تصميم گيري احساسي چيست؟ آيا همواره احساسات باعث آسيب رساندن به تصميمات انسان مي‌شود؟ بسياري از افراد به خصوص آن‌هايي كه عواطف و احساسات شديدتري را نسبت به ديگران تجربه مي‌كنند اغلب با مشكلاتي در تصميم‌گيري مواجه مي‌شوند. اين افراد زمان‌هايي كه درگير هيجاناتي نظير غم، خشم يا حتي شادي هستند نمي‌توانند به طور كامل از ظرفيت ذهن خود استفاده كنند و درنتيجه دست به اقداماتي مي‌زنند كه در نهايت باعث پشيماني‌شان مي‌شود. اين وضعيت كه به عنوان تصميم گيري احساسي شناخته مي‌شود مي‌تواند آسيب‌ها و ضررهاي جدي را در زندگي به بار بياورد. در اين مقاله تلاش كرده‌ايم تا در مورد علل و نقش و كاربرد آن در زندگي روزمره توضيحاتي را ارائه كنيم پس تا انتها همراه ما باشيد.

منبع: تصميم احساسي

تصميم گيري احساسي چيست؟

ما انسان‌ها بدون اينكه آگاه باشيم در هر لحظه از زندگي خود در حال تصميم‌گيري هستيم. تصميم‌گيري در مورد آنچه مي‌پوشيم، مي‌خوريم و مي‌نوشيم ازجمله پايين‌ترين سطوح تصميم‌گيري محسوب مي‌شوند كه ما را دائماً درگير خود مي‌سازند. اما تمام تصميمات ما با ظرفيت ذهني كامل و با استفاده از نيروي تعقل صورت نمي‌گيرند. در بسياري از موارد اين هيجانات ما هستند كه اقداماتمان را تعيين مي‌كنند و انتخاب‌هاي زندگي‌مان را رقم مي‌زنند. براي آنكه بتوانيد درك درستي از تصميم گيري احساسي داشته باشيد بهتر است به مقايسه آن با تصميم‌گيري منطقي كه در ادامه به آن پرداخته شده است توجه كنيد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه احساسات كليك كنيد.

تصميم گيري منطقي

در تصميم‌گيري منطقي افراد به نوعي آگاهي هيجاني دست مي‌يابند. به اين معني كه قادرند هيجانات خود را در لحظه شناسايي كنند و اتخاذ تصميمات مهم را به زمان فروكش كردن هيجانات موكول كنند. در اين شرايط افراد اغلب از روش‌هاي منطقي براي انتخاب بين گزينه‌ها استفاده مي‌كنند كه مهم‌ترين آن استفاده از روش سود و زيان است. در اين روش فرد سود و زيان هريك از گزينه‌ها را مشخص مي‌كند و سپس به تعيين اين مورد مي‌پردازد كه هريك از اين سود و زيان‌ها براي او چقدر ارزش دارد. اين راهكار به فرد كمك مي‌كند تا بتواند راحت‌تر گزينه‌هاي نامناسب را حذف كرده و به تصميمي عاقلانه‌تر دست يابد.

تصميم گيري احساسي

تصميم گيري‌هاي احساسي متناسب با شدت هيجاني كه فرد در زمان تصميم گرفتن آن را تجربه مي‌كرده متفاوت است. در واقع احساسات هرچقدر قوي‌تر باشند بيشتر مي‌توانند بر انتخاب‌هاي ما تأثير بگذارند و تصميمات ما را با محدوديت مواجه سازند. اگر تصميمي به صورت كاملاً احساسي صورت بگيرد معمولاً در لحظه اتفاق مي‌افتد و خيلي سريع انجام مي‌شود. در اين فرايند احتمالاً فرد چيزي كم‌تر از يك دهم ثانيه به خود فرصت مي‌دهد تا در مورد گزينه‌هاي موجود فكر كند. اين زمان بسيار اندك به ما نشان مي‌دهد كه اصلاً در اين فرايند قشر مخ دخالت چنداني ندارد و در نتيجه فرد با قوه‌ ناآگاه خود به اين تصميم رسيده است.

ازجمله تصميم‌هاي كاملاً احساسي مي‌توان به تصميماتي اشاره كرد كه در مواجهه با يك خطر فوري صورت مي‌گيرند و يا در استدلال و دعواهاي بسيار داغ و جنجالي مشاهده مي‌شوند. با اين حال اغلب تصميمات به طور كامل احساسي نيستند و نيروي منطق نيز در آن‌ها جريان دارد. اما آنچه باعث مي‌شود كه ما آن‌ها را نيز تصميم احساسي بناميم اين است كه نيروي محرك اصلي و تعيين كننده آن‌ها را نيز احساسات تشكيل مي‌دهند. براي مثال ممكن است كه شما ابتدا با استدلال‌هاي منطقي شروع كنيد اما رفته رفته تحت تأثير احساسات خود قرار گرفته و بر اساس آن‌ها عمل كنيد.

براي اطلاعات بيشتر در زمينه مهارت تصميم گيري درست كليك كنيد.

نقش احساسات در تصميم گيري

شايد به خاطر پيامدهاي منفي كه از تصميم گيري‌هاي احساسي در ذهن داريد اين سؤال برايتان پيش بيايد كه آيا احساسات نقش مثبتي در تصميم‌گيري‌ها دارند يا خير؟ و اينكه چرا احساسات ما در فرايند تفكر عقلاني ما تداخل مي‌كنند؟ در جواب بايد گفت كه احساسات لزوماً به  فرايند تصميم‌گيري آسيب نمي‌رسانند و حتي جالب است بدانيد كه كليد هر تصميم گيري در احساسات و هيجانات انساني نهفته است.

تحقيقات نوروسايكولوژي در مورد افراد دچار آسيب مغزي نشان مي‌دهد، بيماراني كه بخش مرتبط با درك هيجانات را از دست مي‌دهند علاوه بر ناتواني در تجربه احساسات، دچار دشواري‌هاي تصميم‌گيري نيز مي‌شوند. اين افراد با وجود اينكه مي‌توانند به طور منطقي تمام گزينه‌هاي موجود و جوانب موضوع را بسنجند نمي‌توانند در نهايت حتي در مورد ساده‌ترين مسائل به تصميم نهايي برسند. اين مسئله به ما نشان مي‌دهد كه احساسات ما نقش بسيار مهمي در فرايند تصميم‌گيري دارند و تنها آنچه موجب آسيب‌رساني به اين فرايند مي‌شود هيجانات شديد و ناتواني در تنظيم آن‌ها است.

براي شناخت بيشتر در زمينه نقش احساسات در تصميم گيري كليك كنيد.

پيشگيري از تصميم گيري احساسي

مهم‌ترين و اساسي‌ترين قدمي كه بايد در جهت پيشگيري از تصميم گيري احساسي برداريد اين است كه بتوانيد مهارت كنترل احساسات را بياموزيد چرا كه ناتواني در تنظيم هيجان، اصلي‌ترين دليل اتخاذ تصميم‌هاي نادرست است. اين مسئله به خصوص در زماني كه شما با هيجان خشم روبه‌رو هستيد اهميت دو چنداني پيدا مي‌كند چرا كه خشم هيجاني بسيار نيرومند است و مي‌تواند موجب تصميماتي شود كه آسيب‌هاي جدي براي خودتان يا اطرافيان به همراه داشته باشد.

اگر احساس مي‌كنيد كه در كنترل احساسات خود با دشواري‌هاي زيادي روبه‌رو هستيد و انواع هيجانات نظير خشم و غم را با شدت بسياري تجربه مي‌كنيد مراجعه به يك روانشناس، شركت در كارگاه‌هاي مهارت زندگي و مطالعه كتاب‌هاي خودياري كه در زمينه كنترل احساسات نوشته شده مي‌تواند به شما در اين زمينه كمك كند.

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد مهارت كنترل احساسات كليك كنيد.

سؤالات متداول

- آيا تصميم گيري احساسي مي‌تواند فايده‌اي براي انسان داشته باشد؟

بله. تصميم گيري احساسي در حقيقت براي زماني طراحي شده است كه شما زمان اندكي براي عمل كردن داريد و نيازمند اين هستيد كه بتوانيد واكنش فوري نشان دهيد. براي مثال هنگام مواجهه با انواع خطرها و زمان‌هايي كه لازم است جان يك انسان را نجات دهيد به تصميم گيري احساسي نياز داريد. اين مكانيزم به شما كمك مي‌كند تا در زمان بسيار كم بتوانيد نتيجه بگيريد كه بايد چه كاري را با چه روشي انجام دهيد.

- آيا در تصميم گيري بايد به طور كامل احساساتمان را ناديده بگيريم؟

خير. احساسات همان طور كه در طول متن گفته شد نقش بسيار مهم و حياتي در جريان تصميم‌گيري دارند. براي اينكه بتوانيد يك تصميم درست بگيريد لازم نيست كه كاملاً قيد احساسات خود را بزنيد. بلكه آنچه ضروري است اين است كه بتوانيد هيجانات خود را مديريت كنيد و نگذاريد كه آن‌ها به طور كامل بر شما چيره شوند.

براي دريافت مشاوره در زمينه تصميم گيري احساسي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: تصميم احساسي