اختلال شخصيت در كودكان موضوعي است كه مي‌تواند باعث نگراني بسياري از والدين و به‌خصوص آن‌هايي كه پيش‌تر در خانواده خود با اين مشكل مواجه بوده‌اند باشد. اگرچه متخصصين معتقدند كه اين اختلال تا پيش از سنين نوجواني و جواني قابل تشخيص نيست بااين‌حال برخي از نشانه‌هاي اختلالات شخصيت از سنين كودكي قابل مشاهده هستند. مشكلاتي نظير سابقه اختلال شخصيت در خانواده، انزوا گزيني و به‌خصوص تجربه آسيب‌هاي روحي مثل بدرفتاري اعضاي خانواده يا تجاوز ازجمله زنگ خطرهايي هستند كه مي‌بايست براي جلوگيري از بروز اختلال شخصيت در كودكان به آن‌ها توجه داشته باشيد. درصورتي‌كه با هريك از اين نشانه‌ها يا هرگونه علامت غيرمعمول ديگر در فرزند خود روبه‌رو شديد بهتر است با يك روانشناس كودك دراين‌باره صحبت كنيد.

منبع: اختلال شخصيت در كودكان

اختلال شخصيت در كودكان | اختلال شخصيت چيست؟

اختلال شخصيت به معناي بروز برخي ويژگي‌هاي شخصيتي در فرد است كه با آنچه جامعه به‌عنوان رفتار معيار تعيين كرده فاصله بسياري دارد. با توجه به باورها و رفتارهاي نامناسب در اين افراد آن‌ها مشكلات بسياري را در زندگي خود تجربه مي‌كنند بااين‌حال مبتلايان به اختلال شخصيت هيچ بينشي نسبت به وضعيت خود ندارند و به‌طوركلي ديگران را مسئول مشكلات پيش‌آمده مي‌دانند. متخصصين معتقدند تشخيص اختلال شخصيت در كودكان تشخيصي اشتباه است و تا پيش از رسيدن فرد به سنين نوجواني و بزرگ‌سالي نمي‌توانيم در ارتباط با وجود اين اختلال در فرد به‌صورت قطعي نظر بدهيم. بااين‌حال برخي نشانه‌ها در رفتار كودك مي‌تواند زنگ خطري براي بروز اختلالات شخصيت در سنين بزرگ‌سالي باشد كه مي‌بايست به آن‌ها توجه كافي داشت.

نشانه‌هاي اختلال شخصيت در كودكان

وجود برخي نشانه‌ها و بحران‌ها در سنين كودكي مي‌تواند فرد را در خطر بروز اختلالات شخصيت قرار دهد. بااين‌حال اين نشانه‌ها نمي‌تواند به‌طور قطعي بيانگر اختلال شخصيت در فرد باشد. درصورتي‌كه نسبت به اين علائم حساسيت داشته باشيد و اقدامات لازم را از همان سنين كودكي آغاز نماييد احتمال بروز اين اختلال در آينده كمتر خواهد شد. البته بسياري از اين مشكلات مي‌تواند باعث بروز اختلالات ديگري نيز باشد. به همين خاطر بهتر است در صورت مواجهه با اين نشانه‌ها از يك مشاور كودك كمك بگيريد.

بروز تروما و آسيب‌هاي روحي شديد

تروما به معناي بحران يا مشكلاتي است كه زندگي فرد را تهديد مي‌كنند. بروز اين حوادث در زندگي كودك و به‌خصوص مورد تجاوز قرار گرفتن ازجمله مسائلي هستند كه با بروز اختلال شخصيت در فرد همبستگي بالايي دارند؛ تا جايي كه آمارها نشان مي‌دهد بيش از نيمي از مبتلايان به اختلال شخصيت مرزي در كودكي مورد تجاوز قرارگرفته‌اند. بروز چنين بحران‌هايي در زندگي كودك مي‌تواند باعث افزايش احتمال ابتلا به بسياري ديگر از بيماري‌هاي روحي نظير افسردگي يا اختلال استرس پس از سانحه شود و به همين خاطر بهتر است اين كودكان براي كنار آمدن با بحران پيش‌آمده زير نظر يك روانشناس تحت درمان قرار بگيرند.

وجود اختلال شخصيت در خانواده كودكان

اصلي‌ترين عاملي كه مي‌تواند زنگ خطري براي ابتلا به اختلال شخصيت باشد ژنتيك است. اگر يكي از اعضاي خانواده پدري يا مادري كودك، درگير يكي از انواع اختلال شخصيت باشد احتمال بروز اين اختلال در تمامي اعضاي خانواده افزايش پيدا مي‌كند. در چنين شرايطي بهتر است براي تربيت فرزند خود همواره از نظرات يك متخصص روانشناسي كودك استفاده كنيد. اين موضوع به‌ويژه در شرايطي كه كودك رفتارهاي نامعمولي از خود نشان مي‌دهد اهميت بيشتري پيدا خواهد كرد.

براي آگاهي بيشتر درباره روانشناسي كودك كليك كنيد.

مشكلات خانوادگي

به اعتقاد تمامي روانشناسان، خانواده بستر امني است كه مي‌تواند از فرد در برابر بسياري از خطرات محافظت كند و يا بالعكس او را در مواجهه با بسياري از مشكلات قرار دهد. تجربه مشكلات درون خانواده نظير از دست دادن يكي از والدين، طلاق، بي‌توجهي مادر به نيازهاي كودك و يا اعتياد والدين مي‌تواند ازجمله دلايلي باشد كه كودك را در معرض بروز بسياري از اختلالات ازجمله اختلال شخصيت قرار مي‌دهد و لازم است كه اقدامات پيشگيرانه براي اين افراد صورت بگيرد.

اختلال سلوك

سلوك نام اختلالي مشابه با اختلال شخصيت ضداجتماعي است كه در كودكان و نوجوانان تشخيص داده مي‌شود. تحقيقات نشان‌دهنده كه در بسياري از موارد مبتلايان به اين اختلال در آينده دچار شخصيت ضداجتماعي مي‌شوند. اگر فرزند شما يا يكي از نزديكانتان دچار اين اختلال شده مي‌بايست از همين سنين نسبت به شيوه برخورد با وي و تربيت كودك، همين‌طور درمان اختلال سلوك حساسيت داشته باشيد. توجه ويژه به اين اختلال مي‌تواند باعث كاهش شدت نشانه‌ها در فرد شود و درعين‌حال بي‌توجهي به اين موضوع احتمال ابتلا به شخصيت ضداجتماعي را افزايش مي‌دهد.

دوري از جمع و انزوا گزيني

يكي از رفتارهاي غيرمعمول در كودكان اين است كه آن‌ها تنهايي را به بودن در جمع ترجيح مي‌دهند. البته اين ترجيح با آنچه به‌عنوان خجالت كشيدن از جمع در ميان كودكان شايع است متفاوت بوده و به‌راحتي قابل تمايز دادن است. انزوا گزيني يا هر رفتار غيرمعمول ديگري كه از جانب كودك بروز پيدا مي‌كند مي‌بايست به‌دقت موردبررسي قرار بگيرد.

اختلال شخصيت در كودكان | اقدامات لازم

اگرچه نشانه‌هايي مانند بي‌ثباتي در خانواده يا تجربه تجاوز مي‌تواند فرزندتان را در معرض خطر ابتلا به اختلالات شخصيت در آينده قرار دهد بااين‌حال وجود اين نشانه‌ها به معناي قطعي بودن ابتلا به اختلال شخصيت نيست.

اين نشانه‌ها صرفاً عاملي براي پيش‌بيني هستند و به ميزاني كه تعداد نشانه‌ها در يك فرد بيشتر باشد احتمال مبتلا شدن به اختلال شخصيت نيز افزايش پيدا مي‌كند. علاوه بر اين به دليل انعطاف‌پذيري بالاي شخصيت در سنين كودكي درصورتي‌كه اقدامات درماني از اين سنين شروع شود مي‌تواند تا حد زيادي از ابتلا به اين اختلال در آينده جلوگيري كند. به همين خاطر مي‌توان توجه والدين به اين مسئله و تلاش آن‌ها براي تغيير شرايط را امري كليدي در آينده اين كودكان دانست. با دريافت مشاوره كودك تلفني مي توانيد همواره با متخصص در ارتباط باشيد، اينگونه اشتباهات تربيتي به حداقل مي‌رسد.

قطع ريشه مشكلات

بسياري از نشانه‌هاي اختلالات شخصيت را مي‌توان به اشتباهات بنيادين در طرز فكر بيماران نسبت داد. براي مثال مبتلايان به اختلال شخصيت مرزي تصور مي‌كنند هيچ‌كس آن‌ها را دوست ندارد و همواره نگران از دست دادن اطرافيان هستند. درصورتي‌كه كودك پيش از رشد اين صفات در شخصيت و سيستم باورهايش براي درمان مراجعه كند روانشناسان با احتمال بيشتري مي‌توانند طرز تفكر او را تغيير داده و رفتارهاي سالم‌تري را جايگزين نمايند.

در واقع روانشناسان مي‌توانند با افزايش آگاهي فرد و اطرافيان وي علاوه بر اينكه به كودك آموزش دهند كه در شرايط بحراني و هجوم افكار غيرمنطقي مي‌بايست چطور واكنش نشان دهد آگاهي اطرافيان كودك را نيز نسبت به اختلال شخصيت و راه‌هاي تعامل با اين افراد افزايش مي‌دهند.

براي اطلاع از روند دريافت مشاوره كودك كليك كنيد.

سؤالات متداول

1. آيا كودكان نيز به اختلال شخصيت مبتلا مي‌شوند؟

تشخيص اختلال شخصيت در سنين كودكي مطرح نيست و اين اختلال از نوجواني و بزرگ‌سالي خود را نشان مي‌دهد. بااين‌حال با توجه به اهميت تجارب كودكي در بروز اختلالات شخصيت مي‌بايست نسبت به اين بازه سني توجه كافي نشان داده شود.

2. چه نشانه‌هايي در كودكان مي‌تواند زنگ خطري براي اختلال شخصيت در آينده باشد؟

وجود اختلال شخصيت در اعضاي خانواده پدر يا مادر، خانواده بي‌ثبات، تجربه تجاوز يا ساير تروماها و همين‌طور اختلال سلوك ازجمله شواهدي هستند كه مي‌تواند باعث بروز اختلال شخصيت در آينده شود.

3.چطور مي‌توان از بروز اختلال شخصيت در آينده كودك جلوگيري كرد؟

درصورتي‌كه هريك از نشانه‌هاي اختلال شخصيت را در كودك مشاهده مي‌كنيد بهتر است از يك مشاور كودك كمك بگيريد. مشاورين علاوه بر آموزش راهكارهاي مناسب به كودك، نكاتي را نيز در ارتباط با شيوه تربيت اين كودكان به اطرافيان آموزش مي‌دهند.

براي آگاهي بيشتر درباره آنچه كه والدين بايد به كودك خود انتقال دهند، مقاله آموزش پدر و مادر را مطالعه نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال شخصيت در كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق شماره 02122018502 و يا از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: اختلال شخصيت در كودكان