پرخاشگري نوجوانان

خشم حالت هيجاني و برانگيختگي شديد است كه به هنگام روبه رو شدن با مشكلات و مسائل روزمره، محرك هاي نامناسب محيطي، به صورت‌هاي مختلف بروز پيدا مي‌كند. خشم و پرخاشگري از حالاتي است كه همه انسان ها حداقل چندين بار در طول زندگي آن را تجربه كرده‌اند و با آن  آشنا هستند.

اما اين احساسات در دوران حساس نوجواني ممكن است با شدت بيشتري بروز پيدا كند. نوجواني كه از دنياي كودكي خود خارج شده، همواره در حال تغيير و روبه رو شدن با بحران‌هاي بزرگسالي و از جمله پذيرش مسئوليت‌هاي اجتماعي است. به همين سبب اغلب پرخاشگري مي‌كند. براي درك بهتر توصيه مي‌كنيم مقاله چالش‌هاي دوره نوجواني را مطالعه كنيد.

ويژگي‌هايي كه سبب پرخاشگري در دوران نوجواني مي‌شوند

نوجواني مرحله‌ي ورود به بزرگسالي است و با تغييرات جسماني و روحي بسياري همراه است. نوجوانان در اين دوره از زندگي ويژگي‌هايي را تجربه مي‌كنند كه در پرخاشگري آن‌ها نقش دارند. در ادامه برخي از اين ويژگي‌ها را ذكر كرده‌ايم.

پرخاشگري نوجوانان | ويژگي‌هاي جسماني

آغاز بلوغ جسماني، بروز صفات ثانويه و اوليه جنسي، سن ناشي گري، ناهماهنگي در حركات، تغييرات هورموني، احساس خستگي و درد عضلاني از جمله ويژگي‌هايي هستند كه ممكن است باعث بروز پرخاشگري در نوجوان شما شوند.

ويژگي‌هاي شناختي

رشد تفكر، قدرت استدلال، نظريه پردازي، رسيدن به مفهوم خود و رشد هويت، استقلال طلبي و مسئوليت پذيري در نوجوانان رشد مي‌كند. ممكن است در اين دوران دچار بحران هويت شوند.

پرخاشگري نوجوانان | ويژگي‌هاي اجتماعي

نياز به عضو بودن در گروه هاي مختلف همسالان، نياز به كسب مسئوليت، نياز به داشتن موقعيت اجتماعي، تشخص طلبي و نياز به استقلال از ويژگي‌هاي دوران نوجواني است. نوجوان ممكن است به دليل مشكل در هر كدام از اين نيازها دچار پرخاشگري شود.

ويژگي‌هاي عاطفي

بي ثباتي در هيجانات، ناشي گري در ابراز احساسات و عواطف، ترس، كمرويي، خجالتي بودن، تخيل و رويا پردازي عواطف نوجوان را در بر مي‌گيرد و او را زودرنج و حساس مي‌كند.

علل پرخاشگري نوجوانان چيست؟

پيش از آن كه به دنبال راه‌كارهاي مناسب براي برخورد با پرخاشگري نوجوانان باشيد لازم است تا علل آن را در فرزند خود بيابيد. خشم و عصبانيت نوجوانان علاوه بر ويژگي‌هاي ذكر شده مي تواند علل مختلفي داشته باشد كه برخي از آن‌ها به شرح زير مي‌باشند:

_فعاليت هورمون هاي جنسي در دوره نوجواني

_فاكتورهاي ژنتيكي

_رفتارهاي پرخاشگرانه قبلي

_قرباني آزار جنسي يا فيزيكي بودن

_در معرض خشونت قرار گرفتن در خانه و جامعه

_پرخاشگري و خشم در رسانه ها

_استفاده از الكل يا مواد مخدر

_حضور سلاح گرم در خانه

_آسيب مغزي در اثر ضربه

_تجاوز به حق و حقوق نوجوانان يا چشم پوشي از مالكيت او

_آزار هاي كلامي و توهين به شخصيت نوجوان

_تنبيه يا حمله هاي فيزيكي و بدني به نوجواني

_بي توجهي به علايق نوجوان

_تحت فشار قرار گرفتن نوجوانان و مجبور بودن به انجام كاري كه دوست ندارند

_برخورد نامناسب با آن ها و امر و نهي زياد در امور

پرخاشگري نوجوانان | تفاوت پرخاشگري در دختران و پسران

هر دو جنس دختر و پسر ممكن است پرخاشگر شوند اما معمولا پسران بيشتر دچار خشم مي‌شوند و رفتارهاي پرخاشگرانه از خود بروز مي‌دهند. دليل اين امر مي‌تواند ويژگي‌هاي جسماني و نداشتن محدوديت‌هاي محيطي براي آن‌ها باشد.

اين به اين معني است كه خشم و عصبانيت و بروز آن توسط پسران در خانواده ها و محيط بيشتر مورد قبول است و در اين مورد، كمتر بازخواست مي شوند و مورد تنبيه و تهديد قرار نمي گيرند. در حالي كه خانواده و محيط زندگي از دختران انتظار آرام بودن، كمتر عصباني شدن و جلوگيري از بروز خشم و پرخاش را دارند.

تاثير خانه و مدرسه در بروز پرخاشگري نوجوانان

بعضي اوقات، پرخاشگري و بروز خشم توسط نوجوان، نشان دهنده رابطه گسسته او با والدين است. خشم و پرخاشگري در نوجوانان مي‌تواند ناشي از عدم امنيت رواني او باشد. نوجواني كه مورد طرد، تهديد، تنبيه و تحقير در روابط خانودگي قرار گرفته و والدين در نوع تربيت خود، درست عمل نكرده اند، دچار عدم امنيت رواني مي‌شود و براي محافظت از خود دست به پرخاشگري مي‌زند.

در اين صورت به مقابله با والدين مي‌پردازد. با اين كار، والدين سعي دارند بيشتر از قبل نوجوانشان را تحت فشار قرار دهند تا بتوانند تربيت درست تري داشته باشد. همين شرايط در مدرسه هم وجود دارد. با اين تفاوت كه جاي والدين به معلمان، مدير و هم كلاسي هاي نوجوان داده مي شود و آن ها با تحت فشار قرار دادن نوجوان، باعث بروز خشم و پرخاشگري در آن ها مي شوند.

پرخاشگري نوجوانان | پيامدهاي پرخاشگري در زندگي نوجوان

پرخاشگري باعث ايجاد اختلال در جسم و روان نوجوانان مي شود. هم چنين باعث مي شود آن‌ها احساس گناه كنند و فكر كنند دنيا جاي عادلانه اي براي زندگي نيست، ممكن است خيال پردازي هاي غير واقعي داشته باشند و احساس طرد شدگي كنند.

هم چنين از ديگر پيامد هاي پرخاشگري در زندگي نوجوانان مي توانيم بگوييم كه به مرور، رابطه اي گسسته و شكاف برداشته با والدين و دوستان خواهند داشت. همين مورد باعث مي شود كه نوجوان به مرور زمان احساس انزوا و تنهايي داشته باشد و از محيط هاي اجتماعي، مدرسه و خانواده فاصله بگيرد.

با پرخاشگري نوجوانان چگونه برخورد كنيم؟

1-شرايط ويژه نوجوان را درك كنيد و نحوه برخورد با آن ها را تغيير دهيد. بگذاريد متوجه بزرگ شدن شان بشوند و احساس امنيت داشته باشند.

2-سعي كنيد متوجه شويد دليل اصلي خشم و پرخاش نوجوان چيست و از كجا نشات مي گيرد.

3-در حد توانايي نوجوانا به آن ها مسئوليت بدهيد و فراموش نكنيد مورد تقدير و تشكر قرارشان بدهيد.

4-به او بگوييد كه خشم و پرخاشگري چه پيامد ها و عوارضي در زندگي اش دارد.

5-راه هاي كنترل خشم را به او بياموزيد.

6-در شرايطي كه مي توانيد خشمگين شويد، با كنترل خود، به او ياد بدهيد چطور توانستيد خودتان را مديريت كنيد و مشكل را حل كنيد.

7-به او ياد بدهيد با بروز خشم و فرياد زدن، مشكلي حل نمي شود.

8-او را با كسي مقايسه نكنيد و سعي كنيد فضاي آرامي براي خانه ايجاد كنيد تا در آرامش باشند.

9-گهگاه از توانايي ها و نقاط قوت او در جمع تعريف كنيد تا احساس خوبي داشته باشد.

10-حريم شخصي اش را رعايت كنيد و يك كنترل نسبي روي كارهايش داشته باشيد.

11-در صورت نياز از يك روانشناس يا مشاور مي توانيد كمك بگيريد تا شما را در اين زمينه راهنمايي كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه پرخاشگري نوجوان مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : پرخاشگري نوجوانان | علل، پيامدها و نحوه برخورد صحيح با پرخاشگري