تجاوز جنسي

تجاوز جنسي به معني تحميل رابطه جنسي به يك فرد ديگر بدون رضايت او مي‌باشد. تجاوز مي‌تواند اشكال مختلفي داشته باشد: مرد به زن، زن به مرد، مرد و زن به كودك، زن به زن و مرد به مرد. تجاوز جنسي حتما نبايد همراه با دخول باشد، هر شكل از رابطه جنسي كه در آن رضايت نباشد تجاوز جنسي محسوب مي‌شود. در مورد ارتباط بزرگسالان با افراد زير سن قانوني، حتي در صورت وجود رضايت، باز هم وضعيت را تجاوز اطلاق مي‌كنيم.

همان طور كه گفته شد تجاوز جنسي بايد در بافتي از نارضايتي قرار گيرد. گاهي اوقات فرد توانايي ابراز مراتب نارضايتي خود را ندارد، تهديد شده است، مورد ارعاب قرار گرفته، باج مي‌دهد، در وضعيتي قرار دارد كه توانايي تصميم گيري در اين مورد را ندارد مثلا در حالت مستي است، خواب است يا عقب ماندگي ذهني دارد.

در بسياري از كشورها شاهد مفهوم پردازي تجاوز زوجي هستيم. يعني يك زوج رابطه جنسي را بر همسرش يا شريكش تحميل كند. در كشورهايي مثل ايران كه تمكين جنسي جزء وظايف زن به مرد است، اين امر مي‌تواند بي مفهوم به نظر برسد. اما در بسياري از ايالت‌ها و كشورها تحميل را بين زوجين غيرقانوني مي‌شمارند.

انواع تجاوز جنسي كدام‌اند؟

انواع تجاوز بر اساس وضعيتي كه تجاوز در آن صورت مي‌گيرد، جنسيت و ويژگي‌هاي متجاوز، جنسيت و ويژگي‌هاي قرباني طبقه‌بندي مي‌شود. از انواع تجاوز مي‌توان به تجاوز توسط آشنا، تجاوز زناشويي يا تجاوز زوجي، تجاوز دست جمعي، تجاوز به محارم، تجاوز در زندان، تجاوز جنگي، سوءاستفاده جنسي از كودكان و تجاوز از لحاظ قانوني اشاره كرد.

نوعي ديگر از تجاوز، تجاوز خاكستري است كه مفهوم عجيبي دارد. در تجاوز خاكستري هر دو طرف در انجام اين عمل ترديد دارند. و يا در تعريفي ديگر قرباني نمي‌تواند به متجاوز بفهماند كه واقعا ميلي براي انجام رابطه جنسي ندارد و قرباني گمان مي‌كند يا ترجيح مي‌دهد كه فكر كند، قربانب علارغم مقاومت ظاهري در باطن به انجام اين كار رضايت دارد.

آمار و شيوع تجاوز جنسي

بسياري از افرادي كه مورد تجاوز قرار مي‌گيرند، اين امر را گزارش نمي‌دهند. بنابراين به دست آوردن آمار واضح، دشوار مي‌باشد. نكته قابل توجه اين است كه تنها 20 درصد تجاوزات صورت گرفته توسط افراد غريبه رخ مي‌دهند. بيشتر تجاوز‌ها از قبل برنامه ريزي شده هستند و توسط آشنايان مورد اعتماد فرد قرباني رخ مي‌دهند.

علل كشيده شدن افراد به سمت تجاوز جنسي

بحث خشونت جنسي و مخصوصا شكل تجاوز آن مي‌تواند علت شناسي پيچيده‌اي داشته باشد. از يك طرف مي‌توان به علل زيستي اشاره كرد و از طرف ديگر علل رشدي و روانشناختي وجود دارند. در بسياري موارد فرد متجاوز دچار اختلال جنسي است و تنها از طريق تجاوز به ديگران ارضا مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد اختلالات جنسي كليك كنيد. در ادامه برخي از علل تجاوز جنسي را شرح داده‌ايم:

1-ابتلا به اختلالات شخصيت

يكي از مهم‌ترين عوامل مي‌تواند اختلالات شخصيت باشد. اختلال شخصيت ضداجتماعي به شدت مستعد اين عمل خشونت بار مي‌باشد. براي اطلاع بيشتر از اختلالات شخصيت كليك كنيد.

2. تجربيات دوران كودكي

در كنار اين امر متجاوز در كودكي سابقه مورد سوء استفاده جنسي قرار گرفتن، تجربه خشونت، ارتباط نامناسب با والدين، خشم شديد نسبت به مادر يا زن‌هاي مهم زندگي، رهاشدگي، بي اعتمادي نسبت به والد و الگو برداري از والد خشونتگر را شاهد بود. 

3- عدم توانايي كنترل تكانه

يكي از اموري كه سبب ساز تجاوزات مي‌شود عدم كنترل تكانه و ناتواني فرد در جلوگيري از تمايلاتش مي‌باشد. يعني فردي كه از بچگي مورد خشونت قرار گرفته و توانايي كنترل تكانه هم ندارد، به راحتي خشم هايش را بروز مي‌دهد.

4- باورهاي غير منطقي

يكي از دلايلي كه فرد متجاوز بدون احساس گناه به آن ادامه مي‌دهد اين است كه قرباني را قرباني زدايي مي‌كنند. يعني متجاوز موقعيت را طوري تفسير مي‌كند كه گويي قرباني مستحق اين برخورد است و گويي متجاوز در حال اجراي عدالت روي او مي‌باشد. در حالت‌هاي ديگر متجاوزان اعتقاد دارند كه فرد قرباني خود مايل به اين كار است و حتي ممكن است توانايي تفسير صحيح نشانه‌هاي نارضايتي را نداشته باشند.

5- عدم وجود قوانين بازدارنده در جامعه

و در نهايت به عنوان آخرين دليل و ضعيف‌ترين آن‌ها مي‌توان گفت در جوامعي كه قوانين بازدارنده وجود ندارند و سيستم قضايي و پليسي در پيگيري و مجازات ضعيف عمل مي‌كنند، ممكن است فرد به راه خود ادامه دهد و قربانيان بيشتري بگيرد.

آثار تجاوز جنسي بر قرباني

تجاوز آسيب‌هاي بسيار عميق و گسترده‌اي براي فرد باقي مي‌گذارد كه برخي از آن‌ها ممكن است ساليان سال با فرد همراه باشند. ابتداي امر ممكن است تجاوز شكل خشونت آميزي داشته و پيامدهاي جسماني باقي بگذارد. پيامدهاي جسماني براي قربانيان كمترين و سبك‌ترين هزينه‌اي است كه مي‌دهند. براي كاهش چنين آسيب‌هايي و درمان آن‌ها لازم است حتما از مشاوره روانشناسي و مشاوره جنسي كمك بگيريد.

1. آثار سوء تجاوز تا سال‌ها بر فرد مي‌ماند

اثر عمده احساس گناه در قرباني است. ممكن است فرد قرباني پس از تجاوز احساس تقصير و گناه كرده و براي تمام عمر يا حداقل براي مدتي طولاني احساس پشيماني و سرزنش خود داشته باشد. علت عمده اين امر باورهاي فرهنگي و كليشه‌اي جامعه در مورد قربانيان تجاوز است. يكي از عمده‌ترين اختلالات، اختلال استرس پس از سانحه مي‌باشد. اين اختلال ممكن است تا پايان عمر باقي بماند و فرد در رنج و عذاب قرار بگيرد. براي اطلاع بيشتر از اختلال استرس پس از سانحه كليك كنيد.

2. قرباني هم مقصر مي‌شود

در بسياري از جوامع مردم قرباني را هم مقصر مي‌دانند. براي مثال ممكن است بگويند لباسش تحريك كننده بوده، خودش سرصحبت دوستانه را با متجاوز باز كرده يا حتي در خيلي از موارد وقتي كه فرد قرباني با پاي خود سر قرار مي‌رود و در همان قرار مورد تجاوز قرار مي‌گيرد، مردم او را مقصر مي‌شمارند. اما هر شكلي از رابطه جنسي كه بدون رضايت فرد قرباني باشد، تجاوز محسوب مي‌شود؛ حتي اگر فرد قرباني با ميل خود فرد ديگر را ببوسد اين لزوما به اين معني نيست كه به فرد مقابل اجازه داده است دخول انجام دهد.

3. ابتلا به انواع اختلالات رواني و جسماني

اختلال ديگري كه ممكن است در قرباني ايجاد شود، اختلالات تجزيه اي  (گسست از واقعيت) و احساس غير واقعي بودن مي‌باشد. كودكاني كه مورد تجاوز قرار مي‌گيرند، مستعد پرورش بسياري از اختلالات اضطرابي، افسردگي، اسكيزوفرني و... مي‌شوند. البته اين مورد فقط مختص كودكان نيست اما كودكان در مقابل حوادث، آسيب پذيرتر هستند. براي اطلاع بيشتر در مورد اختلالات تجزيه اي كليك كنيد.

بسياري از كژكاري‌هاي جنسي و اختلالات جنسي در افرادي رخ مي‌دهند كه سابقه مورد سو استفاده قرار گرفتن در كودكي را داشته‌اند. سوء آثار تجاوزات محدود به فرد نيست، بلكه اين آثار خانواده و جامعه را هم درگير مي‌كنند. در جوامعي كه تجاوز رخ مي‌دهد، اعتماد كم مي‌شود و اين امر به نوبه خود ممكن است سبب محدود شدن زنان در جامعه شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه كژكاري هاي جنسي كليك كنيد.

شرايطي كه تجاوز را آسيب زا‌تر مي‌كنند

تجاوزات جنسي در صورتي آسيب زاتر هستند كه توسط فرد مورد اعتماد رخ دهند و تنها يك بار نباشند. هنگامي كه تجاوز بارها و بارها تكرار شود، فرد شديدا آسيب مي‌بيند. در دراز مدت احساس ناتواني و عدم كنترل خواهد داشت. اين مسأله به نوبه خود آسيب پذيري را در برابر انواع اختلالات شديد و حتي خودكشي بالا مي‌برد. اگر قرباني تجاوز بعد از تجاوز سكوت كند و مراتب قانوني را پيگيري نكند، ممكن است احتمال تكرار و به تبع آن آسيب را بالا ببرد.

سكوت كردن در برابر تجاوز جنسي

از دلايلي كه قربانيان بزرگسال سكوت مي‌كنند، دشواري و طولاني بودن فرايند پيگيري قانوني، ترس از آبرو، مورد سرزنش قرار گرفتن توسط اطرافيان و يا دردناك بودن فرايند پيگيري و توضيح آن براي مراجع قانوني مي‌باشد. در مورد كودكاني كه سكوت مي‌كنند، مي‌توان گفت براي برخي از آن‌ها مسئله روشن نيست و دقيقا نمي‌دانند كه چه اتفاقي برايشان رخ داده است. مخصوصا چون تجاوز از سمت آشنايان مورد اعتماد خانواده رخ مي‌دهد كودك احساسات دوگانه‌اي در مورد آن خواهد داشت كه بيان آن را برايش سخت مي‌كند. تربيت جنسي كودكان از بروز بسياري از مسائل پيشگيري مي‌كند. براي اطلاع از تربيت جنسي كودك كليك كنيد.

در بسياري از موارد هم كودك تهديد و ارعاب مي‌شود. براي جلوگيري از اين امر كودكان از سنين پايين بايد آموزش‌هاي جنسي دريافت كرده و اندام‌هاي خصوصي خود را بشناسند، مهارت‌هاي زندگي را ياد گرفته و از جانب والدين توجيه شده باشند كه در چنين شرايطي مي‌توانند به والدين خود اعتماد كرده و مسأله را عنوان كنند. در اين زمينه مطالعه مقاله مهارت هاي زندگي مي‌تواند مفيد باشد.

درمان پيامد‌هاي ناشي از تجاوز جنسي

هم قربانيان هم متجاوزان نيازمند درمان هستند. هميشه بهترين درمان پيشگيري مي‌باشد. براي پيشگيري و درمان تجاوز نيازمند بالا بردن بهداشت روان در سطح جامعه و كم كردن خشونت هستيم؛ همچنين  قربانيان نيازمند روان درماني هستند. بسته به نوع اختلال و شدت مشكل پيش آمده، درمان متفاوت خواهد بود. گاهي اوقات از درمان‌هاي دارويي هم براي آرامش فرد قرباني مي‌توان بهره برد. همه اين امور نيازمند دانش تخصصي روانشناس و روانپزشك مي‌باشد. درمان‌هاي حمايتي،خانواده درماني، تصحيح خطاهاي شناختي و تخليه هيجاني و ساير تكنيك‌هاي درماني سودمند و كمك كننده خواهند بود. توصيه مي‌كنيم مقاله پيشگيري و درمان تجاوز را در اين زمينه مطالعه كنيد.

سؤالات متداول

درمان‌هاي تخصصي براي تجاوز كدام‌اند؟

درمان از طريق مواجهه، درمان از طريق تجديد پردازش حساسيت زدايي حركات چشم و درمان‌هاي شناختي از جمله روش‌هاي مؤثر و تخصصي در كاهش آسيب‌هاي ناشي از تجاوز جنسي و برگرداندن فرد قرباني به زندگي عادي است. در اين روش‌ها به فرد كمك مي‌شود تا افكار خود را در رابطه با فاجعه آميز بودن مسئله تغيير دهد.
 

براي دريافت مشاوره در زمينه مسائل جنسي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : تجاوز جنسي