تعريف علمي فشار خون چيست؟

وقتي كه خون از طريق قلب به سمت اندام‌ هاي ديگر بدن پمپ مي شود در هنگام عبور از ميان رگ ها به ديواره آن ها فشار وارد مي كند كه به اين فشار، فشار خون گفته مي شود. فشار خون در نزديك قلب بيشتر از مناطق ديگر است و با فاصله گرفتن از قلب از ميزان فشار خون كم تر مي شود.

افت فشار عصبي چيست|اندازه گيري فشار خون

پس از اندازه گيري فشار خون هر فرد توسط دستگاه ۲ عدد ثبت مي شود براي مثال گفته مي شود ۱۲۰ بر روي ۸۰ (البته گاهي به جاي ۱۲۰ بر روي ۸۰ ، ۱۲ بر روي ۸ گفته مي شود كه اين روش براي بيان راحت تر عدد فشار خون مي باشد كه البته اولي روش دقيق تر و علمي تر است) هر كدام از اين اعداد نشان دهنده يك نوع فشار خون خاص هستند كه بالا يا پايين بودن هر كدام علت خاص خودش را دارد. اولين عدد ثبت شده فشار خون سيستولي و دومين عدد ثبت شده فشار خون دياستولي مي باشد.

فشار خون سيستولي چيست؟

همانطور كه گفته شد در اندازه گيري فشار خون دو عدد گفته مي شود، فشار خون سيستولي همان عددي اول است كه در هنگام اندازه گيري فشار خون ثبت مي شود. اين عدد نشان دهنده بيش ترين فشاري است كه خون به ديواره هاي شريان ها يا همان سرخرگ هاي بدن درهنگام ضربان قلب وارد مي كند. فشار خون سيستولي طبيعي براي هر فرد در حالت نشسته حدود ۱۲۰ ميلي متر جيوه يا كم تر است. زمان هايي كه قلب نسبت به حالت عادي تپش بيشتري دارد مانند زماني كه فرد در حال ورزش است يا به فرد استرسي وارد شده در اين حالت به دليل اين كه نيروي انقباضي قلب افزايش پيدا مي ‌كند فشار خون سيستولي زياد مي شود. البته افزايش فشار خون سيستولي در اين شرايط كاملاً طبيعي است.

فشار خون دياستوليك چيست؟

پس از اينكه قلب يك انقباض را به طور كامل انجام داد بطن هاي قلب به حالت استراحت در مي آيند تا دوباره بتوانند پر از خون شوند و براي انقباض بعدي آماده گردند. به اين حالت قلب كه بطن ها در حال استراحت هستند دياستول گفته مي شود و فشار خوني كه در طي اين مرحله در بدن وجود دارد به فشار خون دياستولي شناخته مي شود. شريان ها داراي خاصيت ارتجاعي هستند و فشار خون دياستولي ناشي از اين خاصيت آن ها مي باشد.

فشار خون عادي دياستوليك در حالت استراحت ۸۰ ميلي متر جيوه يا كم تر مي باشد. وقتي فرد دچار بيماري فشار خون بالا باشد معمولا فشار خون دياستوليك فرد است كه افزايش پيدا مي‌ كند. خونريزي و گشادي غير عادي عروق را مي توان از علل افت فشار خون دياستوليك نام برد. براي كسب اطلاع در زمينه كنترل استرس كليك كنيد.

تعريف فشار خون بالا و فشار خون پايين

در اين بخش از مقاله افت فشار عصبي چيست به بررسي فشار خون بالا و پايين مي پردازيم:

فشار خون پايين

هرگاه فشار خون سيستوليك فرد كمتر از ۹۰ ميلي متر جيوه باشد (به عبارتي ۲۵ ميلي متر جيوه پايين تر از فشار معمول) گفته مي شود كه فرد دچار فشار خون پايين شده است.

افت فشار عصبي چيست | فشار خون نرمال

اگر فشار خون سيستوليك فرد بين ۱۲۰ تا ۱۳۹ ميلي متر جيوه يا فشار خون دياستوليك فرد بين ۸۰ تا ۸۹ ميلي متر جيوه باشد، فشار خون وي نرمال است.

مرحله يك افزايش فشار خون

اگر فشارخون سيستوليك فردي بين ۱۴۰ تا ۱۵۹ ميلي متر جيوه باشد و يا فشارخون دياستوليك وي بين ۹۰ تا ۹۹ ميلي متر جيوه باشد و اين افزايش فشار خون سيستوليك و دياستوليك به طور دائم باشد و پس از استراحت فرد به حالت نرمال باز نگردد به اين شرايط افزايش فشار خون مرحله ۱ گفته مي شود.

افزايش مرحله ۲ افزايش فشار خون

اگر فشار خون سيستوليك فرد ۱۶۰ ميلي متر جيوه يا بيشتر باشد و يا فشار خون دياستوليك فرد ۱۰۰ ميليمتر جيوه يا بيشتر از آن باشد و اين افزايش فشار خون به صورت دائم بوده و پس از استراحت به حالت اوليه باز نگردد به اين شرايط مرحله ۲ افزايش فشار خون گفته مي شود. براي كسب اطلاع در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.

انواع افت فشار خون

انواع افت فشار خون به شرح زير مي باشند:

افت فشار خون پابين وضعيتي

اين افت فشار خون هنگامي رخ مي‌دهد كه وضعيت بدن به طور ناگهاني تغيير كند مثل وقتي كه فرد ايستاده است اما بطور ناگهاني بنشيند يا دراز بكشد. به طور كلي وقتي فرد ايستاده است نيروي جاذبه زمين خون را به سمت پايين مي كشد. بدن طي يك فرآيند جبراني براي اينكه كمبود خون را در قسمت هاي بالايي بدن جبران كند ضربان قلب را افزايش مي دهد تا مطمئن شود مغز دچار كمبود خون دريافتي نيست در نتيجه هنگامي كه فرد تغيير وضعيت ناگهاني مي دهد، بدن نمي‌تواند به سرعت اين سيستم جبراني با توجه به موقعيت تغيير دهد.

به همين دليل دچار سرگيجه و تاري ديد و سبكي سر مي‌ شود و گاهي حتي ممكن است فرد غش كند. افت فشار خون وضعيتي به دلايل مختلفي مانند از دست دادن آب بدن، دراز كشيدن هاي طولاني، بارداري، ديابت، مشكلات قلبي، سوختگي، گرمازدگي و واريس پيشرفته كه شريان در آن به شدت گشاد مي شود و قدرت ارتجاعي رگ ها به شدت كم شده و توانايي بازگرداندن خون به سمت هاي بالاي بدن را دارد، روي مي دهد. اين اختلال بيشتر در سالمندان بالاي ۶۵ سال ديده مي شود اما اين افت فشار را در جوانان هم مي‌توانيم ببينيم.

افت فشار عصبي چيست | افت فشار خون پايين پس از غذا خوردن

علت اين نوع افت فشار خون مانند افت فشار خون وضعيتي مي باشد. وقتي فرد در حال خوردن غذايي باشد و بدن مقدار زياد خون را به دستگاه گوارش هدايت مي كند تا دستگاه گوارشي بتواند اعمال هضم و جذب را انجام دهد، اين افزايش خون رساني به دستگاه گوارش باعث افزايش ضربان قلب مي شود. از طرفي ظرفيت انتقال ظرفيت رگ هاي خوني براي انتقال خون محدود است و اين شرايط باعث مي‌شود كه مكانيسم جبراني بازگشت خون قسمت هاي بالايي بدن دچار مشكل شود و فرد دچار سرگيجه مي شود و احتمال غش كردن وجود دارد.

افت فشار خون پايين ناشي از سيگنالهاي مغزي معيوب (افت فشار عصبي)

اين اختلال به دليل ايستادن هاي طولاني رخ مي دهد. از ديگر علائم اين اختلالات سرگيجه، تهوع و ورزش كردن است. علت وقوع اصلي ايجاد اختلال در تبادلات قلب و مغز است يعني رابطه نرمال قلب و مغز در فرد دچار مشكل مي شود. اين اختلال بيشتر در جوانان ديده مي شود. همانطور كه پيش تر گفته شد وقتي فردي مدت زيادي مي ايستد بدن تلاش مي‌كند با مكانيسم هاي جبراني خود خون را به مغز برساند اما در اين افراد اين مكانيسم ها دچار اختلال هستند. در افراد دچار به اين اختلال، كاركرد اعصاب بين قلب و مغز كه باعث به وجود آمدن اين مكانيسم جبراني مي شود، دچار مشكل است و به درستي كار نمي كند.

فشار خون پايين ناشي از آسيب ديدگي سيستم عصبي

نام ديگر اين اختلال سندروم خجالتي ها مي باشد. وقتي سيستم عصبي خودمختار مثل سيستم كنترل فشار خون، ضربان قلب، تنفس و گوارش دچار آسيب ديدگي پيشرفته مي‌ شوند اين اختلال نادر رخ مي دهد. در نتيجه ايجاد اختلال در سيستم عصبي خودكار فرد دچار كندي حركت ناهماهنگي اندام بدن، كندي حركت، كندي در گفتار و لرزش ماهيچه هاست. مهم ترين شاخصه افت فشار خون مي باشد. براي كسب اطلاعات در زمينه اختلال حركات قالبي كليك كنيد.

ارتباط مغز و قلب

قلب انسان با اينكه ساختار ماهيچه اي دارد اما اما داراي سلول هايي است كه خاصيت خود تحريكي دارند. يعني اين سلول ها باعث ايجاد ضربان قلب مي شود و تپش قلب ناشي از فعاليت اين سلول ها مي باشد. براي هر تپش قلب مستقيما از طريق مغز دستور صادر نمي شود اما اين بدان معني نيست كه مغز و قلب ارتباطي با هم ندارند. مغز مي‌تواند روي اين سلول‌هاي تحريك اثر بگذارد و سرعت تپش قلب را زياد و كم بكند. يعني اگر قلب فرد به طور ميانگين ۷۰ بار در دقيقه مي تپد، مغز مي‌ تواند با دستورات خود تعداد از اين تپش قلب را از ۷۰ بيشتر يا كمتر كند.

حال اين سوال پيش مي آيد كه مغز چطور فعاليت قلب را كم يا زياد مي كند؟ قلب انسان از چهار قسمت تشكيل شده است كه به دو قسمت بالايي آن دهليز گفته مي شود و دو قسمت پاييني آن بطن نام دارد. در بطن سمت چپ يك سري اعصاب وجود دارد كه مي تواند با ارسال پيام به مغز باعث كاهش يا افزايش ضربان قلب شود.

افت فشار عصبي چيست | اعصاب بطن چپ و تاثيرات آن فشار خون

همانطور كه گفته شد اعصاب بطن چپ نقش كليدي در ارتباط با مغز و قلب دارد و با توجه شرايط، پيام هايي به مغز ارسال مي كند تا مغز ضربان قلب را افزايش يا كاهش دهد. وقتي كه فشار خون افزايش پيدا مي كند اعصاب بطن چپ به مغز پيام ارسال كرده و مغز باعث كاهش ضربان قلب مي شود تا فشار خون به حالت نرمال بازگردد و البته برعكس اين شرايط هم وجود دارد. اگر بدن با افت فشار خون مواجه شود اين اعصاب با ارسال پيام‌هايي به مغز باعث افزايش ضربان قلب مي شوند تا افزايش تعداد ضربان قلب باعث افزايش فشار خون فرد شود. براي كسب اطلاعات در زمينه كنترل اضطراب كليك كنيد.

افت فشار عصبي ناشي از چيست؟

حال اگر در كاركرد اعصاب بطن چپ اختلالي ايجاد شود، وقتي كه بدن با افت فشار خون مواجه است به جاي ارسال پيام درست، پيام مشابه شرايطي كه بدن با افزايش فشار خون مواجه است، ارسال مي كند. اين پيام اشتباه اعصاب بطني باعث مي شود كه مغز دستور اشتباه داده و كاهش ضربان قلب رخ دهد. اين كاهش ضربان قلب باعث افت دوچندان افت فشار خون مي شود كه به اين افت فشار خون، افت فشار عصبي گفته مي شود. اين افت باعث مي شود كه خون در پاها جمع شوند و خون كافي به مغز نرسد و در نتيجه اين عدم خونرساني كافي به مغز احتمال ايجاد سرگيجه و سبكي سر و همچنين احتمال وقوع غش در فرد را افزايش مي دهد.

فشار خون و استرس

پيش‌ تر گفتيم كه افزايش استرس و اضطراب مي تواند سبب افزايش فشار خون شود. اما اين سوال پيش مي آيد كه آيا ممكن است اين روند برعكس باشد و فشار خون باعث افزايش استرس و اضطراب شود؟ پاسخ اين است كه بالا و پايين شدن فشار خون مي تواند تغيير ميزان ضربان قلب را به دنبال داشته باشد و همچنين فرد دچار سرگيجه مي شود. اين علائم باعث ايجاد اضطراب و استرس شده و به فرد حملات پانيك يا استرس زا دست مي دهد. همه و همه كساني كه فشار خون بالا دارند دچار اضطراب نيستند اما برخي از بيماراني كه مشكلات فشار خون بالا يا پايين دارند دچار عارضه هاي استرسي ناشي از فشار خون مي شوند. براي كسب اطلاع از مشاوره كنترل استرس كليك كنيد.

نكاتي براي افرادي كه دچار اختلال افت فشار خون هستند

برخي از كارها براي افراد مبتلا به اختلال فشار خون مي تواند كمك كننده باشد كه به شرح زير هستند:

مصرف نمك: افرادي كه با مشكل فشارخون‌ پايين مواجه هستند، مي‌توانند با تنظيم برنامه تغذيه، مقدار نمك (سديم) دريافتي خود را تنظيم كنند و بهبود فشار خون خود كمك كنند.

پرهيز مصرف نوشيدني هاي الكلي : مصرف الكل مي تواند سبب كاهش بيشتر فشار خون فرد شود و اين مشكل را در اين افراد تشديد كند. اين افراد بايد از خوردن الكل به شكل افراطي پرهيز كنند.

تنظيم دارو : افت فشار خون يكي از عوارض جانبي برخي از داروها مي باشد. افراد بايد حتماً مشكل فشارخون خود را با پزشك در ميان بگذارند تا پزشك بتواند داروي مناسب با شرايط بيمار تجويز كند.

نوشيدن آب: نوشيدن آب باعث مي شود كه حجم خون افزايش پيدا كند و در نتيجه يكي از علل احتمالي و زمينه افت فشار خون مديريت مي شود و مي تواند به بهبود شرايط فرد كمك مي كند.

افت فشار عصبي چيست | سخن آخر

گفته شد كه افت فشار خون مي‌تواند باعث سبكي سر، سرگيجه و حتي غش شود. حال اگر اين افت فشار خون در شرايط نامناسب باشد و فرد توانايي كنترل بدن خود را نداشته باشد ممكن است به زمين افتاده و به بدن يا سر صدمات جدي وارد شود و تنها به خاطر افت فشار خون ساده كه قابل پيشگيري يا كنترل است صدمات جبران ناپذيري به فرد وارد شود. به همين دليل نگه داشتن فشار خون در حد نرمال بسيار حائز اهميت است.

پس بهتر است اگر سابقه افت فشار خون در فردي وجود دارد با نكاتي كه گفته شد از احتمال افت مجدد فشارخون بكاهد همچنين اگر اين افت فشار خون چندين بار تكرار شد با مراجعه به پزشك و ريشه يابي علت آن سعي در درمان اين اختلال بنمايد. متخصصان حامي مي توانند در اين زمينه شما را ياري كنند. براي كسب اطلاع بيش تر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

منبع: افت فشار عصبي چيست؟

براي دريافت مشاوره در زمينه افت فشار عصبي چيست؟ مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.