دوران نوجواني يكي از مراحل بحراني در زندگي هر فرد است كه عبور كردن موفق از اين مرحله بر سلامت روان و شخصيت فرد در دوران بزرگسالي نقش تعيين كننده‌اي دارد. هر چه خانواده آگاهي و درك بهتري از اين دوره و چالش‌هاي آن داشته باشند، بهتر مي‌تواند بستر مناسب را براي شكل‌گيري شخصيتي قوي و سازنده در نوجوان خود فراهم كند. تغييرات هورموني، جسماني و بروز تفكر انتزاعي در دوره نوجواني چالش‌هايي را به همراه خواهد داشت. در ادامه اين مقاله برخي از چالش‌هاي مهم كه نوجوانان با آن‌ها رو به رو هستند را بررسي مي‌كنيم. توصيه مي‌كنيم مقاله سلامت روان را نيز مطالعه كنيد.
 

براي دريافت مشاوره در زمينه چالش‌هاي دوران نوجواني مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.
منبع : دوران نوجواني

دوران نوجواني

نوجواني دوره‌اي است كه فرد از دنياي كودكي به دنياي بزرگسالي وارد مي‌شود. همراهي دوره نوجواني با بلوغ، تغييرات عمده‌اي را در فرد ايجاد مي‌كند كه شامل تغيير و تحول چشمگير جسماني از يك سو و تغيير در نقش‌ها، افزايش مسئوليت‌ها درخانواده و جامعه از سوي ديگر مي‌باشد. پيامدهاي كوتاه مدت دوران بلوغ ممكن است بيش‌تر از آن كه به نوجوان فشار بياورد خانواده‌ها را تحت فشار قرار دهد. والدين براي آگاهي از چگونگي رفتار صحيح با نوجوان در سن بلوغ مي‌توانند از كمك يك مشاوره خانواده بهره ببرند.

نوسانات خلقي در دوران نوجواني

نوجوان در اين دوران تغييرات جسماني و جنسي عمده‌اي را تجربه مي‌كند كه به سبب آن‌ها دچار نوسانات خلق مي‌شود. ثبات در دوره نوجواني معنا ندارد. گاه نوجوان رفتارهاي كودكانه از خود بروز مي‌دهد و گاه همانند يك بزرگسال فكر و رفتار مي‌كند. حالات دروني نوجوان اغلب در نوسان است. به گونه‌اي كه گاهي بسيار شاد و پر تلاش است و با گاه با كوچك‌ترين اتفاق به هم مي‌ريزد و در ناراحتي و افسردگي فرو مي‌رود.

در حالي كه احساس غرور مي‌كند ممكن است احساسات شرمندگي و خجالت‌زدگي را نيز تجربه كند. گاه نسبت به مسائل بسيار بي‌اعتنا است و در برخي موارد مدام اظهار نظرو دخالت مي‌كند. ممكن است دوستان زيادي داشته‌باشد اما همواره احساس تنهايي كند. اين نوسانات براي خود نوجوان نيز بسيار آزار دهنده هستند. كنار آمدن با تغييرات دوران نوجواني و سازگاري با محيط بزرگسالان، حمايت و توجه والدين را مي‌طلبد.

چالش‌هاي دوره نوجواني

نوجواني با بلوغ و پايان دوران بي دغدغه كودكي همراه است. در اين مرحله حساس زندگي فرد با چالش‌هاي جديدي رو به رو مي‌شود كه در ادامه به بررسي آن‌ها مي پردازيم:

1. كشمكش بين استقلال و وابستگي

نوجواني دوره‌اي است كه فرد از دوره كودكي خارج مي‌شود و با نقش‌ها و مسئوليت‌هاي جديد در خانواده و جامعه روبه رو مي‌شود. در واقع فرد در دوره نوجواني از وابستگي كودكانه به سمت استقلال حركت مي‌كنند. نوجوانان مي‌خواهند در محيط خانواده و مدرسه استقلال بيش‌تري داشته باشند و خودشان براي خودشان تصميم بگيرند و زير سلطه ديگران نباشند. اين خواسته در نوجوان و عدم پذيرش اين واقعيت توسط والدين منجر به  ايجاد يك دوگانگي مي‌شود. انتظارات والدين از نوجوان بايد متناسب با توانايي‌هاي فرد باشد، داشتن توقعات بيش از اندازه به دليل عدم آمادگي، استرس شديدي در او ايجاد خواهد كرد. در مقابل خانواده نبايد به نوجوان خود به چشم يك بچه نگاه كنند بلكه بايد شرايط مسئوليت پذيري و استقلال بيش‌تر را براي او محيا سازند. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله نوجوان را بخوانيد.

2. دوران نوجواني و طغيان عليه مراجع قدرت

برخلاف تصور قالبي، نوجوانان صرفا به دليل مخالفت با والدين خود يا بزرگسالان دست به طغيان يا سركشي نمي‌زنند، در واقع نوجوانان نمي‌خواهند با تمام قوانين آن‌ها مخالفت كنند بلكه خواهان انتخاب شخصي در مسائلي هستند كه قبلا در حوزه كنترل والدين بوده است. تمايل نوجوان براي مستقل شدن و عدم كنترل توسط والدين و پافشاري آن‌ها براي اعمال كنترل به درگيري‌هايي بين آن‌ها منجر مي‌شود. خانواده‌ها با محدوديت زياد و اعمال مقررات سخت و خشك باعث ايجاد فاصله بين نوجوان و خانواده مي‌شوند.

در واقع دوره نوجواني با فاصله عاطفي بين فرزند و والدين همراه است و معمولا اختلافات شدت مي‌گيرند. ممكن است مدت زماني طول بكشد تا نوجوان و خانواده‌اش به يك حالت تعادل برسند. در اين شرايط نحوه برخورد صحيح والدين و شيوه‌ي تربيتي آنان اهميت مي‌يابد. در اين زمينه مي‌توانيد مقاله رفتار صحيح با نوجوان را بخوانيد.

3. بحران هويت

دوره نوجواني يكي از مراحل مهم در رشد شخصيت است. يكي ديگر از چالش‌هاي مهمي كه نوجوان با آن روبه رو مي‌شود مسئله هويت فردي است. هويت دستاورد مهم دوره نوجواني است سوال‌هاي زيادي درباره مفهوم زندگي در ذهن او شكل مي‌گيرد، سوال‌هايي مانند «من كيستم، الان كجا قرار دارم، به كجا مي‌خواهم بروم، چه مسيري را مي‌خواهم در زندگي طي كنم؟ هدف من در آينده چيست؟».

هر چه ارزش‌هايي كه از طرف دوستان و همسالان ابراز مي‌شود با ارزش‌هاي خانواده همخواني بيش تري داشته باشند به همان نسبت، بحران هويت آسان‌تر طي مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه بحران هويت و بحران نوجواني كليك كنيد.

4. چگونگي ارضاي نياز‌هاي جنسي در دوران نوجواني

تعييرات بيولوژيكي و افزايش هورمون‌ها در سن بلوغ مي‌تواند بر روي رفتار فرد به طور مستقيم تأثير بگذارد و باعث افزايش تمايلات و همچنين فعاليت‌هاي جنسي در آن‌ها شود. با  آموزش هاي صحيح در اين زمينه مي‌توان آسيب‌هاي احتمالي ناشي از روابط جنسي را كاهش داد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روابط جنسي كليك كنيد.

لازم است نوجوانان در اين دوران مديريت نيازهاي جنسي خود را بياموزند. افزايش صميميت بين والدين و فرزندان و به دنبال آن آگاهي بخشي به نوجوانان در مورد نيازهاي جنسي از اهميت زيادي برخوردار است. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مديريت نيازهاي جنسي نوجوان كليك كنيد.

5. ترس از آينده

ورود به نوجواني و پيدايش نيازهاي جديد در فرد و ميل به مستقل شدن، نگراني در مورد آينده را در او افزايش مي‌دهد. در واقع نوجوان بايد هدف و مسير زندگي خود در آينده را تعيين كند. داشتن تحصيلات دانشگاهي، چگونگي تأمين اقتصادي و تشكيل خانواده از جمله مسائلي است كه براي نوجوانان مي‌تواند مبهم باشد.

6. پيروي از همسالان در دوران نوجواني

در اين دوره دوستي‌ها در گروه همسالان شكل جدي‌تري به خود مي‌گيرد و پيروي از همسالان در اوايل و اواسط نوجواني افزايش مي‌يابد. پيروي از دوستان در حدود چهارده سالگي به بيش‌ترين حد خود مي‌رسد در واقع بيش‌ترين آسيب پذيري از فشار همسالان در اين دوره مي‌باشد كه مي‌تواند به رفتار‌هاي ضد اجتماعي مانند دزدي، مصرف مواد مخدر، تجاوز جنسي و... منجر شود. گاه اين رفتارها در نوجوان باقي مانده و در شخصيتي ضد اجتماعي را در او آشكار مي‌سازد. براي كسب اطلاعات بيشتر از اختلال شخصيت ضد اجتماعي كليك كنيد.

گرايش به مصرف مواد مخدر بر اثر وسوسه‌ي دوستان و همسالان بحران آسيب‌زننده‌اي است كه نوجوانان را درگير مي‌كند و زندگي آينده آن‌ها را تباه مي‌سازد. عدم توجه كافي والدين به نوجوانان و عدم كنترل آن‌ها زمينه اين بحران را ايجاد مي‌كند. براي كسب اطلاعات بيشتر از مواد مخدر كليك كنيد.

با توجه به مطالب گفته شده به اهميت انتخاب دوست در اين دوران پي برده ايد. پس براي بهترين انتخاب هم نوجوان و هم والدين بايد نكاتي را رعايت كرده و بدانند. به دليل اهميت موضوع مقاله انتخاب دوست در نوجواني را مطالعه نماييد.

7. داشتن استقلال مالي در دوران نوجواني

نيازهاي اقتصادي نوجوان ابتدا به صورت نياز به پول جيبي توسط والدين تأمين مي‌شود، در دوره راهنمايي و متوسطه نياز اقتصادي فرد شكل جديدتري به خود مي‌گيرد. به موازات رشد نوجوان به سوي دوره جواني، بر ميزان نياز اقتصادي وي نيز افزوده مي‌شود. يكي از روش‌هاي ارضاء حس استقلال‌ طلبي نوجوانان، دادن استقلال مالي به آنان است تا حدي كه بتوانند برخي از نيازهاي خود را رفع كنند. براي مثال به جاي دادن پول تو جيبي به صورت روزانه، مقدار پولي را براي مدت طولاني‌تر مثلا هفتگي يا ماهانه تعيين كنيد. استفاده از ادبيات متفاوت نيز تأثير گذار است. براي مثال به جاي اصطلاح «پول تو جيبي» والدين مي‌توانند از «كمك هزينه تحصيلي» استفاده نمايند.

رسيدن به استقلال مالي در نوجوانان به ميزان زيادي در موفقيت آن‌ها تأثير گذار است. در صورتي كه امكان كار كردن در جاي مناسبي براي آن‌ها فراهم است، اجازه دهيد تا اين كار را انجام دهند و از سختگيري‌هاي بيهوده در اين مورد بپرهيزيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه موفقيت در نوجواني كليك كنيد.

8. ناتواني در برقراري ارتباط مناسب با ديگران

فشارهاي رواني، اجتماعي، خانوادگي و عاطفي در اين دوران باعث مي‌شود نوجوان دچار تعارض شده و ارتباط مناسب با دوستان، اعضاي خانواده و معلمان را ازدست بدهد. در اين دوران اعتماد به نفس كاهش پيدا مي‌كند و در صورتي كه مهارت‌هاي ارتباطي در كودكي به خوبي ياد گرفته نشده‌باشد، نوجوان توانايي خود را براي رويارويي با ديگران و برقراري ارتباط مؤثر با آن‌ها از دست مي‌دهد.

9. اضطراب و استرس در دوران نوجواني

نوجوان وارد دنياي جديدي شده و ناتواني او در سازگاري با موقعيت‌هاي مختلف جديد منجر به بروز ترس و اضطراب دراو مي‌شود. به گونه‌اي كه اگر اين ترس و اضطراب به خوبي درمان نشود تا بزرگسالي ادامه مي‌يابد و تبديل به اختلالات و مشكلات بيشتري مي‌شود. استرس قبول نشدن در امتحانات و ترس از سرزنش شدن، ترس از قبول نشدن در گروه دوستان، ترس از پذيرش مسئوليت، اضطراب در مواجهه با جنس مخالف و... نمونه‌هايي از ترس‌ها و اضطرا‌ب‌هاي نوجوانان هستند. براي كمك به نوجوان خود مي‌توانيد از مشاوره روانشناسي نوجوان كمك بگيريد.
 

براي دريافت مشاوره در زمينه چالش‌هاي دوران نوجواني مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : دوران نوجواني