علائم اوتيسم | اوتيسم چيست؟

اوتيسم يكي از انواع اختلالات عصبي‌_رشدي است كه به روش‌هاي مختلف بر روي پردازش انسان اثر مي‌گذارد. افراد مبتلا به اوتيسم مشكلات ارتباطي دارند و نمي‌توانند به خوبي با ديگران تعامل داشته باشند. علاوه بر اين ممكن است كه نقص‌هاي حسي و ناهماهنگي‌هاي عضوي نيز در افراد مبتلا به اوتيسم وجود داشته باشد. اين افراد رفتارهاي تكراري انجام مي‌دهند و علائق بسيار محدودي دارند. معمولا اوتيسم در دو سالگي مشخص مي‌شود و شيوع در مردان بيش تر از زنان است. براي اطلاع بيشتر در مورد اين گونه از اختلالات توصيه مي‌كنيم مقاله اختلالات عصبي رشدي را مطالعه كنيد.

سن تشخيص اوتيسم

خيلي از علائم اوتيسم از حدود 6 تا 12 ماهگي خود را نشان مي‌دهند. اما سن مناسب براي تشخيص قطعي اوتيسم توسط متخصص معمولا از حدود 18-24 ماهگي است كه كودك شروع به ارتباط كلامي مي كند و تعامل با محيط بيشتر شكل مي‌گيرد. با وجود اين بسياري از كودكان مبتلا به اوتيسم تا حدود 4 سالگي تشخيص نمي گيرد، همين موضوع مي تواند درمان آن ها را به تعويق انداخته و احتمال بهبود آن ها را ضعيف‌تر كند.

در واقع هرچه تشخيص در سنين كمتري صورت گيرد و اقدام به درمان و آموزش سريع‌تر باشد كودكان پيشرفت بيشتري مي كنند. كودكاني كه به موقع درمان و آموزش ديده‌‌اند، عملكردشان به ديگر كودكان نزديك تر است. معمولا خانواده ها و والدين پس از مواجهه با بيماري فرزندشان، دچار تشويش شده و ناراحتي از خود نشان مي دهند. با دريافت مشاوره خانواده مي توانيد در خصوص چگونگي برخورد و روش هاي تربيتي مناسب آگاهي كسب نماييد.

علائم و نشانه هاي اوليه شناسايي اوتيسم

زمان و شدت نشانه هاي اوتيسم در كودكان مختلف متفاوت است. برخي كودكان از ماه هاي ابتدايي نشانه ها را بروز مي دهند و برخي تا 2 3 سالگي علائمي نشان نمي دهند. همه كودكان دچار اوتيسم تمامي اين نشانه ها را نشان نمي دهند. بعضي از اين نشانه ها گاها ممكن است در كودكان غير اتيستيك مشاهده شود به همين دليل مراجعه به متخصص براي تشخيص قطعي ضروري است. موارد زير زنگ خطر هايي از ماه هاي ابتدايي هستند كه نشان مي دهد شايد كودك در خطر ابتلا به اوتيسم باشد، بنابراين با مشاهده آن براي ارزيابي به متخصص مراجعه كنيد:

نشانه هاي اوتيسم در 6 ماهگي

_نداشتن يا كمبود لبخند يا ديگر حالت هاي چهره ارتباطي، گرم و خوشايند

_نبود ارتباط چشمي يا ارتباط چشمي محدود

علائم اوتيسم در 9 ماهگي

_كمبود يا نبود به اشتراك گذاشتن تعاملي صدا، لبخند يا ديگر بيانات چهره اي

با ورود به 12 ماهگي علائم اوتيسم را جدي تر بگيريد

كمبود يا نداشتن غان و غون

كمبود يا نداشتن حالت هاي تعاملي مثل نشان دادن، اشاره كردن، گرفتن يا دست تكان دادن

كمبود يا عدم پاسخ به نام

علائم اوتيسم در 16 ماهگي

_فقدان به كار بردن كلمات يا كلمات به كار رفته خيلي كم

24 ماهگي

_عدم استفاده از عبارت هاي دو كلمه اي معنادار يا استفاده بسيار كم ( شامل تقليد يا تكرار نمي شود)

در هر سني

_ از دست دادن كلام، غان و غون يا مهارت هاي اجتماعي كسب شده

_ اجتناب از تماس چشمي

_ ترجيح پايدار براي تنهايي

_ مشكل در شناخت احساسات ديگران

_ تاخير در تحول زبان

_ تكرار مستمر كلمات يا عبارات ديگران ( اكولاليا)

_ مقاوت در برابر تغييرات كوچك در روتين هاي زندگي و محيط

_ علايق محدود

_ رفتارهاي تكراري (مثل بال بال زدن، جلو عقب رفتن، چرخيدن)

_ واكنش هاي شديد يا غير عادي به صداها، بوها، مزه ها، نورها و/يا رنگ ها

علائم و نشانه هاي اوتيسم

اوتيسم علائم مختلفي دارد كه به شناسايي هر چه سريع تر آن كمك مي‌كند. شناسايي اين علائم و مداخله به هنگام، باعث كاهش علائم و بهبود مهارت‌هاي افراد مبتلا به اوتيسم مي‌‌شود. براي اطلاع بيشتر در مورد اوتيسم به مقاله اختلالات طيف اوتيسم مراجعه كنيد. بارزترين نشانه‌هاي ابتلا به اوتيسم در كودكان شامل موارد زير مي‌شود:

1. علائم اوتيسم | تعاملات اجتماعي ضعيف

يكي از مهم ترين نشانه‌هاي اوتيسم اختلال در تعاملات اجتماعي است. كودكان نرمال، به چهره افراد خيره مي‌شوند، لبخند مي‌زنند، و با ديگران بازي مي‌كنند. اما كودكان اوتيسم در اين گونه تعاملات مشكل دارند. تماس چشمي ندارند، به اسم شان پاسخ نشان نمي‌دهند و دير به حرف مي‌آيند. كودكان اوتيسم در بازي هاي گروهي مشكل دارند و تعامل نمي‌كنند.

دوست دارند كه تنها باشند و به محبت يا خشم والدين نيز واكنشي طبيعي نشان نمي‌دهند. بسياري از افراد مبتلا به اوتيسم نمي‌توانند ديگران را درك كنند و از ديد آن ها به قضايا نگاه كنند. همچنين اين افراد در كنترل هيجانات و احساسات خود نيز مشكل دارند. در صورت سرخوردگي، رفتارهايي همچون جيغ زدن، گاز گرفتن و خودزني نشان مي‌دهند.

2. ناتواني در تكلم

كودكان نرمال، تا قبل از سه سالگي شروع به صحبت مي‌كنند و حرف زدن را ياد مي‌گيرند. اما كودكان اوتيسم با تاخير شروع به حرف زدن مي‌كنند. بسياري از كودكان و بزرگسالان مبتلا به اوتيسم، نمي‌توانند از زبان گفتاري استفاده كنند و منظور خود را با استفاده از زبان اشاره، عكس و غيره نشان مي‌دهند.

بسياري از افراد مبتلا به اوتيسم (حتي بزگسالان) از درك معاني كنايه آميز، زبان بدن و قدرت صدا عاجز هستند و درنتيجه نمي‌توانند ارتباط موثري با ديگران داشته باشند و دچار سرخوردگي مي‌شوند. لازم به ذكر است كه بسياري از افراد مبتلا به اوتيسم، با مداخله به هنگام و درمان مناسب زبان گفتاري را ياد مي‌گيرند و مي‌توانند به خوبي صحبت كنند.

3. علائم اوتيسم | رفتارهاي تكراري

يكي ديگر از علائم بسيار مهم اوتيسم علائق محدود و رفتارهاي تكراري است. از رايج ترين رفتارهاي تكراري افراد مبتلا به اوتيسم مي‌توان به پريدن، چرخيدن، تكان دادن دست‌ها، چيدن چند باره اشيا، تكرار حرف‌ها و واژه‌ها اشاره كرد. اين رفتارهاي تكراري را مي‌توان در بازي‌هاي كودكان اوتيسم مشاهده كرد.

اين كودكان در هنگام بازي با اسباب بازي‌ها، ساعت‌ها به مرتب كردن و چيدمان دقيق وسايل خود مي‌پردازند. در صورتي كه كسي اين نظم و تكرار آن‌ها را برهم بزند، به شدت عصباني مي‌شوند و رفتاري‌هاي نابهنجار همچون جيغ زدن و گريه كردن را از خود نشان مي‌دهند. ممكن است كه اين رفتارهاي تكراري به صورت وسواس بروز پيدا كند.

4. اختلال در پردازش هاي حسي

بسياري از بيماران مبتلا به اوتيسم به داده‌‌هاي حسي واكنش‌هاي نامعمولي نشان مي‌دهند. مثلا ممكن است كه صداهاي طبيعي همچون بوق ماشين، آن‌ها را گيج و آشفته كند. بيماران اوتيسم به لمس شدن بسيار حساس هستند و نسبت به آن حالت دفاعي مي‌گيرند.

از ديگر نشانه‌هاي اختلال حسي و حسايت بيش از حد افراد اوتيسم مي‌توان به مقاومت در لباس پوشيدن و مقاومت به حضور در مكان‌هايي با نور زياد اشاره كرد. اختلالات حسي با استفاده از روش‌هايي همچون درمان يكپارچگي و كاردرماني بهبود مي‌يابد.

5. علائم اوتيسم | هرزه خواري

هرزه خواري به معني خوردن چيزهاي غير خوراكي است. هرزه خواري در سنين 18 تا 24 ماهگي طبيعي است و بسياري از نوزادان هر چيزي را به دهان مي‌برند. اما برخي از افراد اوتيسم هرزه خواري را در سنين بالاتر نيز ادامه مي‌دهند و موادي همچون خاك، گل و گچ را نيز به دهان مي‌برند.

به همين دليل لازم است كه آزمايشات پزشكي دوره اي انجام شود تا از سلامت و عدم ابتلا به عفونت ها و باكتري ها اطمينان حاصل كرد. شيوه‌هاي تربيت فرزند در اين گونه از كودكان بايد با كودكان ديگر متفاوت باشد و معمولا نيز در مدارس استثنايي تحصيل مي‌كنند.

6. اختلالات خواب

بسياري از افراد مبتلا به اوتيسم ، اختلال خواب دارند. اغلب آن‌ها در به خواب رفتن مشكل دارند و در طول خواب نيز به طور مداوم بيدار مي‌شوند. همچنين بسياري از آن‌ها سحر خيز هستند.

7. علائم اوتيسم | اختلالات ژنتيكي

معمولا كودكان مبتلا به اوتيسم از نقص‌هاي ژنتيكي رنج مي‌برند كه تشخيص آن‌ها به عهده‌ي پزشك متخصص است. نقص‌هايي مانند سندرم ايكس‌شكننده، سندرم آنجلمن، توبروز اسكلروزيس يا تصلب تكمه‌اي، اختلال كروموزوم ۱۵ و ديگر اختلال‌هاي ژني و كروموزومي ممكن است در كودكان اوتستيك وجود داشته باشد و در رشد مغز آن‌ها اختلال ايجاد كند.

8. مشكل در دستگاه گوارش بيماران اوتيسم

وجود اختلالات در دستگاه گوارش نيز مي‌تواند يكي از علائم رايج در كودكان اوتيستيك باشد؛ چرا كه طي تحقيقات انجام شده حدود 85 درصد از مبتلايان به اوتيسم دچار يبوست، اسهال مزمن، التهابات روده و... بوده‌اند. درد‌هاي ناشي از اين مشكلات منجر به افزايش و شدت گرفتن علائم ديگر اوتيسم مانند حركات تكراري و رفتارهاي پرخاشگرانه در آن‌ها مي‌‌شود.

بسياري از والدين در اين شرايط كنترل اوضاع را از دست مي‌دهند و دچار نگراني و تنش‌هاي رواني مختلف مي‌شوند. در اين ميان بهره‌مندي از مشاوره كودك ضرورت دارد؛ روانشناس در وهله اول راهبردهاي برخورد با اوتيسم و حفظ آرامش دروني را به والدين آموزش مي‌دهد.

نحوه ارزيابي و تشخيص تخصصي نشانه هاي اوتيسم

براي ارزيابي كودك مشكوك به اوتيسم بايد به روانشناس يا روانپزشك اطفال مراجعه كرد. براي تشخيص قطعي بهتر است دو فرد متخصص آن را تاييد كنند. براي ارزيابي بيماري اوتيسم هم از گزارش هاي پدر و مادر استفاده مي شود و هم كودك به طور جدا بررسي مي شود.

ارزيابي علائم اوتيسم از طريق والدين

براي ارزيابي از طريق والدين تاريخچه تحولي كودك از پدر و مادر پرسيده مي شود، تاخيرهاي رشدي مثل تاخير در زبان باز كردن، نشستن، راه رفتن و... بررسي مي شود. نقص هاي ارتباطي و مشكلات رفتاري فعلي كودك، نوع ارتباط با والدين و همسالان و نوع بازي هاي كودك و مشكلاتي كه براي زندگي كودك ايجاد شده است پرسيده مي شود. نتايج آزمايش هايي كه انجام شده مثل آزمون هاي هوش، آزمايش هاي ام آر آي، پت اسكن و... گرفته مي شود و همچنين از آزمون هايي مانند آزمون گارز كه توسط پدر و مادر پر مي شود استفاده مي شود.

ارزيابي كودك اوتيسم

براي ارزيابي كودك بسته به سن از طريق بازي و تعامل رفتار ارتباطي كودك بررسي و مشاهده مي شود. معمولا براي كودكان سنين كمتر با تعاملاتي مثل صدا كردن، اشاره كردن به اشياي محيط، انجام بازي هاي تعاملي مثل دادن و گرفتن توپ، پاسخ‌هاي تعاملي و توجه كودك بررسي مي شود، با صدا كردن و حرف زدن نيز كلام كودك ارزيابي مي‌گردد. همچنين براي ارزيابي رفتارهاي تكراري و كليشه‌اي، ژست هاي بدن و نوع نگاه، كودك به طور دقيق تحت نظر قرار مي‌گيرد. براي سنين بالاتر كه كلام شكل گرفته، از طريق بازي و صحبت، استدلال و منطق كودك هم بررسي مي شود. يكي از آزمون ها براي كودكان بزرگتر داراي كلام "سالي-آن" است كه از طريق بازي با عروسك ها ميزان درك كودك از فكر و احساس فرد ديگر بررسي مي شود.

شناسايي نشانه هاي اوتيسم كودك در خانه

با روش هايي مي توانيد كودك را از نظر مشكوك بودن به نشانه هاي اوتيسم بررسي كنيد:

_ نام كودك را صدا كنيد و پاسخ دادن به اسمش را بررسي كنيد.

_ اسباب بازي هاي جالبي را در اختيارش بگذاريد. كودك را به بازي ترغيب كنيد و تمايل به بازي با هر اسباب بازي را بررسي كنيد. يكي از نشانه هاي اوتيسم اين است كه كودك تمايل به بازي غير عادي با اسباب بازي دارد براي مثال به جاي ماشين بازي ساعت ها به چرخيدن چرخ نگاه مي كند.

_ به اشيايي در محيط اشاره كنيد و توجه كودك به شي را بررسي كنيد.

_ براي بچه هايي كه تا حدي كلام دارند، بازي هايي مثل تلفن بازي كنيد. مي توانيد تلفن اسباب بازي را در اختيار كودك قرار دهيد و ببينيد از او استفاده مي كند، بعد اداي تلفن حرف زدن را دربياوريد و ببينيد كودك چقدر تمايل دارد پاسخ دهد و بازي كند.

_ با بازي هايي مثل رد و بدل كردن توپ ببينيد كودك چقدر تمايل به ادامه بازي با شما دارد.

_ مي توانيد به وانمود كردن به اينكه دستتان درد گرفته، ببينيد كودك چقدر كنجكاو مي شود يا تمايل به دلسوزي دارد، يا بي تفاوت است.

_ با اسباب بازي هاي شبيه وسايل خانه يا ابزار مشاهده كنيد چقدر كودك تمايل به بازي نمادين دارد.

رفتارهاي قابل شناسايي در بيماران اوتيسم 

به طور كلي مهارت هاي ارتباطي و اجتماعي، رفتاري و تخيلي كودك را بررسي كنيد:

_ استفاده از ژست ها

_ استفاده از كلمات

_ درخواست يا سوال از والدين

_ علاقه و جستجوي تماس با والدين

_ نگاه چشمي داشتن، پاسخ به نام

_ تقليد از رفتار ديگران و بازي هاي تخيلي

_ بيقراري و جنب و جوش زياد

_ خيره شدن به جايي

_ رفتارهاي تكراري و كليشه اي

_ بازي و استفاده متنوع از اشيا

علائم اوتيسم | درمان اوتيسم

با وجود پيشرفت‌هاي علم پزشكي و روانپزشكي هنوز درمان قطعي براي اختلال عصبي رشدي اوتيسم يافت نشده‌است. در اين ميان روانشناسي كودك به كمك مي‌آيد و هدف آن نيز بهبود علائم است. در درمان اوتيسم با استفاده از روش‌هايي همچون موسيقي‌ درماني و رفتار درماني تلاش و ممارست در جهت كاهش رفتارهاي كليشه‌اي، تكراري و بهبود ارتباط كلامي و روابط اجتماعي صورت مي‌گيرد. براي اطلاع بيشتر در اين زمينه مي‌توانيد مقاله درمان اوتيسم را مطالعه كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه اوتيسم و علائم اوتيسم مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران باشماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : علائم اوتيسم | نشانه‌هاي كودكان مبتلا به اوتيسم چيست؟