علل بهانه گيري كودك

كودك بهانه گير اگرچه در بين بسياري از كودكان شايع است اما زمينه بروز و شدت آن معمولاً متفاوت است و مي‌تواند علل مختلفي داشته باشد. در كل مجموعه‌اي از علل فردي و تربيتي باعث بروز اين رفتار مي‌شوند. آنچه مهم و قابل توجه است نوع رفتار والدين با فرزند در هنگام بهانه گيري است كه مي‌تواند زمينه‌ساز بهانه گيري‌هاي بعدي در كودك باشد. بهانه گيري در سنين مختلف، علل متفاوتي دارد كه در ادامه با برخي از آن‌ها آشنا مي‌شويم.

نميتونم حرف بزنم!

اگرچه كودك در سنين پايين معني لغات و كلمات را تا حدود زيادي متوجه مي‌شود و معني حرف‌ها و سؤال‌هاي ما را درك مي‌كند، اما نمي‌تواند براي پاسخ دادن به آن‌ها و يا ابراز نظرات شخصي خودش از كلمات به درستي استفاده كند و همين امر در مواقعي كه خواسته‌اي دارد مي‌تواند او را كلافه كرده و باعث ايجاد بهانه گيري و بي‌قراري‌هاي او شود. در اين شرايط  لازم است كه با صبوري نيازهاي كودكتان را بررسي كنيد تا به جواب درستي دست يابيد. 

كودك بهانه گير | خسته شدم!

گاهي خستگي براي كودكان مي‌تواند سرسام آور باشد و آن‌ها را وادار به بهانه گيري كند. در واقع ميزان فعاليت كودكان گاهي چندين برابر بزرگسالان است آن‌ها از صبح كه بيدار مي‌شوند شروع به بازي و جست و خيز مي‌كنند و تا شب به اين فعاليت‌ها ادامه مي‌دهند. از آنجايي كه كودك نمي‌تواند احساس خستگي را براي ديگران توضيح دهد در بسياري از موارد مشكل خود را با بي‌قراري و بهانه گيري نشان مي‌دهد. 

خيلي گرسنه‌ام!

گرسنگي يا تشنگي هر فردي را عصبي و پرخاش گر مي‌كند. كودك هم از اين موضوع مستثنا نيست. او هم در هنگام گرسنگي عصبي مي‌شود و بدون اينكه مطلع باشد نسبت به موارد بي‌اهميت بهانه گير مي‌شود. قبل از بررسي هر عاملي كه مي‌تواند در بهانه گيري كودكتان تأثير گذار باشد ابتدا به نيازهاي اوليه او نظير گرسنگي بپردازيد و در صورتي كه در اين موارد مشكلي نبود به دنبال عوامل ديگر باشيد. 

از دنده چپ بلند شدم!

خواب كافي يكي از مهم‌ترين نيازهاي انسان است كه كمبود آن به شدت در خلق و روحيه تأثير مي‌گذارد. هرچه سن فرد كمتر باشد اين نياز براي او بيشتر حس مي‌شود چرا كه مغز براي تحليل اتفاقات روزانه به خواب بيشتري نياز دارد. اگر خواب شب كامل نباشد باعث بدخلقي، پرخاشگري و عدم تعادل در افراد بزرگسال مي‌شود. در كودكان هم اوضاع بر همين منوال است، با اين تفاوت كه چون كودكان كنترل كم‌تري بر رفتار خود دارند بي‌خوابي شبانه باعث مي‌شود كه آن‌ها در تمام روز بعد بهانه گير و پرخاشگر شوند. 

كودك بهانه گير | لطفاً منو ببين!

يكي از مهم‌ترين عوامل بهانه گيري كودك درخواست توجه از اطرافيان و والدين است. حتماً تجربه كرده‌ايد مواردي را كه والدين در حال انجام كاري مثل مطالعه يا تماشاي سريالي بوده‌اند و كودكشان اصرار مي‌كرد كه آن‌ها نقاشي‌اش را ببينند يا بهانه گيري مي‌كرد كه مي‌خواهد كارتون تماشا كند. اين بهانه‌گيري‌ها ميتواند معلول حس نياز به توجه والدين باشد. در اين شرايط هرچقدر كه در طول روز توجه سالم و مؤثرتري به كودك داشته باشيد بهانه‌گيري‌هاي او براي نياز به توجه كاهش خواهد يافت. 

روش‌هاي درمان بهانه گيري كودك

همانطور كه گفته شد، بخش مهمي از بهانه گيري‌هاي كودك مربوط به رفتار والدين و اطرافيان است. والدين مي‌توانند از بهانه گيري كودك عصبي شده و برخوردي غيرمنطقي و حتي پرخاشگرانه‌اي با او داشته باشند، يا صبورانه با اين مشكل رو به رو شده و با استفاده از راهنمايي‌هاي افراد آگاه در صدد رفع آن برآيند. در ادامه با برخي از بايدها و نبايدهاي رفتار با كودك بهانه گير آشنا مي‌شويم. اين اصول به شما مي‌آموزند كه چگونه با رفتارهاي خود بهانه گيري فرزندتان را تحت كنترل درآوريد.

درمان كودك بهانه گير | حفظ آرامش 

اولين قدم حفظ آرامش والدين است. وقتي كودك شروع به بهانه گيري مي‌كند، مسلما والدين عصبي مي‌شوند اما بايد بدانيم كه در اين شرايط حفظ آرامش و كنترل خشم به طور غير مستقيم به كودك نشان مي‌دهد كه براي صحبت كردن بايد بهانه گيري و پرخاشگري را كنار بگذارد. چرا كه فرزندتان بيش از هركسي از شما الگو مي‌گيرد و اگر شما نيز با عصبانيت به او پاسخ دهيد رفتار او تشديد خواهد شد. 

درمان كودك بهانه گير | منحرف كردن توجه

در كودكان خردسال هنوز تفكر منطقي به اندازه كافي رشد نكرده است. به همين خاطر ممكن است شما بارها مسئله‌اي را براي فرزندتان توضيح دهيد اما او همچنان به بهانه گيري خود ادامه دهد. در اين شرايط استفاده از تكنيك منحرف كردن توجه بهترين گزينه براي شما است. با صبر و حوصله تلاش كنيد تا گفت وگو را به سمت ديگري ببريد و يا يك بازي براي فرزندتان ترتيب دهيد. 

درمان كودك بهانه گير | باج ندادن 

كودك در محيطي شلوغ شروع به بهانه گيري و گريه كردن مي‌كند. نگاه همه‌ي افراد برمي‌گردد به سمت شما، پدر و مادري كه نمي‌توانند فرزندشان را ساكت كنند! در اين شرايط مي‌توانيد به خواسته‌ي كودك تن داده و گريه‌هاي وحشتناك او را تبديل به لبخندي معصومانه كنيد، اما بايد بدانيد اين لبخند معصومانه از اين پس تنها در شرايطي در صورت كودكتان نقش مي‌بندد كه به خواسته‌هاي به جا و نا به جاي او تن داده باشيد.

در شرايط گفته شده بهتر است كودك را به جايي خلوت برده و از او بخواهيم با حفظ آرامش راجع به خواسته‌اش حرف بزند. اگر كودك بهانه گيري را تمام نكرد او را از محيط خارج كنيم. در صورتي كه شما در مقابل گريه‌هاي كودك تسليم شويد ناخواسته اين را به او مي‌آموزيد كه از گريه و بهانه گيري به عنوان راهي براي رسيدن به خواسته‌هاي خود استفاده كند.  

درمان كودك بهانه گير | مراجعه به روانشناس كودك

برخي مواقع كنترل اوضاع از دست والدين خارج مي‌شود. آن‌ها هرچقدر تلاش مي‌كنند تا رفتارهاي ناسازگارانه فرزندشان را كنترل كنند موفقيتي به دست نمي‌آورند. اگر در اين شرايط قرار گرفته‌ايد بهتر است كه هرچه زودتر به يك روانشناس كودك مراجعه كنيد. روانشناس با بررسي كامل شرايط رواني كودك مي‌تواند علل متفاوتي را براي بهانه‌گيري او پيدا كند.

براي مثال بسياري از كودكان تحت شرايط فشار و استرس اين رفتارها را از خود نشان مي‌دهند. در حالي كه والدين اصلاً از وجود اين استرس‌ها خبر ندارند. به همين خاطر لازم است كه براي بهبود سلامت روان فرزندتان هرچه زودتر اقدام كنيد و از مشاوره كودك بهره‌مند شويد. درمانگر هم‌چنين با آموزش راهكارهايي عملي به شما كمك مي‌كند كه بتوانيد به شيوه مؤثرتري بهانه گيري كودكتان را كنترل كنيد. 

براي دريافت مشاوره كودك مراجعه كنيد. 

كودك بهانه گير – بزرگسال لجباز

شايد افرادي را كه با زورگويي در جامعه قصد تحقق خواسته‌هايشان را دارند يا درگيري‌هايي را بين زوجين كه با بهانه‌گيري‌ها و پرخاشگري‌هاي يكي از آن‌ها به وجود آمده است، ديده باشيد. بخشي ازاين‌گونه مشكلات ريشه در كودكي داشته و حاصل عكس‌العمل‌هاي اشتباه اطرافيان است. در حقيقت اگر شما در تربيت فرزند خود به اندازه كافي تلاش نكنيد ممكن است رفتارهاي نادرست او تا سال‌هاي سال همراه او باقي بمانند و در بزرگسالي نيز منجر به اذيت و آزار اطرافيانش شود. در نتيجه هرگز نبايد اهميت تربيت دوران كودكي را دست كم بگيريد. 

بهانه گيري كودك هميشه هم بد نيست 

شايد جالب باشد كه بدانيد بهانه گيري كودك هميشه هم اتفاق بدي نيست. دلايلي وجود دارند كه اين رفتار را توجيه مي‌كنند. در حقيقت بهانه گيري اگر توسط والدين درست مديريت شود مي‌تواند نتيجه مثبتي براي كودك داشته باشد. در ادامه به توضيحات بيشتري در اين باره اشاره كرده‌ايم. 

خروج اشك

در شرايط بحران و فشار، خروج اشك كه حاوي هورمون‌هاي استرس است باعث مي‌شود كه بدن به آرامشي نسبي دست يابد. 

يادگيري «نه» گفتن

امكان دارد كه نه گفتن شما در برابر خواسته نا به جاي فرزندتان او را خشمگين كرده و باعث بهانه گيري‌هاي او شده باشد. اما در اين شرايط بعد از آرام شدن، او ياد مي‌گيرد كه در برابر خواسته‌هاي غير منطقي بايد صراحتاً مخالفت كرد و كسي كه به غلط پافشاري مي كند هرگز به خواسته هايش دست پيدا نمي كند.

براي آنكه در اين زمينه مهارت بيشتري به دست بياوريد مطالعه مقاله ما با عنوان نه گفتن به كودك مفيد خواهد بود. 

بهانه گيري كودك | كلام آخر 

بهانه گيري در هر كودكي اتفاق مي‌افتد و تا حدودي مي‌تواند طبيعي باشد چرا كه كودك به اندازه بزرگسالان به رشد شناختي و اجتماعي كافي دست نيافته است تا بتواند همه رفتارهاي خود را كنترل كند. با اين حال اين بهانه گيري بايد به درستي توسط والدين مديريت شود تا به رفتاري مخرب و آسيب رسان تبديل نشود. علاوه بر رفتار والدين شرايط رواني كودك نيز بسيار اهميت دارد چرا كه كودكان قابليت كم‌تري براي تحمل استرس دارند و در نتيجه ممكن است بهانه گيري‌هايشان بازتابي از وضعيت نامناسب رواني‌شان باشد.

به همين خاطر اگر بهانه گيري فرزندتان آزاردهنده و ادامه‌دار شده است حتماً براي بهبود اوضاع به يك روانشناس مراجعه كنيد. علاوه بر استرس و اضطراب برخي از اختلالات رفتاري در كودكي نظير نافرماني مقابله اي نيز ميتواند منجر به بروز بهانه گيري هاي افراطي در كودك شود. روانشناس در صورت تشخيص اين اختلالات برنامه درماني مناسبي براي فرزندتان تنظيم خواهد كرد.

براي كسب اطلاعات بيشتر در اين زمينه مي توانيد به مقالات ما در زمينه  اختلالات رفتاري كودكان و اختلال نافرماني مقابله اي كودك مراجعه كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك بهانه گير مي‌توانيد با مشاوارن مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : كودك بهانه گير | درمان بهانه گيري كودك