استرس چيست و چه تفاوتي با اضطراب دارد؟

استرس به عوامل محيطي روزمره‌اي گفته مي‌شود كه فشار رواني زيادي را به فرد تحميل مي‌كند. از جمله استرس‌هاي معمول مي‌توان به استرس‌هاي شغلي، مالي، خانوادگي و مسائل مربوط به روابط عاطفي اشاره كرد. استرس‌ها معمولاً منجر به تجربه هيجانات ناخوشايندي نظير تپش قلب، بي‌قراري، تعريق و... مي‌شوند. اين علائم كه به نوعي تجارب درون فردي هستند تحت عنوان اضطراب شناخته مي‌شوند.

علائم هشدار دهنده در مورد استرس

علائم استرس اگر مزمن شوند و مورد درمان قرار نگيرد، به مشكلات جسمي متعددي مي‌انجامد از جمله اين مشكلات مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

- احساس سرگيجه و عدم تعادل

- دچار شدن به دردهاي جسماني مبهم

- سردرد

- سوزش معده و دچار شدن به انواع مشكلات گوارشي

- افزايش يا كاهش اشتها

- احساس خستگي مفرط

- افزايش ضربان قلب

- دچار شدن به انواع كژ كاري‌هاي جنسي

- احساس تنش عضلاني

- عرق سرد در كف دست و پا

- افزايش يا كاهش وزن

-دچار شدن به مشكلات خواب

- و ....

قدم اول براي درمان استرس | شناخت عوامل استرس زا

اولين قدم براي درمان استرس در كمتر از يك ساعت شناخت عواملي است كه موجب بروز استرس كوتاه مدت و ناگهاني در شما مي شود. از جمله عوامل استرس زا مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1- تغييرات ناگهاني و غير قابل پيش بيني در زندگي ( شكست عشقي، مرگ عزيزان و دوستان، تغيير محل زندگي، اخراج شدن، برشكسته شدن و... )
2- مشكلات خانوادگي (دعواي والدين، مشكلات زناشويي، خيانت همسر، طلاق عاطفي و... )
3- بيماري هاي جسمي (ايدز، هپاتيت، ام اس، سرطان، سرطان سينه و... )
4- اختلالات رواني (افسردگي، فوبيا، وسواس فكري، اختلالات شخصيت و... )

5- تصميم هاي مهم زندگي (انتخاب رشته كنكور، انتخاب شغل مناسب، انتخاب همسر مناسب، انتخاب محل زندگي، خريد خانه و ... )
6- اعتياد به مواد اعتياد آور ( مواد مخدر ، مواد محرك ، مواد توهم زا )
7- اعتماد به نفس پايين
8- مشكلات و اختلالات جنسي ( خود ارضايي، زود انزالي، اختلال نعوظ، واژينيسم و ... )
9- ترس از تنهايي
10- وقايع ناگوار زندگي

براي كنترل و درمان استرس در كوتاه مدت چه كار كنيم؟

اگر بتوانيد استرس خود را در ابتداي ظاهر شدن‌‌اش، كنترل كنيد، در بلند مدت كمتر با مشكل مواجه خواهيد شد و مديريت استرس براي‌تان آسان‌تر خواهد بود. هر كسي در هر شرايطي در طول روز با استرس مواجه مي شود. زماني كه ندانيد با اين استرس چه بايد بكنيد، اوضاع بدتر شده و به احتمال زياد اوضاع از كنترل‌تان خارج مي شود. در ادامه روش هايي براي كاهش استرس در كوتاه مدت اشاره كرده ايم. اين روش ها درمان محسوب نمي شوند به همين دليل در ادامه روش هاي درمان را نيز شرح داده ايم.

1- براي درمان استرس به دنبال راه حل باشيد

در بسياري از مواقع اضطراب هاي مبهمي در زندگي افراد وجود دارد كه هرگز به آن ها پرداخته نمي شود؛ در نتيجه هيچ وقت حل و فصل نيز نمي شوند. قدم اول براي كنترل استرس اين است كه بتوانيد مشكلات اصلي و استرس‌زاهاي اساسي زندگي خود را شناسايي كنيد و به دنبال راه حلي براي آن‌ها باشيد.

اين موضوع طبيعي است كه بخواهيد از رو به رو شدن با عوامل استرس‌زاي زندگي خود اجتناب كنيد اما بايد اين را بدانيد كه مواجهه با هر آن چه كه باعث ايجاد تنش در شما مي شود و تلاش براي يافتن راه حلي براي رفع آن ها مهم‌ترين گامي است كه مي توانيد در جهت رفع استرس‌هاي خود برداريد. مديتيشن يكي از روش هاي ساده براي مقابله با استرس مي‌باشد.

2- از تكنيك هاي ذهن آگاهي استفاده كنيد

ذهن آگاهي يكي از روش هاي موثر در كنترل هيجانات منفي در زندگي است. در اين روش شما بايد ياد بگيريد كه به جاي آنكه دائما در افكار خود غرق باشيد، در لحظه زندگي كنيد. در هر موقعيتي كه قرار داريد سعي كنيد حواس پنجگانه تان را بيشتر تقويت كنيد و در تماس عميق تري با محيط خود قرار بگيريد. تمرينات تمركز انجام دهيد و نگذاريد ذهنتان به جاي تمركز بر محيط پيرامون بر افكار منفي متمركز شود. براي يادگيري كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي كليك كنيد.

3- از تكنيك هاي تنفسي استفاده كنيد

گاهي اوقات يك مكث كوتاه و كشيدن چند نفس طولاني و عميق آنقدر در كنترل استرس موثر است كه شايد خودتان نيز تعجب كنيد. هنگامي كه استرس زيادي داريد، لحظه‌اي توقف كنيد و با گرفتن دم عميق، اكسيژن بيشتري را وارد ريه‌هاي خود كنيد اين كار در رفع تنش و اضطراب شما تاثير بسيار زيادي خواهد داشت. براي به كارگيري تكنيك تنفس براي كاهش استرس كليك كنيد.

4- هيجانات‌تان را سركوب نكنيد

بسياري از افراد فكر مي كنند بهترين راه براي رفع استرس سركوب كردن آن است. چرا كه به اشتباه سركوب احساس را به معني تحمل كردن و صبوري مي دانند. در حالي كه شما بايد بتوانيد اضطراب خود را مديريت كنيد نه اينكه به طور كل آن را ناديده بگيريد و سركوبش كنيد.

ابراز هيجاني اگر به شيوه درستي انجام شود مي تواند به ميزان بسياري به شما كمك كند. براي مثال اگر مشكلات ارتباطي شما را مي آزارند سعي كنيد در فضايي صميمانه در مورد احساساتي كه در اين موقعيت داريد گفت و گو كنيد. گفت وگو اگر به دور از خشم و بيانات هيجاني افراطي انجام شود مي تواند بهترين گزينه براي رفع تنش هاي شما باشد. نوشتن براي كاهش استرس نيز بسيار موثر است.

انواع روش‌هاي درمان استرس

استرس هميشه توسط خود فرد قابل درمان نيست. گاهي فشارهاي زندگي آن قدر زياد مي‌شوند كه فرد احساس مي كند قادر به كنترل آن‌ها نيست و در نتيجه نمي تواند عملكرد مناسبي در زندگي داشته باشد. در اين شرايط مراجعه به متخصص براي درمان ضروري است. براي درمان استرس يا در واقع درمان علائم اختلالات اضطرابي ناشي از استرس روش‌هاي مختلفي وجود دارد كه با توجه به شرايط محيطي و رواني فرد متخصص تشخيص مي‌دهد كه از كدام يك از اين روش‌ها استفاده شود. در ادامه به مهم‌ترين روش‌هاي درماني در درمان استرس اشاره خواهيم كرد:

1- درمان دارويي

اگر استرس و اضطراب فرد بسيار شديد باشد، به طوري كه او قدرت كنترل علائم جسمي و رواني خود را از دست بدهد، درمان دارويي مي‌تواند تأثير بسزايي داشته باشد. تجويز انواع آرام‌بخش‌ها به فرد در كاهش استرس كمك مي‌كنند.

اما توجه داشته باشيد كه بهتر است داروهاي ضد اضطراب به مدت كوتاه و تنها براي افزايش آمادگي فرد جهت شركت در جلسات روان درماني با روانشناس مورد استفاده قرار بگيرند. چرا كه استفاده طولاني مدت از داروهاي آرام بخش منجر به وابستگي جسماني در فرد خواهد شد. تحقيقات نشان داده است كه درمان دارويي اگر در كنار روان درماني قرار بگيرد بيشترين ميزان بازدهي را در درمان استرس خواهد داشت.

2- روان‌درماني با استفاده از درمان شناختي- رفتاري

در درمان شناختي رفتاري به فرد كمك مي‌شود تا بتواند عقايد خود را در مورد رويدادهاي روزمره زندگي مورد بازنگري قرار دهد. چرا كه درمانگران در اين درمان معتقدند هسته اصلي مشكلات فرد را افكار تحريف شده و آسيب‌زا تشكيل مي‌دهند. بررسي برداشت فرد از استرس‌هاي پيراموني به فرد اجازه مي‌دهد تا ببيند تا چه حد ادراك او با واقعيت تطابق دارد. در صورتي كه وقايع پيراموني واقعاً استرس‌زا باشند درمانگر با آموزش مهارت‌هاي سازگاري مناسب به فرد كمك مي‌كند تا بتواند از پس مشكلات زندگي خود بربيايد.

3- خانواده درماني

بسياري از استرس‌هاي روزمره افراد ناشي از مشكلات زناشويي و مسائل خانوادگي است. داشتن روابط عاطفي سطحي، مهارت‌هاي ارتباطي كم و وجود رفتارهاي پرخاشگرانه در محيط خانواده استرس زيادي را به فرد تحميل مي‌كنند. خانواده درماني با گردآوري كل اعضاي خانواده در جلسات درمان و كمك به حل مشكلات ذكرشده در كاهش ميزان استرس فرد تأثير بسياري خواهد داشت.

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان استرس مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره  9092305265تماس بگيريد.

منبع : درمان استرس در كمتر از يك ساعت