رفتار درماني چيست و چگونه به كمك اوتيسم مي آيد؟

رفتار درماني كودكان اوتيسم، به طور ساده و خلاصه، سعي مي كند تا با استفاده از اصول شرطي سازي، رفتاري را آموزش داده يا جايگزين رفتار غلط كند. يكي از ويژگي هاي كودكان اوتيسم، رفتارهاي محدود ارتباطي و رفتارهاي تكراري است،رفتار درماني سعي مي كند با شرطي سازي كلاسيك و عامل، گستره رفتارهاي كودك را افزايش داده و سطح مهارت هاي او را بالا ببرد.

البته بسيار مهم است كه والدين، كاملا با اوتيسم و نشانه هاي آن در سنين مختلف آشنا باشند و دائما فرزندشان را توسط روانشناسان بررسي كنند تا بتوانند بهترين و سريع ترين روش هاي درماني را براي عزيزشان فراهم نمايند. نحوه برخورد و رفتار با كودك اوتيسم نيز بايد به والدين آموزش داده شود. طبيعتا هرچه تشخيص و درمان زودتر اتفاق بيافتد نتيجه بهتري خواهد داشت. عدم پذيرش والدين در مورد اين مسئله كه فرزندشان شبيه فرزندان عادي نيست، بزرگترين مشكل در درمان و بهبود كودكان اوتيسم مي باشد. شناسايي نشانه هاي اوليه اوتيسم توسط خود والدين نيز امكان پذير مي باشد.

انواع معمول رفتار درماني در كودكان اوتيسم

در ادامه، سه روش عمده رفتار درماني كه براي آموزش مهارت هاي كودكان اوتيسم وجود دارد را بيان كرده و سپس روش هايي جهت توسعه و رشد استعدادهاي كودك اوتيسمي پرداخته ايم. كاركرد بيمار اوتيسم در بزرگسالي با چنين درمان هايي در كودكي بسيار بهتر خواهد بود.

تحليل رفتار كاربردي (ABA)

پركاربردترين نوع مداخله رفتاري براي اوتيسم، تحليل رفتار كاربردي يا ABA مي باشد كه حدود 50 سال قدمت دارد. اين رويكرد علمي ساختار يافته؛ مهارت هاي بازي، ارتباطات، مراقبت از خود، مهارت هاي تحصيلي و مهارت هاي زندگي اجتماعي را به كودك آموزش داده و مي تواند رفتارهاي تكراري و مشكل دار كودك اوتيسم را كاهش دهد.

هدف ABA، برگرداندن كودكان اوتيسم به جمع عادي و افزايش توانايي والدين در كمك به بهبود فرزندشان است. همچنين آموزش و ايجاد مهارت هاي جديد در زمينه زبان و ارتباط، رفتارهاي اجتماعي، افزايش رفتارهاي مطلوب و كاهش رفتاري هاي نامطلوب، برخي ديگر از اهداف تحليلي رفتار كاربردي است.

در اين روش يك درمانگر مهارت ها را به اجزاي سازنده آن تقسيم كرده و از طريق تكرار، تقويت و تشويق، به كودك كمك مي كند تا آنها را ياد بگيرد. درمانگر در اين روش، با مشاهده توانايي هاي كودك، چيزي كه براي او مفيدتر و بهتر مي باشد را كشف كرده و به او آموزش مي دهد.

رفتار درماني زباني (VBT)

در اين نوع رفتار درماني، به صورت بدون كلام، به كودكان چگونگي برقرار ارتباطات هدفمند را آموزش مي دهند. كودكان ياد مي گيرند كه چگونه از كلمات به صورت كاربردي و عملي استفاده كنند و پاسخ مطلوب را دريافت كنند. رفتار درماني زباني قصد دارد كودكان را فراتر از اسم ها و نشانه ها برده و با آموزش زبان و ژست هاي بياني به آنها كمك كند تا بيان درخواست ها و نيازهاي خود را ياد بگيرند.

در اين روش درمانگر بر اساس ترجيحات كودك، محرك هايي مانند غذا، فعاليت ها يا اسباب بازي ها ارائه مي دهد تا علاقه و توجه كودك را جذب كند. سپس كودكان را تشويق مي كند تا خواسته خود را بيان كرده و از هر نوع ارتباطي، نتيجه مثبت دريافت كنند. به نوعي شرطي سازي عامل، در دستور كار اين روش قرار دارد.

رفتار درماني شناختي (CBT)

رفتار درماني شناختي براي مبتلايان به اوتيسم با درجه خفيف تر استفاده مي شود. هدف از اين روش اين است كه عاملان و محرك هاي رفتار كودك را كشف كرده و كودك را ترغيب كنند تا آنها را بازيابي و بازسازي كرده و رفتار صحيح را جايگزين آن كنند.

در CBT، درمانگر پاسخ هاي عملي را ارائه مي دهد تا كودك ببيند، وقتي كودك ببيند كه پاسخ هاي او نادرست است، سعي مي كند مانند درمانگر عمل كرده و با تمرين، رفتارش را بهبود دهد.

ديگر درمان هاي رفتاري طيف اوتيسم، بيشتر به توسعه مهارت هايي كه كودك دارد مي پردازد و نه آموزش مهارت هايي كه كودك در آنها فقدان دارد. برخي از آنها شامل موارد زير هستند:

_ درمان روابط رشد محور و مبتني بر تفاوت هاي فردي كه در آن درمانگر، والدين و كودك در فعاليت هايي درگير مي شوند كه كودك از آن لذت مي برد.

_ مداخله رشد ارتباطي كه يك رويكرد خانواده محور در درمان اوتيسم است و هدف آن بهبود روابط عاطفي و اجتماعي براي رشد روابط معني دارتر مثل تشكيل پيوندهاي عاطفي و به اشتراك گذاري تجربيات شخصي مي باشد.

_ همچنين گروه هاي مهارت اجتماعي، به كودكان كمك مي كند تا در زبان هدفگرا و مشكلات مربوط به دنياي واقعي با همسالان خود بحث كرده و آنها را مديريت كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه رفتار درماني كودكان اوتيسم مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : رفتار درماني كودكان اوتيسم