شب يلدا يا شب چله به چه معناست؟

يلدا كلمه‌اي برگرفته از زبان سرياني است كه در بين جوامع مسيحي در حوزه خاورميانه، آسياي مركزي و كرالا (ايالتي در جنوب هند) رايج بوده و به معناي تولد و زايش است. شب چله نيز كه مترادف با شب يلدا به كار مي‌رود واژه‌ فارسي است و به چهل روز اول زمستان كه اوج سرما است (چله بزرگ) اشاره دارد و به بيست روز باقي مانده چله كوچك گفته مي‌شود.

شب يلدا و عناوين مختلف آن

شب يلدا از كهن‌ترين جشن‌هاي به يادگار مانده در ايران است و هر سال ايرانيان در نقاط مختلف كشور هنگام غروب خورشيد در سي‌ام آذر تا طلوع خورشيد در يك دي به برگزاري اين جشن باستاني مي‌پردازند. از آن جايي كه شب چله طولاني‌ترين شب سال است و پس از سپري شدن آن روزها به تدريج بلندتر مي‌شوند، ازاين شب با عناويني مانند ميلاد اكبر، ميلاد خورشيد يا شب تولد خورشيد ياد شده است. در واقع اول دي با طولاني‌تر شدن روزها به معناي پيروزي نور و روشنايي بر تاريكي است. همچنين با توجه به اينكه شب يلدا آخرين شب پاييزي و شب اول زمستان است از همين رو به انقلاب زمستان نيز معروف مي‌باشد.

يلدا، شب پيروزي نور بر اهريمن تاريكي

شب چله سنتي ديرينه است كه از ديرباز تا كنون مورد توجه مردم ايران واقع شده است. در زمان‌هاي كهن، تاريكي به عنوان نشانه‌اي از اهريمن قلمداد مي‌شد بنابراين در شب يلدا كه طولاني‌ترين شب سال است؛ ايرانيان آتش مي‌افروختند تا به واسطه روشنايي آن، از شر نيروهاي شيطاني و اهريمن در امان باشند. پس از اين شب، به عنوان شب پيروزي نور و روشنايي بر اهريمن تاريك ياد مي‌شود و در اين شب مردم دور هم جمع مي‌شدند و به جشن، شادي و پايكوبي مي‌پرداختند. 

براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه شاد بودن و شاد زيستن كليك كنيد.

سفره شب يلدا

رنگ سرخ نماد خورشيد است بنابراين ميوه‌هايي مانند هندوانه و انار ازجمله ميوه‌هاي محبوب در سفره شب يلدا هستند. هندوانه از ميوه‌هاي تابستاني مي‌باشد كه زنده كننده گرماي تابستان است. همچنين درگذشته باور بر اين بوده است كه خوردن هندوانه مانع ار بروز بيماري در فصل سرما و زمستان مي‌شود. انارنيز نماد بركت، شادي، انرژي بخشي و زايش و باروري بوده است.

در اين شب از ديگر ميوه‌هاي فصلي مانند انواع مركبات، سيب، گلابي، خرمالو و... نيز مي‌توان استفاده نمود. البته از آن جايي كه در گذشته امكان نگهداري از ميوه‌ها براي مدتي طولاني وجود نداشته است از طريق خشك كردن ميوه‌ها، امكان استفاده از آن‌ها در فصول ديگر امكان پذير مي‌شد. بنابراين استفاده از ميوه‌هاي خشك نيز مرسوم است.

آجيل و تنقلات از ديگر خوراكي‌هاي كاربردي در سفره شب چله است. معمولا دركنار مغزهايي مانند پسته، فندق، گردو، بادام و همچنين انجير و توت خشك از تنقلاتي مانند باسلق و پشمك نيز استفاده مي‌شود.

شب يلدايي مخصوص تازه عروس‌ها

شيريني و لذت شب يلدا براي تازه عروس‌ها مي‌تواند دوچندان باشد چراكه خانواده داماد با فراهم كردن هدايايي به خانه خانواده عروس كه آماده پذيرايي از خانواده داماد هستند، مي‌روند. اين سنت در برخي از شهرها به همان شيوه قديم انجام مي‌شود يعني هدايا در سيني بزرگي كه به آن طبق مي‌گفتند، گذاشته مي‌شود ولي در شهرهاي بزرگ به جاي استفاده از طبق، سبدهاي چوبي يا ديگر تزئينات و امكانات مدرن استفاده مي‌شود.

براي آگاهي بيشتر در زمينه ارتباط موثر و موفق كليك كنيد.

سوالات متداول

آداب و رسوم مخصوص شب يلدا چيست؟

همان طور كه گفتيم ايرانيان شب يلدا را جشن مي‌گيرند بنابراين تداركات پذيرايي و مهماني فراهم مي‌شود تا فاميل و خانواده دور هم جمع شوند. آتش برافروختن و دور كرسي نشستن يكي از رسومات اين شب مي‌باشد. در واقع آتش نماد خورشيد و روشنايي است پس از قديم به پاسداشت خورشيد و همچنين غلبه بر تاريكي و نيروهاي اهريمني آتش روشن مي‌كردند.

 در شب چله خانواده و فاميل دور هم جمع مي‌شوند و بزرگترهاي مجلس براي همه قصه تعريف مي‌كنند. در واقع شعر خواني و مثل گويي كه ممكن است متناسب با فرهنگ هر شهر باشد يكي ديگر از آداب شب چله است. تفال زدن به ديوان حافظ و شاهنامه خواني نيز دراين شب مرسوم است و از برنامه‌هاي جداناپذير بسياري از خانواده‌هاي ايراني است.

هداياي مخصوص نوعروسان در شب يلدا شامل چه مواردي است؟

از هداياي مخصوص در اين شب براي عروس مي‌توان به انواع آجيل و ميوه‌هاي تزئين شده، ديوان حافظ، نقل و شيريني، يك قواره پارچه، لباس‌هاي زمستاني و قطعه‌اي طلا يا وجه نقدي اشاره نمود.

براي دريافت مشاوره در زمينه آمادگي براي شب يلدا مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : شب يلدا | معنا و رسوم شب يلدا