مخدر چيست و  چه موادي را شامل مي‌شود؟

مواد مخدر كه به مواد افيوني نيز معروف هستند، از جمله شايع‌ترين مواد مصرفي در كشور ما به شمار مي‌روند. اين مواد يا مستقيماً از گياه خشخاش به دست مي‌آيند، يا در آزمايشگاه و از طريق افزودن يكسري مواد شيميايي توليد مي‌شوند. مخدرها ترياك، شيره، سوخته ترياك، هروئين، مرفين و كدئين  و ترامادول را در بر مي‌گيرند.

ماده اصلي اعتيادآور در مواد مخدر مورفين است. مورفين به‌صورت طبيعي در بدن انسان با نام اندروفين موجود است كه نقش كاهش درد در بدن را به عهده دارد. زماني كه فردي اعتياد به مواد مخدر دارد؛ بدن فرد اندورفين كمتري توليد مي‌كند و بدن فرد به مورفين خارجي وابسته مي‌شود.

ترك اعتياد به مواد مخدر و چالش هاي آن

فرد مصرف‌كننده در زمان ترك اعتياد به مواد مخدر با سه چالش بزرگ روبرو مي‌شود كه عبارت‌اند از :

-  چالش اول در ترك اعتياد عوارض جسماني و علائم ناخوشايند مربوط به ترك است كه به خماري مشهور است.  خماري مي‌تواند به صورت حالاتي نظير درد در بدن، تعريق شديد ، ضربان قلب بالا، نگراني و بي‌قراري در فرد ظهور كند. براي افزايش آگاهي در مورد اين علائم مي‌توانيد مقاله كاهش علائم ترك را مطالعه نماييد.

- چالش دوم در ترك مواد مخدر مربوط به مقوله وسوسه و احساس ولع براي مصرف است. وسوسه يا ولع يك حالت ذهني است كه در آن، فرد تمايل شديدي نسبت به مصرف مواد پيدا مي‌كند. به طوري كه فرد در برابر اين تمايل احساس ضعف و ناتواني مي‌كند. يادگيري نحوه مقابله با وسوسه در موفقيت فرد در مسير ترك اهميت بسزايي دارد. به همين دليل لازم است كه در كنار دريافت برنامه‌هاي مربوط به ترك و كنار گذاشتن مواد، بيمار تحت روان‌درماني نيز قرار بگيرد و اطلاعات و آموزش‌هايي را براي مقابله با ولع و اشتياق نسبت به مصرف دريافت كند.

- چالش سوم بعد از پاكي جسماني و سم‌زدايي اتفاق مي‌افتد. چرا كه اكثر لغزش‌ها در اين دوره اتفاق مي‌افتد. فرد در اين زمان بايد بتواند مراقبت‌هاي لازم را به عمل بياورد تا در مرحله ترك و پرهيز باقي بماند و دچار لغزش نشود. براي اين كار لازم است كه بتواند عوامل دروني و بيروني را كه در تحريك او به مصرف نقش دارند شناسايي كند و به كمك روان‌درمانگر براي مواجهه درست با آن‌ها برنامه‌ريزي كند.

روش هاي ترك اعتياد به مواد مخدر

در درمان و ترك اعتياد به مخدرها با توجه به شرايط جسماني و رواني فرد، روش هاي گوناگوني به كار مي رود. به طور كلي مي توان روش هاي ترك اعتياد به مواد مخدر را در سه دسته تقسيم بدني كرد كه عبارتند از :

الف: روش ترك ناگهاني بدون دارو

در روش ترك ناگهاني اعتياد به مواد مخدر بدون دارو بيمار به طور ناگهاني از مواد محروم مي شود و با تحمل كردن دردي طاقت فرسا به مدت 10 تا 14 روز يك دوره ي بسيار سخت را سپري مي كند.  اين روش مورد تاييد متخصصان و روانشناسان نيست زيرا در اين روش بيمار تحت فشار شديدي قرار مي گيرد و ضربه هاي  جسمي و روحي زيادي را متحمل مي شود. به طوري كه حتي بعد از كاهش علائم جسماني تا چندين ماه علائمي نظير اضطراب، بي قراري، علائم افسردگي، بي خوابي، كم حوصلگي، كاهش يا عدم كارآمدي، و فراموشي گريبانگير او خواهد بود.

طبق مشاهدات در اثر شوكي كه در اين روش به فرد وارد مي شود  قسمت هايي از مغز كه نياز به بازيابي داشته اند، بهبود نيافته و آسيب خورده باقي مي مانند، سپس اين آسيب ها موجب بروز مشكلاتي چون تيك، حملات پانيك، پرخاشگري و عدم تعادل مي شوند. اكثرا اين نوع درمان در كمپ ها انجام مي گيرد، به طوري كه فرد را به صورت ناخواسته مجبور به ترك مي كنند. اين نوع درمان به كساني كه تازه شروع به مصرف كرده اند شايد آسيب كمتري وارد كند، اما در مقابل براي بيماران با سابقه مصرف طولاني مدت، احتمال آسيب ها بيشتر شده و درمان مناسبي نمي باشد.

ب: روش ترك ناگهاني با دارو

كلينيك ها و مراكزي كه از اين روش استفاده مي كنند ممكن است بيمار را به صورت سرپايي و يا بستري پذيرش نمايند. بيمار تحت نظارت يك پزشك و روانشناس قرار مي گيرد و با قطع ناگهاني مصرف مواد مخدر و استفاده از دارو براي كاهش نشانه هاي فيزيكي و جسماني تلاش مي شود به بيمار آسيب كمتري وارد شده و روند بهبودي با رنج و درد كمتري طي شود. سم زدايي با داروي نالتركسون، درمان با متادون و بوپرنورفين از جمله روش هايي است كه پزشكان و متخصصان به اين منظور از آن استفاده مي كنند.

از آن جا كه داروهاي جايگزين مواد مخدر نظير متادون، خود عملكردي مشابه با مخدرها بر مغز دارند، نگراني هايي در مورد اعتياد به اين داروها  نيز وجود دارد. درست است كه اين داروها اثرات بسيار خفيف تري نسبت به مواد مخدر اصلي دارند اما با اين حال، براي اينكه اين داروها خود مورد سوءمصرف قرا نگيرند و منجر به اعتياد جديدي در فرد نشوند، لازم است كه حتما با تجويز و مطابق با دستور پزشك مصرف شوند. تغيير خودسرانه دوز دارو، افزايش و يا كاهش سرخود تعداد دفعات مصرف دارو در روز مي تواند عوارض ناخوشايندي براي فرد به همراه داشته باشد و منجر به پيدايش علائم اعتيادي نسبت به اين مواد شود.

ج: روش ترك تدريجي ترك اعتياد به مواد مخدر

منظور از روش ترك تدريجي  همان روش سنتي است كه  در آن به مرور ميزان مصرف روزانه ترياك يا شيره فرد كاهش مي يابد، بايد در نظر گرفت كوتاه بودن اين زمان مي تواند درمان را با شكست رو به رو كند پس بهتر است ميزان مصرف براي به صفر رسيدن حداقل 40 روز در نظر گرفته شود. براي درمان هروئين ابتدا اعتياد فرد را به ماده اي سبك تر مثل ترياك جابه جا كرده و سپس ميزان مصرف ترياك او را كاهش مي دهند.

روش هاي ترك اعتياد مواد مخدري كه در فوق توضيح داده شد، روش هاي كلي براي ترك مي باشد. براي كسب اطلاعات دقيق در مورد نحوه ترك هر كدام از مواد مخدر مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي تماس بگيريد يا مقالات ترك هر كدام از مواد مخدر را بخوانيد:
ترك هروئين
ترك مورفين
ترك ترياك
ترك شيره
ترك متادون
ترك ترمادول

ترك ب2

دليل عدم نتيجه بخش بودن ترك

در تمامي روش هايي كه ذكر شد بيشتر جسم و نياز فيزيكي بيمار به مصرف در نظر گرفته مي شود، اما بايد بدانيم اعتياد تنها يك بيماري جسماني نيست بلكه بخش مهمتر آن را فكر و روان فرد تشكيل مي دهد و با در نظر نگرفتن اين بخش در صورتي كه به بخش رواني ترك توجه نگردد، بازگشت قطعا رخ خواهد داد. همانطور كه شاهد هستيم معتاداني را مي بينيم كه بارها بعد از سم زدايي و تصميم براي ترك باز هم به اعتياد روي مي آورند، چرا كه حمايت ها و درمان هاي روانشناختي براي آن ها رخ نداده است.

پس اگر به دنبال يك درمان موفق و بدون بازگشت هستيم بايد بدانيم كه نمي توان اين بخش از درمان را ناديده گرفت. درمان هاي روانشناختي كه صورت مي گيرد باعث افزايش اعتماد به نفس و كسب مهارت هاي فردي و شناختي در فرد مي شود. مهم ترين موضوع، مقابله با وسوسه ي مصرف مجدد است كه از طرق مختلف توسط متخصص بر روي آن كار مي شود. براي دريافت مشاوره ترك اعتياد كليك كنيد.

هم جنين در كنار دريافت مشاوره فردي، خانواده درماني نيز بسيار اهميت دارد. چرا كه نوع نگاه و طرز برخورد خانواده با اعتياد فرد در موفقيت درماني نقش مهمي دارد.توصيه مي كنيم مقاله نقش خانواده در ترك اعتياد را مطالعه نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان اعتياد به مواد مخدر مي توانيد با مشاوارن مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : ترك اعتياد به مواد مخدر | درمان اعتياد به مواد مخدر