مراحل سوگ | اولين قدم، آمادگي

آمادگي براي سوگ، يعني فرد بتواند به زندگي بدون عزيزان فكر كرده و آن را تمرين كند. در واقع آماده بودن براي از دست دادن عزيزان، باعث مي‌شود كه پيامدهاي سوگ را در نظر بگيريد و زمان بيشتري براي فكر كردن به ساز و كارهاي مقابله‌اي داشته باشيد. اين مسئله در افرادي كه يك عزيز بيمار را از دست داده‌اند مشهودتر است، يعني بيماري سخت و طولاني مدت باعث مي‌شود كه اطرافيان آماده هر اتفاقي باشند و اين آمادگي به آن‌ها كمك مي‌كند كه مرگ عزيزشان را ساده‌تر بپذيرند.

باور غلط خيانت به عزيز

بسياري از افراد، فكر مي‌كنند كه اگر مرگ عزيزشان را بپذيرند، با آن كنار بيايند و به زندگي خود برگردند، به روح مرحوم خيانت كرده و باعث مكدر شدن خاطر او مي‌شوند. بايد بدانيد كه اگر شما عزيزي را دوست داشته باشيد، چيزي بيش از وجود فيزيكي او براي شما عزيز است و مي‌توانيد با خاطره‌هاي او نيز زندگي كنيد. متاسفانه اين باور غلط و ترس از نگاه مردم، باعث مي‌شود كه بازمانده‌هاي متوفي، تا مدت‌ها عزادار بوده، جشن‌هاي فاميل را لغو كنند، لباس مشكي را از تن بيرون نياورند و تمام اين‌ها باعث تشديد حال بد و افسردگي شود. اين احساسات اغلب در زمان فوت همسر بيشتر هم مي‌شود. براي كسب اطلاعات در زمينه فوت همسر كليك كنيد.

مراحل سوگ | پذيرش نشانه استقلال

در تمام طول زندگي، تجربه‌هاي فقدان و جدايي انسان، همه براي رشد بشر و رسيدن به كمال و تعالي است. اين فقدان ابتدا با ترك رحم مادر آغاز شده و در ادامه با از شير گرفتن نوزاد، رفتن به مدرسه و ازدواج به تكامل مي‌رسد. تمام اين مراحل، فقدان و رنج در پي دارد ولي همه براي رسيدن به بالندگي و استقلال فرد لازم است. جدايي از عزيزان براي هميشه (مرگ)، يكي از سخت‌ترين اين جدايي هاست، اما بايد بدانيد كه اين اتفاق هم براي توانمند شدن شما در ادامه و مستقل بودنتان لازم است. از طرفي ماندن در غم و اندوه آن‌ها در طولاني مدت و عزاداري بيش از حد نه تنها استقلالي به وجود نمي‌آورد بلكه شما را وارد دنياي افسردگي مي‌كند. اختلالي كه ممكن است تا پايان عمر همراهتان باشد. توصيه مي‌كنيم مقاله عوامل تحريك كننده افسردگي را مطالعه كنيد.

مراحل سوگ | نشانه‌هاي اختلال سوگ

از دست دادن عزيزان، قلب و زندگي شما را از هم مي‌پاشد و همه چيز رنگ و بوي تلخ مي‌گيرد. به سختي مي‌خنديد، اشتها نداريد، نمي‌توانيد تحرك كنيد و مدام گريه مي‌كنيد. تمام اين موارد مي‌تواند نشانه‌هايي از افسردگي باشند. همه اين‌ها يك روند طبيعي سوگواري است، اما اگر ادامه داشته باشد، ممكن است به اختلال سوگ مبتلا شويد. زمان دقيقي براي حد طبيعي نشانه‌هاي سوگ بيان نشده است، اما زماني كه فرد مدت طولاني در اين وضعيت بماند را نيازمند درمان و مداخله مي‌دانند. براي كسب اطلاعات در زمينه افسردگي كليك كنيد. برخي از نشانه‌هاي سوگ عبارتند از:

1- انزوا و تنهايي

2- ناتواني در پذيرش مرگ فرد

3- احساس گناه

4- علاقه به غمگين بودن و رنج كشيدن

5- تمركز شديد بر يادگارها و خاطرات فرد از دست رفته

6- افسردگي مزمن (براي كسب اطلاعات در زمينه افسردگي مزمن كليك كنيد.)

7- عدم توانايي در لذت بردن

8- عدم اعتماد به ديگران

9- احساس پوچي، بي معنايي و بي هدفي در زندگي

10- زودرنجي و پرخاشگري

مراحل سوگ | روش‌هاي درمان سوگ

اولين و مهمترين كاري كه بايد انجام بدهيد، كمك گرفتن از يك متخصص بهداشت روان، يعني روانشناسان است تا آن‌ها با شناختي كه از شما پيدا مي‌كنند، راه‌هاي كنار آمدن و پذيرش فقدان عزيزشان را آموزش ببينيد. علاوه بر اين استفاده از روش‌هاي درمان افسردگي نيز بسيار مي‌توانند مؤثر باشند. برخي از روش‌هاي مؤثر براي كنار آمدن با سوگ به شرح زير مي‌باشد. براي كسب اطلاعات در زمينه درمان افسردگي كليك كنيد.

1. ارتباط سالم با عزيز از دست رفته حفظ شود

برخي مي‌گويند بايد نشانه‌هاي عزيزي كه فوت شده را از بين برد تا خاطرات او، شما را اذيت نكند. اين حرف كاملا بي اساس است. البته، اين درمانگر شماست كه بايد برنامه درمان شما را تبيين كند، اما عمدتا نياز است براي بازگشت آرامش‌تان ارتباط سالم با عزيزتان را از طريق خاطره بازي، صحبت كردن، نگه داشتن وسايل و خاطرات او حفظ كنيد.

2. مراحل سوگ | راه‌هاي كنترل استرس و افسردگي

يك برنامه مداوم و مستمر درمان، به شما كمك مي‌كند تا مهارت‌هاي لازم براي مقابله با استرس و غم شديد را آموزش ببينيد و بتوانيد به نحو احسن با آن‌ها مقابله كنيد. شما در جلسات مشاوره افسردگي راه‌هاي نجات از افسردگي را به صورت يك مهارت ياد خواهيد گرفت. براي كسب اطلاعات در زمينه راه هاي نجات از افسردگي كليك كنيد.

3. كمك گرفتن از جلسات گروهي

يكي از مؤثر‌ترين راه‌هايي كه باعث آرامش شما مي‌شود، حضور در كنار افرادي شبيه خودتان است و اين همدردي و همدلي و شريك شدن در احساسات ديگراني كه درد شبيه شما دارند، بسيار در كاهش غم شما سريع و مفيد عمل مي‌كند.

4. طي كردن 5 مرحله از مراحل اصلي سوگ

طبق مدل 5 مرحله‌اي، ابتدا بايد مشخص شود كه در كدام مرحله از سوگ قرار داريد، سپس درمان شما آغاز شده و درمانگر براي طي مراحل سوگ تا پذيرش به شما ياري مي‌رساند. به ياد داشته باشيد كه سوگ غم و افسردگي ناشي از شرايط است و نبايد آن را به تمام زندگي بسط داد. متخصص با به جريان انداختن 5 مرحله سوگ شما را از سوگ عزيزتان خارج مي‌كند. در ادامه مراحل سوگ را شرح داده‌ايم.

مراحل سوگ

فردي كه عزيزي را از دست مي‌دهد به لحاظ رواني مراحل زير را طي مي‌كند. بر اساس نوع شخصيت، برون گرايي يا درون گرايي افراد، سن و جنسيت، تجربه‌ي مراحل زير به شيوه‌هاي متفاوت صورت مي‌گيرد و داراي شدت و ضعف است. برخي عواطف و اندوه خود را آشكارا بروز مي‌دهند و زياد صحبت و درد دل مي‌كنند؛ برخي ديگر عميقا در خود فرو مي‌روند و تا مدت‌ها صحبت نمي‌كنند. در ادامه مراحل سوگ را به صورت كامل شرح داده‌ايم:

1- اولين مرحله، انكار

اولين مرحله‌اي كه اتفاق مي‌افتد، انكار است. اين مرحله، يعني شما مرگ عزيزتان را انكار كرده و اعتقاد به زنده بودن او داريد. ممكن است افرادي كه در اين مرحله هستند جملاتي نظير: «نه او زنده است، من باور نمي‌كنم، مگه ميشه مرده باشه» را بر زبان بياورند. همه‌‌ي افراد اين مرحله را تجربه نمي‌كنند. به خصوص در مواقعي كه شخص فوت كرده از قبل بيمار بوده‌باشد، مرحله‌ي انكار براي خانواده‌اش اتفاق نمي‌افتد. انكار نوعي مكانيسم دفاعي است كه فرد در برابر شوك وارد شده از خود بروز مي‌دهد و ناخودآگاه سعي دارد به اين طريق از خود محافظت كند.

2- خشم و عصبانيت به خاطر از دست دادن شخص

عصبانيت از همه، چه عزيز از دست رفته چه ديگران و پرخاشگري كردن در اين مرحله اتفاق مي‌افتد. ممكن است شخص نسبت به خداوند و مقدسات نيز خشمگين شود و در موارد شديد اعتقادات خود را از دست بدهد. گاه جملاتي را به زبان مي‌آورد مانند: «خدايا اين چه حكمتي بود، چرا من بايد او را از دست مي‌دادم؟ خدا مرا دوست ندارد» در اين مرحله فرد بسيار شكننده است و حتي ممكن است خشم و عصبانيت خود را نسبت به غريبه‌ها نيز بروز دهد.

3- حسرت و چانه زني

 اين مرحله يعني تلاش براي اينكه نپذيريد عزيزتان از دست رفته و ديگر او را نداريد. همچنين در اين مرحله اغلب بازماندگان به خاطر كارهايي كه مي‌توانستند براي متوفي انجام دهند و موفق نشده‌اند او را زنده نگه دارند، حسرت مي‌خورند. احساس عذاب وجدان و گناه در اين مرحله بروز پيدا مي‌كند. براي مثال افكاري از اين قبيل را در ذهن خود مي‌پروانند: «اي كاش او را زودتر به بيمارستان مي‌برديم، اي كاش بيشتر در كنارش وقت مي‌گذراندم، كاش بهتر با او رفتار مي‌كردم، اي كاش او را براي درمان به خارج مي‌بردم». 

4- بروز افسردگي

مرحله‌اي كه هنوز شما به پذيرش سوگ نرسيده‌ايد و ممكن است دچار يكي از انواع افسردگي شويد. افراد در اين مرحله غم و اندوه فراواني را تجربه مي‌كنند و گاه ممكن است به فكر خودكشي بيفتند. علائم خودكشي در اين افراد را جدي بگيريد و همواره براي آن‌ها حمايتگري كنيد. در صورتي كه افراد به مدت طولاني در اين مرحله باقي بمانند، به صورتي كه تمام جنبه‌هاي زندگيشان مختل شود، دريافت مشاوره افسردگي ضرورت مي‌يابد. مشاور روانشناس به شما كمك مي‌كند تا بر اساس چهارچوب‌هاي مناسب روان درماني، با غم عزيز كنار آمده و با كاهش اندوه خود به زندگي بازگرديد.

5- رسيدن به پذيرش

آخرين مرحله سوگ است كه شما در آن، از دست دادن را مي‌پذيريد، مثل يك فرد بالغ و سالم با آن كنار آمده و با زنده نگه داشتن خاطر او، به زندگي عادي خود مي‌پردازيد. ادامه زندگي شما چيزهايي دارد كه مي‌تواند هم روح عزيز از دست رفته را شاد كند، هم زندگي شما را سرشار از معني و زيبايي كند. متأسفانه امكان رسيدن به پذيرش براي تمامي افراد وجود ندارد، به خصوص اگر مرگ عزيز ناگهاني و غير قابل پيش‌بيني بوده باشد.

براي دريافت مشاوره در زمينه سوگ در بزرگسالان و درمان آن مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : مراحل سوگ در بزرگسالان | روش‌هاي درمان سوگ