بلوغ پسران

تمام سيستم‌هاي بدن از زمان تولد در حال رشد هستند اما بلوغ پسران، يك دوره تغييرات ناگهاني بدني است كه پس از چند سال خاموشي شروع مي‌شود. هنگامي كه پسران به سن 10 تا 12 سالگي مي‌رسند افزايش هورمون‌هاي توليد مثل، اين سيستم را براي عملكرد بزرگسالي آماده مي‌كند.

افزايش ترشح هورمون‌هاي جنسي به طور كلي به عنوان شروع بلوغ شناخته مي‌شود و نهايتا منجر به شروع زندگي جنسي بزرگسالي مي‌شود. اگر نشانه‌هاي بلوغ تا 14 سالگي ظاهر نشود، بلوغ ديررس و اگر زودتر از 9 سالگي اتفاق بيافتد بلوغ زودرس تشخيص داده مي‌شود. يكي از جنبه‌هاي مهم بلوغ پسران، بلوغ جنسي و جسمي است. به دليل مقايسه فراوان نشانه‌هاي بلوغ پسران در گروه همسالان از اهميت بالايي براي نوجوان برخوردار است. براي كسب اطلاعات در زمينه بلوغ ديررس و بلوغ زودرس كليك كنيد.

بلوغ پسران | جنبه هاي مختلف رشد جسمي

از زمان شروع بلوغ تمام اعضاي داخلي و خارجي بدن تحت تأثير هورمون‌ها قرار مي‌گيرند. البته ذكر اين نكته لازم است كه سن شروع بلوغ و نشانه‌هاي آن بر اساس شرايط تغذيه، شرايط روحي و رواني، بافت فرهنگي و اجتماعي و شرايط جغرافيايي متفاوت است. تغييرات هورموني و تغييرات بدني را ادامه توضيح مي‌دهيم. براي كسب اطلاعات بيشتر از سن بلوغ نوجوان كليك كنيد.

تغييرات هورموني در بلوغ

هنگامي كه هيپوتالاموس بالغ مي‌شود، توليد و ترشح يك هورمون به نام گونادوتراپين آغاز مي‌شود. سپس اين هورمون قسمت ديگري از مغز كه غده هيپوفيز باشد را تحت تأثير قرار مي‌دهد و باعث مي‌شود دو هورمون حياتي براي عملكرد طبيعي توليد مثل را ترشح كند. يكي هورمون رشد ( LH ) و ديگري هورمون محرك فوليكول ( FSH ) مي‌باشد. سپس اين هورمون‌ها سلول‌هاي درون بيضه‌ها را تحريك كرده و باعث بزرگ شدن آن‌ها مي‌شود. بزرگ شدن بيضه‌ها اولين نشانه بلوغ پسران نوجوان است كه از حدود 9و نيم تا 13ونيم سالگي بايد شروع شود. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله نوجوان را بخوانيد.

LH و FSH روي سلول‌هاي بيضه تأثير گذاشته و باعث توليد تستوسترون و پروتئين مربوط با آندروژن مي‌شوند. آندروژن به افزايش سطح تستوسترون در بيضه‌ها كمك مي‌كند. تستوسترون هورموني پر اهميت در تغييرات جسمي و جنسي مرتبط با بلوغ است. با اين حال FSH بايد به مقدار كافي در تستوسترون وجود داشته باشد تا اثرات آن مشخص شود. علاوه بر افزايش اندازه بيضه‌ها، تستوسترون باعث ايجاد تغييرات ديگري در بدن پسر مي‌شود كه با بلوغ همراه است. تغييرات جسماني، منجر به بروز برخي ويژگيهاي رواني جديد در نوجوانان مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد ويژگي هاي نوجوان كليك كنيد.

تغييرات بدني در طول بلوغ

تستوسترون ويژگي‌هاي كلي بدن مردانه را ايجاد مي‌كند و باعث تغييراتي در اندام‌هاي جنسي و همچنين ويژگي‌هاي جنسي ثانويه در پسران مي‌شود. 

1. تغييرات در آلت تناسلي، كيسه بيضه و بيضه ها

اين سه عضو در سن 20 سالگي تقريبا تا 8 برابر رشد مي‌كند. مجراهاي داخلي و غدد سيستم توليد مثل نيز در طول بلوغ افزايش مي‌يابد. پسران اغلب نعوظ يا سفت شدن آلت تناسلي خود را تجربه مي‌كنند. همچنين خروج غيرارادي اسپرم در طول خواب كه اغلب با روياهاي جنسي همراه است اتفاق مي‌افتد. نخستين انزال در 12 تا 16 سالگي اتفاق مي‌افتد.

اين فرايندها ميزان ميل جنسي را شديدا افزايش مي‌دهند. در صورت عدم تخليه مناسب، اين انرژي باعث افزايش ميزان خود ارضايي مردان و اعتياد به آن مي‌شود كه مي‌تواند در آينده عملكرد جنسي فرد را مختل كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه ميل جنسي و خود ارضايي مردان كليك كنيد.

2. بلوغ پسران | تغييرات در رشد موها

مو در اطراف گوش، زير بغل و صورت رشد مي‌كند. موهاي اطراف ناحيه شكم به طور كلي گسترش مي‌يابد كه گاهي به ناحيه زير شكم نيز مي‌رسد. مو در قفسه سينه بيشتر مي‌شود و در مناطق ديگر مانند كمر و شانه‌ها هم منتشر مي‌شود. موهاي دست و پا بيشتر شده و موهاي اطراف آلت تناسلي نيز رشد مي‌كند.

3. تغييرات صدا

حنجره پسران در دوران بلوغ بزرگ شده و رشد مي‌كند. در ابتدا صداي ترك خوردن كه به صداي خروسي معروف است اتفاق مي‌افتد اما به تدريج به صداي مردانه عميق‌تر تبديل مي‌شود.

4. تغييرات در پوست

پوست در سراسر بدن ضخيم‌تر مي‌شود. غدد سبابه يا چربي دار در پوست مقدار زيادي ماده سبوم (sebum) را ترشح مي‌كند كه اين ماده روغني و چرب، باعث براق شدن مو و جلوگيري از خشك شدن پوست مي‌شود. دليل بسياري از جوش‌هاي صورت و بدن در دوران بلوغ همين تغييرات پوستي است. جوش‌ها يكي از رايج‌ترين ويژگي‌هاي بلوغ پسران است. بدن با اين ميزان بالاي تستوسترون در طول سالها سازگار مي‌شود، و به تدريج جوش‌ها از بين مي‌رود.

5. تغييرات در رشد عضلات

جرم‌ها و توده‌هاي عضلاني افزايش پيدا مي‌كند. عضلات در مردان حدود 50 درصد بيشتر از زنان رشد پيدا مي‌كند در صورتي كه در دختران ميزان چربي بدن افزايش پيدا مي‌كند. افزايش پروتئين نيز در قسمت‌هاي غير عضلاني بدن ديده مي‌شود.

6. بلوغ پسران | تغييرات استخوان‌ها

رشد استخوان‌ها به طور قابل ملاحظه‌اي با افزايش ميزان تستوسترون ضخيم‌تر مي‌شوند. مقدار كلي استخوان‌ها افزايش مي‌يابد. همچنين باعث باريك‌تر و دراز‌تر شدن استخوان لگن مي‌شود. به طوري كه شكلي شبيه قيف را ايجاد مي‌كند، در صورتي كه در زنان به شكل تخم مرغي در مي‌آيد تا براي باروري مناسب شود. همين تغييرات در استخوان بندي و بافت عضلاني باعث افزايش شديد قد و وزن مي‌شود.

7. تغييرات در اندام‌هاي خارجي

در پسران ابتدا اعضاي داخلي صورت مثل دماغ و لب‌ها و بعد كل صورت رشد مي‌كند. همچنين دست‌ها و پاها زودتر از بدن رشد مي‌كند. به همين دليل است كه شكل ظاهري بدن و صورت در دوران بلوغ ناهماهنگ است و بسياري از پسران از اين شكل ظاهري خود بسيار ناراحت مي‌شوند.

8. تغييرات در اندام‌هاي داخلي

همزمان با بلوغ رشد حجم مغز نيز شروع مي‌شود. افزايش كاركرد سلول‌هاي عصبي و حجم مغز باعث رشد تفكر انتزاعي و ديگر مسائل روانشناختي مي‌شود. همچنين با رشد حجم و ظرفيت شش‌ها و قلب، ضربان قلب كاهش پيدا كرده و تنفس كوتاه‌تر و عميق‌تر مي‌شود. بقيه اعضاي داخلي بدن مثل كليه‌ها، معده و روده نيز به همان نسبت رشد مي‌كند.

9. بلوغ پسران | تغييرات در خون

تستوسترون توليد گلبول‌هاي قرمز خون را افزايش مي‌دهد. به همين دليل مقدار و نسبت گلبول‌هاي قرمز خون در مردان بيشتر از زنان است.

10. تغييرات در ميل جنسي

تستوسترون باعث بيداري غريزه و ميل جنسي مي‌شود. علاوه بر اين، بسياري از تغييرات روان شناختي در دوران بلوغ اتفاق مي‌افتد. در دوران بلوغ جنبه‌هاي ذهني و خلق خوي فرد به شدت تحت تأثير قرار مي‌گيرد.

بلوغ در پسران ديرتر شروع مي‌شود

بسيار مشاهده مي‌شود كه دختران در سنين كودكي و نوجواني نسبت به پسران قد بلندتري دارند اما در دوران بزرگسالي اين موضوع برعكس مي‌شود. به صورت طبيعي دختران زودتر از پسران وارد فرآيند بلوغ مي‌شوند و زودتر از آن‌ها شروع به قد كشيدن مي‌كنند. اكثر پسران تا قبل از سنين 9 الي 14 سالگي بلوغ نمي‌يايند. در صورتي كه احتمال بلوغ در دختران زير 9 سال نيز وجود دارد. به همين دليل در اين دوران اغلب دختران اغلب بلند قدتر هستند و گاه اين موضوع نگراني‌هايي را براي پسران ايجاد مي‌كند. اما در آخر پسران بيشتر از دختران قد مي‌كشند. به ياد داشته‌باشيد كه ژنتيك و ميزان قد پدر و مادر نقش اساسي در قد فرزندان دارد. همچنين ورزش كردن و تغذيه مناسب در سال‌هاي اوليه دوران بلوغ تا حد زيادي به بلند قد شدن كمك مي‌كند.

بلوغ و چالش عضلاني شدن اندام‌ها در پسران

پسران نوجوان ممكن است در اين سن دغدغه‌هايي در مورد بدن خود و عضلاني شدن آن داشته‌باشند. زماني كه بدن خود را با بدن دوستانشان مقايسه مي‌كنند و مدام از خود سؤال مي‌پرسند كه: «پس كي بدنم عضلاني مي‌شود؟» در برخي از پسران رشد عضلات سينه زودتر اتفاق مي‌افتد و در برخي ديگر شانه‌ها پهن مي‌شوند و بقيه اندام‌ها لاغر مي‌مانند. به ياد داشته‌باشيد كه بلوغ برنامه خاص خود را دارد و ممكن است در افراد مختلف متفاوت باشد. اشكالي ندارد اگر رشد عضلات در شما ديرتر اتفاق بيوفتد؛ بنابراين نگراني‌ها را از خود دور كنيد. با ورزش‌هايي همچون بدنسازي، خوردن غذاهاي مغذي و فعال بودن مي‌توانيد به رشد سريع‌تر عضلات بدن خود كمك كنيد.

چنين مسائلي اعتماد به نفس و روحيه نوجوانان را تحت تأثير قرار مي‌دهد و گاها منجر به انزواي آن‌ها مي‌شود. در اين ميان لازم است والدين با فرزندان، ارتباط صميمانه‌اي برقرار كنند و حمايت‌گر باشند. براي حل تعارضات دوران نوجواني و كمك به حل بحران‌ها در اين مرحله مي‌توانيد از مشاوره روانشناسي نوجوان بهره‌مند شويد.

تعريق زياد در دوران بلوغ

بدن انسان به طور طبيعي عرق مي‌كند اما در نوجوانان به علت فعاليت زياد هورمون‌ها بيشتر اتفاق مي‌افتد و اغلب بوي بدي هم دارد. عرق از آب، آمونياك، نمك و قند تشكيل مي‌شود و اغلب بي بو است اما زماني كه با باكتري‌هاي پوست بدن برخورد مي‌كند، بو مي‌دهد. براي اين كه از اين بو خلاص شويد بهتر است به صورت مرتب حمام كنيد و از اسپري خوشبو كننده استفاده كنيد اما در صورتي كه تعريق بيش از حد اتفاق بيوفتد لازم است با پزشك متخصص را در جريان بگذاريد.

مشكلات و تغييرات روحي رواني در دوران بلوغ و برخورد مناسب والدين

بلوغ در پسران با تغييراتي در خلق و خو همراه است. در اين دوران روحيه بسيار حساسي پيدا مي‌كنند و ممكن است پرخاشگر شوند. افسردگي، انزوا و كمبود اعتماد به نفس از ديگر مشكلات بلوغ است. نقش والدين در اين دوران بسيار اهميت دارد. گاه احساس مي‌كنيد فرزندتان خشم و تنفر بسياري نسبت به شما دارد. بهتر است بردباري به خرج دهيد و به ياد داشته باشيد كه رفتارهاي آن‌ها به صورت عمده‌اي از تغييرات هورموني نشأت مي‌گيرد. براي مثال بهترين كار در مقابل خشم و عصبانيت پسرتان عدم واكنش به او است. اجازه دهيد خشمش فروكش كند و آرام شود، سپس در مورد مسائل با او صحبت كنيد.

اغلب نوجوان در دوران بلوغ بيشتر تمايل به وقت گذراني با دوستان دارد و از محيط‌هاي خانوادگي فراري است؛ بهتر است آن‌ها را براي انجام هيچ كاري مجبور نكنيد و در عين حال مسئوليت پذيري را آموزش دهيد. تغييرات و مشكلات دوران بلوغ بر روي ميل جنسي و رفتارهاي جنسي آن‌ها نيز تأثير مي‌گذارد. بهتر است والدين بر تربيت جنسي فرزندان بيشتر وقت بگذارند. براي كسب اطلاعات بيشتر از تربيت جنسي كليك كنيد.

سخن آخر

نياز است خانواده براي تسهيل گذر از دوران بلوغ و كمك به نوجوان، با تغييرات جسمي و جنسي پسران آشنا باشد. رفتار صحيح با نوجوان در دوران بلوغ به فرد و خانواده كمك مي‌كند تا تنش‌هاي كمتري داشته باشند. مهم است والدين در مواجهه با تغييرات خلق و خو و رفتارهاي نابالغانه‌ي فرزندشان در اين سن چه واكنش و برخوردي از خود بروز مي‌دهند. براي كسب اطلاع در زمينه رفتار صحيح با نوجوان كليك كنيد.

نوجواناني كه داراي يك پيش آگاهي از اين تغييرات هستند بهتر مي‌توانند با چالش‌هاي دوران نوجواني كنار بيايند. تربيت جنسي و دريافت مشاوره روانشناسي براي حل تعارضات و تصميم گيري‌هاي دوران نوجواني كه آينده نوجوان را تعيين مي‌كند حايز اهميت است.

براي دريافت مشاوره در زمينه تغييرات جسمي و جنسي بلوغ و آموزش نحوه برخورد با آن‌ها مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : بلوغ پسران | بلوغ جسمي و جنسي در پسران و تغييرات آن‌ها