سروتونين و كاربرد آن در مغز

سروتونين، انتقال دهنده اي عصبي در مغز است كه به آن هورمون شادي و لذت نيز گفته مي شود. به همين دليل است كه در درمان افسردگي به كار برده مي شود. سروتونين مسئول كاركرد هاي مختلف مانند تنظيم خلق، اشتها و خواب است. همچنين در فعاليت هاي شناختي مانند حافظه و يادگيري نيز نقش مهمي ايفا مي كند.

انواع داروهاي ضد افسردگي

داروهاي ضد افسردگي انواع گوناگوني دارند كه عبارتند از:

داروي ضد افسردگي سه حلقه اي ها (TCA)

داروي ضد افسردگي سه حلقه اي، از ابتدايي ترين و موثرترين داروهاي ضد افسردگي بوده كه با قيمت نسبتا ارزاني عرضه مي شود. البته اين دارو داراي عوارضي مانند خواب آلودگي، افزايش وزن، خشكي دهان و تاري ديد مي باشد. استفاده از اين داروها در افراد مسن و افراد مبتلا به بيماري قلبي به دليل كاهش فشار خون و ايجاد ضربان نامنظم قلبي خطرناك بوده و توصيه نمي شود.

داروي ضد افسردگي بازدارنده هاي مونوآمين اكسيداز (MAOI)

اين داروهاي ضد افسردگي كه با مهار كردن مونوآمين اكسيداز، سطح سروتونين و مونوآمين هاي ديگر را در مغز بالا مي بردند، به دليل ايجاد عوارض خطرناك و تداخلات دارويي و غذايي فراوان، كمتر توصيه مي شوند.

داروي ضد افسردگي | مهاركننده هاي انتخابي باز جذب سروتونين

مهاركننده هاي باز جذب سروتونين (SSRI) از پر استفاده ترين داروهاي ضد افسردگي بوده كه براي درمان افسردگي باليني و برخي از اختلالات اضطرابي، اختلالات شخصيتي، اختلالات هراس و وحشت زدگي، اختلال وسواس فكري-عملي، اختلال اضطراب اجتماعي و اضطراب فراگير، اختلالات خوردن، دردهاي مزمن و در مواردي اختلال استرس پس از سانحه كاربردهاي فراواني دارند. عملكرد داروهاي مهاركننده بازجذب سروتونين بدين صورت است كه اين داروها با جلوگيري و مهار كردن بازجذب سريع سروتونين در گيرنده هاي عصبي پيش سيناپسي ميزان سروتونين برون سلولي را افزايش داده و سروتونين غليظ بيشتري را در اختيار گيرنده ها قرار مي دهند. 

انواع مهاركننده هاي بازجذب سروتونين

از انواع مهاركننده هاي بازجذب سروتونين مي توان به فلوكستين، فلووكسامين، پاروكستين، سيتالوپرام، سرترالين، زيمليدين و داپوكستين اشاره كرد.

تداخل دارويي با مهار كننده هاي باز جذب سروتونين

مصرف همزمان مهاركننده هاي بازجذب سروتونين با مهاركننده هاي مونوامين اكسيداز مي تواند باعث ايجاد سندرم سروتونين حاد بشود. همچنين، استفاده از داروي ترامادول همراه با اين دارو منجر به تشنج مي شود.اين داروها غلظت داروهايي مانند وارفارين، تركيبات ضد اريتمي، بتابلاكرها مانند پروپرانولول، داروهاي ضد افسردگي سه حلقه اي مانند امي تريپتيلين و بنزوديازپين ها مانند الپرازولام و ديازپام و ديگر داروها مانند متادون و ليتيوم را افزايش داده و باعث ايجاد مسموميت مي شوند.

عوارض جانبي داروهاي مهاركننده ي بازجذب سروتونين

دربين هزاران داروي ضد افسردگي موجود، داروهاي مهاركننده ي بازجذب سروتونين داراي كمترين عوارض جانبي مي باشند كه در ميان آنها بيشترين عوارض را فلووكسامين و كمترين را سرترالين دارا مي باشند. از عوارض جانبي اين داروها مي توان به اضطراب، بي خوابي، اضافه وزن و افزايش اشتها پس از مصرف دارو، دل درد، معده درد، سوزش معده، تهوع و مشكلات گوارشي، سردرد، كاهش اشتها و اختلال در عملكرد جنسي اشاره كرد. كاهش ميل جنسي و تاخير در رسيدن به اوج لذت جنسي با كاهش دوپامين كه انتقال دهنده عصبي ايجاد انگيزه و لذت جويي و احساس هدف و پاداش است، از مهمترين عوارض اين داروهاست.

سخن آخر

با توجه به عوارض منفي و وابستگي هايي كه به واسطه داروها ايجاد مي شود بسياري از افراد در صدد هستند كه از روش هاي غير دارويي درمان افسردگي بهره مند شوند. مشاوره افسردگي اين امكان را فراهم مي كند تا در محيطي امن و همدلانه، دغدغه ها و ناراحتي هايتان را بيان كنيد. زماني كه علل زير بنايي بروز افسردگي شناسايي مي شوند، به واسطه تنظيم هيجاني كه اتفاق مي افتد نگرش تان نسبت به موضوعات مختلف تعديل مي شود. با كسب مهارت هاي شناختي قادر مي شويد به تدريج در جهت غلبه بر افسردگي حركت كنيد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان افسردگي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد. 

منبع : سروتونين | مهار كننده هاي باز جذب سروتونين