اعتياد رفتاري

همان‌طور كه بيان شد اعتياد رفتاري مجموعه‌اي از رفتارهايي است كه فرد احساس مي‌كند اجبار به انجام آن‌ها دارد و با وجود آنكه اين رفتارها باعث زيان و آسيب به او مي‌شود، نمي‌تواند در برابر انجام آن‌ها مقاومت كند چرا كه احساس مي‌كند كنترل اين رفتارها از دست او خارج شده است. اعتياد به موادي چون ترياك،حشيش، هروئين و.... از جمله اعتيادهايي است كه در جامعه مورد تأييد نيستند، اما اعتيادهاي رفتاري معمولاً ناديده گرفته مي‌شوند و افراد كمتر درصدد ترك آن برمي‌آيند. علاوه بر اين خانواده‌ها نيز توجه و حساسيت كم‌تري در برابر آن‌ها از خود نشان مي‌دهند. همه اين عوامل باعث مي‌شوند كه اين مشكل در طول زمان بدون درمان باقي بماند و عوارض رواني آن در فرد روز به رو تشديد شود.

عوامل زمينه ساز اعتياد رفتاري

هر چند اعتياد رفتاري با اعتياد به الكل و مواد رابطه علت و معلولي ندارد اما ميزان اين مشكل در افرادي كه به الكل يا مواد، اعتياد دارند بيشتر است. داشتن ويژگي هاي تكانشي و وسواس نيز مي‌تواند باعث شود فرد تمايل بيشتري به روي آوردن به اين نوع اعتياد داشته باشد.

زمينه خانوادگي و ژنتيكي در بروز هر نوع اعتيادي مؤثر است. افرادي كه در خانواده درجه يك خود سابقه اعتياد دارند نسبت به ساير افراد آسيب‌پذيري بيشتري در برابر اين مشكل دارند. هم‌چنين لذت و پاداش ناشي از رفتار باعث ترغيب شدن فرد به تكرار رفتار و بروز اعتياد رفتاري مي‌شود.

مسئله‌اي كه اغلب در مورد زمينه‌هاي اعتياد به رفتارهاي مختلف ناديده گرفته مي‌شود سابقه مشكلات رواني و خانوادگي در فرد است. در حقيقت بسياري از افراد به دليل ناتواني در مديريت مشكلات و هيجانات خود تلاش مي‌كنند تا راه فراري پيدا كنند. به همين دليل خود را در فعاليتي لذت بخش غرق مي‌كنند تا تمام مشكلات خود را فراموش كنند. به همين خاطر اعتياد رفتاري را مي‌توان نتيجه درمان و حل نشدن مشكلات درون رواني و بين فردي افراد نيز دانست. 

انواع اعتياد رفتاري

در اينجا به تعدادي از انواع اعتياد رفتاري اشاره مي كنيم: 

• اعتياد به قمار و سرمايه گذاري در آن
• اعتياد به خريد
• اعتياد به غذا و پرخوري
• اعتياد به سكس
• اعتياد بازي هاي ويدئويي
• اعتياد به ديدن ***گرافي
• اعتياد به اينترنت

علائم و عوارض

علائم و عوارض اعتيادهاي رفتاري، اغلب رواني است. اين علائم موارد زير را شامل مي‌شوند:

- مشغوليت ذهني براي انجام آن رفتار 

- احساس نوعي از اجبار براي انجام رفتار مورد نظر

- رفتار مورد نظر باعث دور شدن فرد از ساير ابعاد زندگي مي‌شود به گونه‌اي كه انجام آن به مهم‌ترين بخش زندگي فرد تبديل مي‌شود. 

- رفتار اعتيادي در طول زمان روز به روز با شدت بيشتري انجام مي‌شود چرا كه ميزان قبلي همان لذت سابق را در فرد ايجاد نمي‌كند. 

- شخص مبتلا به اعتياد رفتاري حتي پس از تصميم به ترك احساس ناتواني در كاهش فعاليت دارد. سابقه تلاش ناموفق در كاهش رفتار نشانه مهمي براي تشخيص اين اعتياد است.

- در خطر قرار گرفتن سلامت روان خود و اطرافيان، سلامت جسماني و توان مالي براي ادامه فعاليت از مهم‌ترين عوارض اعتياد رفتاري است. نكته مهم در اين عارضه آن است كه علم به آسيب‌هاي بالقوه براي فرد و اطرافيان مانع تكرار و تشديد رفتار نمي‌شود.

با توقف فعاليت اعتيادآور فرد هيجانات ناخوشايندي نظير نشانه‌هاي افسردگي و اضطراب را تجربه مي‌كند.

درمان

اين نوع از اعتيادها به علت روزمره بودن فعاليت‌ها بر خلاف اعتياد به مواد با قطع رفتار درمان نمي‌شوند. به طور مثال فرد مبتلا به اعتياد خوردن يا سكس را نمي‌توان با قطع رفتار درمان كرد. چرا كه نياز طبيعي فرد ناديده گرفته مي‌شود.با اين حال روش‌هاي مؤثر در اعتياد به مواد مي‌تواند در اعتياد رفتاري نيز مفيد باشد. به عنوان مثال برنامه‌هاي انگيزشي و درمان شناختي رفتاري مي‌تواند در درمان اين اعتياد مفيد باشد. مشاوره روانشناسي مي‌تواند در شناسايي علل و عوامل تشديد كننده رفتار و كمك براي برطرف كردن آن‌ها مؤثر باشد.

گروه درماني كه در اعتياد به مواد معمول است، در اعتياد رفتاري نيز مؤثر است. در اين نوع از درمان تجربيات چند درمان‌جو با هدايت درمانگر به اشتراك گذاشته مي‌شود و افراد مي‌توانند روش‌هاي مؤثر در ترك رفتار را بياموزند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اعتياد و ترك اعتياد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن از ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265تماس بگيريد.

منبع : اعتياد رفتاري | انواع اعتياد رفتاري