطراب غير قابل كنترل مي‌رسد قابل درك نيست و در نتيجه اعمال فرد را مسخره مي‌كنند و حتي ممكن است محيط اين سبك رفتار را تاييد كند. مثلا اگر كودكي زياد دست هاي خود را بشويد ممكن است از جانب والدين حتي تشويق هم بشود.

درمان قطعي وسواس فكري | مواجه فرد با وسواس فكري

افراد در مواجه با وسواس فكري سعي مي‌كنند:

– آن را ناديده بگيرند.

– متوقفش كنند.

– مي‌كوشند آن را با فكر يا عملي ديگر بي‌اثر كنند.

ملاك هاي تشخيصي اختلال وسواس فكري- عملي

– شدت علائم به قدري است كه فرد انجام دادن فعاليت روزانه برايش مشكل مي‌شود.

– ايجاد اختلال در عملكرد شغلي يا اجتماعي

– وسواس هاي فكري و عملي بسيار وقت گيرند.

بسياري از افراد مبتلا به اختلال وسواسي باورهاي ناكارآمدي دارند. اين افراد ممكن است ويژگي هايي همچون كمال گرايي و ناتواني در تحمل ابهام داشته و براي افكار خود اهميت بيش از حد قائل مي شوند. افراد مبتلا به OCD (اختلال وسواسي جبري) در خود اين نياز را مي بينند كه بايد فكرهاي خود را كنترل كنند.

انواع اختلال وسواس فكري-عملي

وسواس هاي فكري پرخاشگرانه: ترس از صدمه زدن به خود، ترس از اينكه مسبب بروز اتفاق وحشتناكي باشد.

وسواس هاي فكري آلودگي: نگراني و ناراحتي از مواد و پس ماند آلوده يا فضولات.

وسواس هاي فكري جنسي: فكر يا تصور يا تكانه جنسي ممنوع و منحرف.

وسواس هاي فكري ذخيره كردن يا پس انداز كردن: اين افراد از كساني كه براساس ارزش و علاقه اشيا را جمع مي كنند متفاوتند. اين افراد فكر مي كنند همه چيز روزي قابل استفاده خواهد بود و محل سكونت خود را تبديل به زباله دان مي كنند.

وسواس هاي فكري مذهبي: نگراني بيش از اندازه در مورد درست و غلط

وسواس فكري تقارن: نگراني در مورد قرار گيري اشيا وسواس فكري جسماني: نگراني بيش از اندازه در مورد اندام

وسواس عملي شستشو/ تميزي: دست شستن بيش از اندازه و دوش گرفتن و حمام كردن و مسواك زدن بيش از اندازه

وسواس عملي وارسي كردن: مدام فرد به وارسي قفل، اجاق گاز و وسايل برقي مي پردازد. براي اطلاع بيش تر از وسواس وارسي كردن كليك كنيد.

درمان قطعي وسواس فكري | شيوع اختلال وسواسي

در اين بخش از مقاله درمان قطعي وسواس فكري به بررسي ميزان شيوع اين اختلال مي پردازيم. اختلال وسواس فكري در كودكي و نوجواني و بزرگسالي ديده شده است. در سنين بالاتر درمان خيلي دشوار تر هست و در زنان و مردان اختلال وسواس فكري قابل مشاهده است. منابع روانشناسي در مورد شيوع اختلال وسواسي اين گونه بيان شده كه زن ها در بزرگسالي اندكي بيشتر از مردان مبتلا هستند ولي در كودكي پسرها بيش تر دچار اين اختلال اند.

عوامل خطرساز و ايجاد كننده اختلال وسواس

عوامل مختلفي ممكن است سوق دهنده ايجاد يك اختلال و نمايان كننده آن در فرد باشد. گاهي برخي رويدادها نقش جرقه را براي فرد ايفا مي كند. از جمله عوامل خطر ساز در اختلال وسواس فكري عبارتند از:

مزاجي: ويژگي هاي مزاجي و ذاتي ممكن است زمينه ساز و به وجود آورنده اختلال وسواسي باشد به طور مثال بازداري هاي رفتاري زياد در كودكان از عوامل خطر ساز احتمالي هستند.

محيطي: به طور مثال سوء رفتار جسمي و جنسي در كودكي و ديگر حوادث پر استرس يا آسيب زا با افزايش خطر بروز اختلال وسواسي جبري همراه اند. يك عامل به تنهايي سبب ايجاد اختلال وسواس فكري نمي شود، وجود عوامل ژنتيكي، محيطي و شخصيتي در كنار هم سبب ساز ايجاد اختلال وسواسي است.

پيامدهاي كاركردي اختلال وسواسي – جبري

اختلال وسواسي جبري براي فرد پيامدهايي دارد زيرا فرد بايد وقت زيادي را صرف افكار وسواسي خود و اعمال وسواسي كند، از جمله اين پيامدها عبارتند از:

– افت كيفيت زندگي

– اختلال در كاركردهاي اجتماعي و شغلي

– تخريب در ابعاد مختلف زندگي

– اجتناب از موقعيت هايي كه مي توانند محرك وسواس هاي فكري يا عملي شوند كه باعث محدود شدن عملكرد فرد مي شوند.

– محدود شدن روابط فرد

– وسواس تقارن موجب تاخير در تكميل به موقع كارهاي تحصيلي و شغلي شود.

– اختلال در عملكرد خانوادگي

چه زماني به متخصص مراجعه كنيم

آيا چند ساعت تميز كاري نشانه وسواس است؟ اگر دست از انجام نظافت برداريد، مضطرب مي‌شويد؟ تشخيص اختلال وسواس كار آساني نيست. وسواس بايد از ديگر اختلالات اضطرابي افتراق داده شود. اگر افكار و اعمال وسواسي سبب شده در عملكرد و روابط تان اختلال ايجاد شود، بهتر است از يك درمانگر كمك بگيريد. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره وسواس كليك كنيد.

اقدامات اطرافيان براي فرد داراي اختلال وسواس

در بيشتر مواقع اطرافيان فرد داراي اختلال وسواس، فرد را مورد نقد قرار مي‌دهند و فرد چون قادر به كنترل افكار نيست و مدام اضطراب بيشتري را فرا مي خواند و در نتيجه شروع مي كند به انجام رفتارهاي وسواس گونه. اگر در نزديكي شما فردي هست كه اختلال وسواس فكري يا عملي دارد بهترين راهكار اين است كه او را به يك درمانگر ارجاع دهيد. اما اگر فرد مقاوم بود و نپذيرفت، نبايد مدام به او بگوييد اين كار را نكن بالعكس شايد غرق شدن در اعمال وسواسي او را بيشتر از اين كار بازدارد. براي اطلاع بيش تر در زمينه رفتار با افراد وسواسي كليك كنيد.

درمان قطعي وسواس فكري

اختلال وسواسي- جبري در صورت عدم درمان، سيري مزمن با نوسان علائم پيدا مي كند. در بعضي افراد سير دوره اي دارد و تعداد كمي هم به سمت تباهي ناتوان كننده اي پيش مي روند.

ديدگاه زيستي: در اين ديدگاه مطرح مي‌شود كه مبناي وسواس ها ريشه در نابهنجاري هايي در مناطق مغز دارد و ناتواني قشر پيش پيشاني در جلوگيري از افكار، صورات ذهني و اميال شديد در نشانه ها دخالت دارد.

ديدگاه شناختي- رفتاري: در اين ديدگاه مطرح مي‌شود الگوهاي فكر ناسازگارانه به شكل گيري و نگهداري نشانه هاي اختلال وسواس فكري- عملي كمك مي‌كنند. فردي كه مبتلا به اختلال وسواس فكري عملي است، ممكن است آمادگي اين را داشته باشد كه به رويدادهاي اضراب آور در محيط واكنش بيش از حد نشان دهد.

از جمله مداخلات روانشناختي مي توان موارد زير را مطرح كرد:

توقف فكر: هنگامي كه فرد وسواسي با موقعيتي روبرو مي‌شود كه تفكر يا عمل وسواسي را فرا مي‌خواند، فرد مي‌تواند تفكر وسواسي خود را كاهش دهد. براي اطلاع بيشتر از تكنيك توقف فكر كليك كنيد.

اشباع درماني: در اين درمان درمانجو به قدر كافي با افكار وسواسي مواجه مي‌شود تا معني خود را از دست بدهند.

مواجه سازي همراه با جلوگيري از پاسخ: درمانجو با موقعيت روبرو مي‌شود اما نبايد به انجام عمل وسواسي اقدام كند.

توجه داشته باشيد كه تنها ريشه يابي اختلال وسواس فكري يا فقط دارودرماني منجر به درمان اختلال نمي شود. بايد از درمان بينش مدار و دارو درماني و شناختي رفتاري توأم باهم براي درمان كمك گرفت. آگاهي تنها با كنترل علائم توسط دارو منجر به نتيجه ي مطلوب نخواهد شد.

مدت زمان و دوره درمان اختلال وسواس فكري

درمان اختلال وسواس نيازمند صبر و همكاري است هم فرد مبتلا به اختلال وسواس فكري و هم خانواده او. گاهي اوقات مراجعين نيازمند مداخله دارويي و روانشناختي باهم هستند زيرا اين دو درمان مكمل هم مي باشند.

نكاتي براي زندگي با افراد مبتلا به OCD

اگر داراي اختلال OCD هستيد و در كنترل افكار خود مشكل داريد و زندگي روزمره شما، عملكردتان در ابعاد فردي و اجتماعي تحت تاثير قرار گرفته بهتر است از يك درمانگر كمك بگيريد و كنترل افكارتان را در دست بگيريد. سعي كنيد از سرزنش خود دست برداريد. ممكن است بارها تلاش كرده باشيد كه افكارتان را كنترل كنيد و به اعمال وسواسي روي نياوريد ولي امكان پذير نبوده. خودتان را سرزنش نكنيد درمان اختلال وسواس نيازمند سطح بندي است و گام به گام پيش مي رود.

براي آرام كردن خود مي توانيد از تكنيك هاي mindfulness استفاده كنيد يا مراقبه كنيد، يوگا كار كنيد تا ذهنتان آرام تر شود. گاهي حمايت گروهي از افرادي كه تجربه ي اختلال وسواس داشته اند، مي تواند به شما كمك كند تا راحت تر با اين اختلال كنار بياييد. براي كسب آگاهي از اختلال وسواس خود مي توانيد يك دفترچه برداريد و در آن سه رديف بكشيد و در هر قسمت فكر عمل و احساس خود را شرح دهيد. مي توانيد موقعيت ها و مواقعي كه فكرها شروع مي شوند را نيز ثبت كنيد به اين صورت آگاهي شما افزايش مي يابد و مطمين باشيد اولين قدم براي داشتن احساس و حال بهتر داشتن آگاهي است.

اگر با فردي زندگي مي كنيد كه اختلال وسواس دارد ابتدا او را درك كنيد و آگاه باشيد كه كنترل افكار و اعمال دست خودش نيست بلكه اين افكار و اعمال حالت اجبارگونه براي فرد دارد. او را تشويق كنيد كه درمان خودش را ادامه دهد. افراد مبتلا به OCD ممكن است گرفتار مشكلات روانشناختي ديگري باشند مثلا اضطراب و افسردگي در نتيجه تشويق شما به ادامه درمان بسيار كارآمد خواهد بود.

درمان قطعي وسواس فكري | سخن آخر

اختلال وسواس فكري از جمله اختلالاتي است كه با ديگر اختلالات همپوشاني بالايي دارد و تشخيص و درمان آن زمان بر خواهد بود و درمان سريع ندارد. افرادي كه وسواس فكري دارند پيش زمينه هاي ژنتيكي و مزاجي و محيطي توام باهم منجر به نمايان شدن يا شدت گرفتن اختلال آن ها مي‌شود. در اختلال وسواس فكري فرد قادر به كنترل افكار خود نيست و از داشتن آن ها رنج مي برد. در درمان اختلال وسواس فكري گام به گام همراه با درمانگر مجرب بايد پيش رفت تا سطح اضطراب قابل كنترل باشد و فرد آسيب نبيند. متخصصان حامي هنر زندگي در خدمت شما هستند تا در اين زمينه ياري تان كنند. براي كسب اطلاع بيش تر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

منبع: درمان قطعي وسواس فكري شديد

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان قطعي وسواس فكري شديد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.