روانكاو كيست و روانكاوي چيست؟

روانكاو يك متخصص روانشناس يا روان پزشك است كه رويكرد درماني خود را روان كاويانتخاب كرده است. روانكاوان باور دارند كه اختلالاتي كه مراجع به خاطر آن ها به درمانگر مراجعه مي كند تنها روبناي بيماري هستند و مسائل اصلي بيشتر به ذهن ناخودآگاه افراد و تعارضات آن مربوط مي شود. روانكاوان با بررسي گذشته افراد سعي مي كنند تا اين تعارضات را پيدا كرده و براي حل و فصل آن ها تلاش كنند. چرا كه هركس نسبت به محتواي ناخودآگاه ذهن خود، آگاهي ندارد. به همين خاطر روانكاو در اين مسير مي تواند به فرد ياري برساند. 

همان طوركه گفته شد روانكاوي تنها يكي از رويكردهاي روانشناسي است و هركسي كه در حيطه روانشناسي كار مي كند لزوما روانكاو نيست؛ بلكه ممكن است براساس رويكردهاي ديگري فعاليت كند. از جمله ساير رويكردهاي روانشناسي كه امروزه به ميزان بسياري مورد استفاده قرار مي گيرد مي توان به رويكرد شناختي رفتاري اشاره كرد. 

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد درمان شناختي رفتاري كليك كنيد. 

تكنيك هاي روانكاوي

تفسير 

اين تكنيك يكي از مولفه هاي اصلي درمان روانكاوي است. تفسير به معناي برقراري ارتباط كلامي روان تحليلگر با بيمار و فرضيه سازي در مورد ذهن ناخودآگاه او است. اين فرضيه سازي در مواردي صورت مي گيرد كه درمانگر تشخيص مي دهد تعارضات ناخودآگاه فرد منجر به ايجاد اختلال در عملكرد ارتباطي اكنون فرد در جلسه درمان شده است. روند تفسير ابتدا از مكانيسم هاي دفاعي ناكارآمد درمانجو شروع شده و سپس در جريان بافت جلسه درماني و نحوه برقراري ارتباط فرد با روانكاو ادامه مي يابد. 

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد مكانيسم هاي دفاعي كليك كنيد. 

تداعي آزاد 

از فنون ديگر روانكاوي تداعي آزاد است. روانكاو از شما نمي خواهد درباره موضوعي خاص صحبت كنيد بلكه از شما مي خواهد كه هر آنچه به ذهنتان مي آيد را بدون سانسور بيان كنيد. حتي اگر افكارتان نامرتبط باشد يا محتواي متناسبي نداشته باشد. در روانكاوي كلاسيك روانكاو هيچ تلاشي براي جهت دادن به صحبت هاي شما نمي كند او باور دارد كه مسير روانكاوي بايد به صورت خودكار توسط ذهن مراجع سازماندهي شود و براي سرعت بخشيدن به جلسات آن ها تنها تعداد جلسات را در هفته بيشتر مي كند. در واقع تداعي آزاد در روانكاوي كلاسيك اساس روند درمان را تشكيل مي داد اما امروزه رويكردهاي جديد ممكن است تنها در زمان هاي خاصي مثلا براي تعبير خواب هاي فرد از اين تكنيك استفاده كنند. 

تحليل خواب

تحليل خواب در روانكاوي به اين صورت است كه مراجع درباره روياها و خواب هايي كه ديده است صحبت مي كند و درمانگر با استفاده از نگرش روانكاوانه به اين خواب ها معنايي شخصي مي دهد. اين معنا در گرو شناخت ذهن ناخودآگاه بيمار، تفكرات، ترس ها و غرايز او است.

انتقال وانتقال متقابل 

در روانكاوي باوري وجود دارد مبني بر اين كه افراد مشكلات و تعارضات ناخودآگاه خود در دنياي بيرون را در جلسه درمان تكرار مي كنند كه به اين فرايند انتقال گفته مي شود. تجزيه و تحليل انتقال منبع اصلي ايجاد تغيير در درمانجو محسوب مي شود.

البته فرايند انتقال براي خود درمانگرنيز اتفاق مي افتد يعني ممكن است كه او نيز تعارضات خود در دنياي خارج را به جلسه درمان متقل كند كه به اين فرايند انتقال متقابل مي گويند. روانكاو تا حد امكان بايد نسبت به انتقل متقابل آگاه باشد و از تداخل آن با روند درمان جلوگيري كند. 

خنثي بودن (نوتراليتي)

درمانگر روانكاو همواره خنثي است. به اين معني كه تلاش مي كند ذهنيات خود را وارد جلسه نكند وتنها آينه اي از رفتار هاي مراجع بوده و به او بازخورد بدهد. اين خنثي بودن براي درمانگر و درمانجو مزيت هاي زيادي دارد. براي مثال باعث مي شود تا مراجع در درجه اول بتواند خود به بينش هيجاني-عقلاني برسد و در درجه دوم مي تواند باعث شود تا مشكلات ناخودآگاه درمانگر با مشكلات درمانجو تداخل نكند. يعني در واقع خنثي بودن، انتقال متقابل را به حداقل مي رساند. 

ساختار ذهن در روانكاوي

روانكاوان ذهن را به صورت ۳ سطح مي بينند. اين سه سطح به صورت زيستي تعريف مي شود كه شامل  ايد يا نهاد، ايگو يا خود، و سوپرايگويا فرامن است. اين سطوح اولين بار توسط فرويد مطرح شده اند. در ادامه به صورت جداگانه به هريك از آن ها اشاره خواهيم كرد. 

ساختار ذهن در روانكاوي: ايد يا نهاد 

نهاد يا ايد درواقع پايين ترين بخش روان افراد است. اين بخش با واقعيت در ارتباط  نبوده و به صورت تكانه اي فقط نياز به ارضاي غرايز ابتدايي دارد. كودك نوزادي را در نظر بگيريد. اين كودك سنبل نهاد است و بدون درنظر گرفتن هيچ شرايطي صرفا در طلب ارضاي گرسنگي و تشنگي و دفع است.

ساختار ذهن در روانكاوي: ايگو يا خود 

ايگو ساز و كار ديگري است كه در جريان رشد در افراد به وجود مي آيد. ايگو وظيفه مديريت كردن غرايز و در نظر گرفتن واقعيت موجود را دارد. درواقع نهاد يا ايد غيراخلاقي است و با واقعيت ارتباط ندارد. ايگو با واقعيت ارتباط دارد و مي تواند اخلاقي يا غير اخلاقي باشد.

ساختار ذهن در روانكاوي: سوپر ايگو يا فرامن 

سوپرايگو ساز و كار آخري است كه در آدمي شكل مي گيرد. سوپرايگو بيشتر به صورت يك قاضي خشك كه اخلاقيات را حكم مي كند به قضاوت مي نشيند و افراد را از نظر اخلاقي كنترل مي كند. سوپر ايگو كاملا اخلاقي است و در جريان دروني كردن قواعد والدين و ارزش هاي جامعه در انسان شكل مي گيرد. اين ساختار در حقيقت  حكم وجدان را براي انسان دارد. 

تعادل در ساختارها 

كودكي را در نظر بگيريد كه در راه گرسنه است. نهاد كودك مي گويد گرسنه است و كاري ندارد كه اكنون در جاده اي است كه هيچ مغازه و فروشگاهي وجود ندارد. سوپرايگو به كودك مي گويد كه نه نمي تواني الان چيزي بخوري. ايگو در اين بين مي گويد كه الان صبر كن و در اولين فروشگاه پياده مي شوي و چيزي مي خوري. به صورت كلي هرچه نهاد قوي تر باشد افراد بيشتر به دنبال كسب لذت مي روند، واقعيت سنجي كم تري دارند و به طور كل مي توان گفت كه شخصيت هاي ناپخته تري را شكل مي دهند.

رشد يافتن بيش از حد سوپر ايگو هم دائما منجر به احساس گناه و شرم افراطي در فرد مي شود. دراين ميان ايگو وزنه تعادل است و هرچقد رشد بيشتري داشته باشد مي تواند بهتر كشمكش هاي ميان ايگو و سوپرايگو را مديريت كند. از ديد روانكاوي اكثر مشكلات روحي و رواني ناشي از عدم تعادل ساختارها شكل مي گيرد. به همين خاطر در فرايند درمان روانكاو به بررسي اين ساختارها نيز مي پردازد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه روانكاوي مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : روانكاوي چيست و روانكاو كيست