مصرف دوباره مواد | اعتياد بيماري قابل بازگشت

اغلب كساني كه اعتياد ندارند نمي‌توانند بفهمند همسرشان و يا كسي كه اعتياد دارد، چرا و چگونه حاضر است تمام آنچه در زندگي برايشان اهميت دارد را از بين ببرد تا بتواند حتي يك بار ديگر مصرف كند. براي آنكه درك بهتري از اين بيماري داشته باشيد، بهتر است درباره كاري كه مواد مخدر با مغز مي‌كند توضيحاتي ارائه دهيم.

مصرف دوباره مواد مخدر با ذهن و مغز چه مي‌كند؟

مواد مخدر با تأثير بر سيستم پاداش مغز و افزايش دوپامين در مسير پاداش مغزي لذتي صد چند برابر براي فرد ايجاد مي‌كند. اين لذت به قدري است كه ديگر اهميت بقا كه بالاترين زنگ خطر براي هر انساني است، از بين مي‌رود؛ درواقع مواد جاي غريزه بقا را نيز براي فرد مي‌گيرد. شايد درك اين موضوع برايتان سخت باشد، اما اگر با يك فرد معتاد زندگي كرده باشيد متوجه مي‌شويد اعتياد بر ديگر جنبه‌هاي رفتاري او نيز تأثير گذاشته است. بيمار معتاد ديگر مانند قبل نمي‌تواند مشكلات را شناسايي كند و يا راهكاري مناسب ارائه دهد. تمامي اين تأثيرات بر مغز باعث مي‌شود كه او از نابود شدن به خاطر اعتياد ترسي نداشته باشد و تنها به مصرف دوباره مواد فكر كند.

مراحل بازگشت به مصرف دوباره مواد مخدر را بشناسيد

اين باور در بسياري از افراد وجود دارد كه اعتياد بيماري غير قابل درمان است و در نهايت فرد به مصرف دوباره روي مي‌آورد. احتمالاً بارها براي درمان همسرتان يا فرد معتادي اقدام كرده‌ايد اما پس از سپري شدن دوره‌هاي درمان جسماني متوجه مي‌شويد او دوباره به سمت مواد رفته است. در اين وضعيت نااميد شده و خود را ناچارترين فرد مي‌پنداريد. ممكن است او را سرزنش كرده و فكر طلاق به سراغتان بيايد. اما همان‌طور كه پيش‌تر گفتيم اعتياد بيماري قابل بازگشت است. بين 40 تا 60 درصد معتادان درمان شده، به مصرف دوباره بازگشت مي‌كنند. بهتر است بدانيد بازگشت يك فرايند است تا يك رويداد، كه به سه مرحله؛ عاطفي، رواني و فيزيكي تقسيم مي‌شود. با آگاهي از اين مراحل مي توانيد از وقوع لغزش هاي مجدد پيشگيري كنيد. 

مصرف دوباره مواد؛ مرحله بازگشت عاطفي

عود عاطفي اغلب مرحله اول بازگشت به مصرف است. اين مرحله پيش از شروع دوره نقاهت اتفاق مي‌افتد. بيمار معتاد با تجربه خلق و احساس اضطراب، خشم، بي‌قراري و كاهش اشتها و خواب، به فكر مصرف دوباره مي‌افتد. اين احساسات در اكثر موارد ريشه و علت اصلي اعتياد فرد هستند؛ چرا كه بسياري از افراد به دليل ناتواني در كنترل هيجانات منفي و مشكلات روحي كه در زندگي دارند به مصرف مواد پناه مي‌آورند. درنتيجه پس از ترك نيز اين احساسات در آن‌ها وسوسه شديد ايجاد مي‌كند.

با شناسايي نشانه‌هاي عود عاطفي مي‌توان از ورود بيمار به مرحله عود رواني جلوگيري كرد. براي شناسايي اين نشانه‌ها لازم است كه به يك روانشناس مراجعه كنيد. درمانگر به فرد كمك مي‌كند تا با حل و فصل مسائلي كه زيربناي گرايش به اعتياد را تشكيل مي‌دهند براي هميشه از شر آن خلاص شود و دوره‌هاي عود كم‌تري را تجربه كند. 

مصرف دوباره مواد؛ مرحله بازگشت رواني

عود رواني مرحله دوم فرايند بازگشت به مصرف است. در اين مرحله در ذهن بيمار يك جنگ بين افكاري كه او را ترغيب به مصرف مي‌كنند با افكاري كه مي‌خواهند او در مسير بلند سلامت باقي بماند، در حال وقوع است. هميشه يك بخش از فرد تمايل دارد كه به مصرف بازگردد، به همين دليل اعتياد را يك بيماري مزمن مي‌دانيم. با ادامه افكار وسوسه‌انگيز احتمال شكست و بازگشت مجدد به اعتياد بيشتر مي‌شود. اگر در اين مرحله فرد با عوامل محرك (دوستان، مكان‌هاي مصرف و لوازمي كه با آن‌ها مواد مصرف مي‌شده و... ) مواجه شود؛ مقابله با وسوسه مصرف بسيار دشوار و در بيشتر مواقع غيرممكن مي‌شود. به همين خاطر بايد تلاش كرد تا تمام آن چيزهايي كه فرد را به ياد مصرف مي‌اندازند از دسترس دور نگه داشت. 

مصرف دوباره مواد؛ عود فيزيكي

پس از عود رواني اگر مداخله‌اي صورت نگيرد، طولي نمي‌كشد كه فرد دوباره شروع به مصرف مي‌كند، كه همان عود فيزيكي است. استفاده حتي فقط براي يك بار مي‌تواند منجر به بازگشت شديد و بالا رفتن دوز مصرفي نيز شود؛ چرا كه بسياري از افراد پس از اين كار احساس شكست و ضعف شديد مي‌كنند. اين احساسات فرد را دوباره در حالت عود عاطفي قرار مي‌دهند و احتمال مصرف را افزايش مي‌دهند. به اين ترتيب نشانه‌هاي اعتياد مجدداً شروع خواهند شد. براي كسب آگاهي بيشتر از اين نشانه هاي مي‌توانيد به مقاله نشانه هاي اعتياد مراجعه كنيد. 

براي نجات زندگي‌ام چه بايد بكنم؟

زندگي خانواده فرد معتاد به خصوص همسر و فرزندانش تحت تأثير مستقيم اعتياد فرد قرار مي‌گيرد. همسر و فرزندان معتاد نياز به آموزش مهارت‌هايي براي جلوگيري از بازگشت فرد به اعتياد دارند. آنان بايد بدانند كه مسير ترك اعتياد تنها به دوره سم‌زدايي محدود نمي‌شود و بعد از اين دوره نيز فرد نياز به حمايت دارد. اما در بسياري از موارد شاهد مشكلات شديد خانواده در پذيرش و حمايت آنان از فرد معتاد هستيم. در ادامه اقداماتي كه لازم است انجام دهيد را شرح داده‌ايم:

_ به خاطر داشته باشيد كه اعتياد يك بيماري مغزي است.

_ اعتياد در نهايت فرايندي است كه خود معتاد بايد ياد بگيرد، مديريتش كند؛ هيچ‌كس نمي‌تواند به جاي معتادان مبارزه كند.

_ فرد معتاد را تشويق كنيد كه به دنبال كمك باشد، تشويق ممكن است شامل يافتن منابع درمان براي آن‌ها باشد.

_ با يك مشاور روانشناس در ارتباط باشيد؛ چرا كه خود شما نيز براي ادامه زندگي با يك فرد معتاد نياز به حمايت داريد. براي دريافت مشاوره ترك اعتياد كليك كنيد. 

_ حمايت كنيد، اما مشكلات ناشي از مصرف مواد را پنهان نكنيد، بيمار معتاد بايد با عواقب اعتيادش رو به رو شود. پس حمايتگر افراطي نباشيد. 

_ خوشبين باشيد. امروزه روش‌هاي ترك اعتياد بسيار متنوعي براي درمان اعتياد به كار مي‌رود كه مي‌تواند در درمان مشكل عزيزتان به شما كمك كند. حتي اگر او مصرف دوباره داشته باشد، نشانه‌اي از شكست نيست. عود بيماري اغلب بخشي از روند بهبود كلي است و با روش هاي مختلف روان درماني قابل كنترل است.

پيشگيري از مصرف دوباره مواد؛ كلام آخر

زماني كه فرد مصرف كننده مواد به دنبال كمك متخصصان و راه درماني براي ترك اعتياد است؛ حمايت همسر، دوستان و خانواده احتمال موفقيت را بيشتر مي‌كند. زماني كه عودها اتفاق مي‌افتند، بيمار فشار رواني زيادي را تحمل مي‌كند. در اين زمان نگاه و واكنش ديگران در حفظ ترك و يا مصرف دوباره بسيار اهميت دارد.

زماني كه برنامه درماني را مي‌چينيم مهم است كه از منابعي كه مي‌توانند حامي مالي و يا عاطفي باشند استفاده كنيم. كساني كه حامي هستند، مراحل بهبودي را درك كرده و به عنوان يك منبع حمايت هميشه حضور دارند حتي اگر وسوسه مصرف دوباره وجود داشته باشد. بسيار اهميت دارد كه اعتياد را مشكلي لاينحل ندانيد و از روش هاي نوين ترك اعتياد آگاهي داشته باشيد. براي كسب اطلاعات در مورد بهترين روش هاي ترك كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه اعتياد و مصرف دوباره مواد مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : مصرف دوباره مواد مخدر | علائم بازگشت به اعتياد