علل خودكشي در نوجوانان

رفتار خودكشي دغدغه يا فعاليتي است كه بر روي مرگ خود به صورت داوطلبانه متمركز است. در تعريف خودكشي قصد و نيت مرگ بسيار مهم است. رفتار خودكشي اشاره به اقدامات انجام شده توسط كسي دارد كه در حال بررسي يا آماده شدن براي مرگ خود است. عواملي كه در علل خودكشي در نوجوانان و اقدام به آن موثر است شامل عوامل شخصي، محيطي و رواني است كه در ادامه مقاله به توضيح آنها مي‌پردازيم. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه علائم خودكشي و پيشگيري از آن كليك كنيد.

1. عوامل شخصي نوجوان براي خودكشي

ميزان اقدام به خودكشي در نوجوانان دختر بيش از نوجوانان پسر است اما آمار خودكشي‌هاي موفق (خودكشي منجر به مرگ) در پسرها بيشتر است. در پسران اختلالات رواني مثل كمبود توجه و بيش فعالي (ADHD)، اختلالات تكانشي، رفتار خشونت آميز و مصرف مواد مخدر بيشتر است اما در دختران اختلالات دروني شده مثل افسردگي، اختلال دو قطبي، اضطراب و استرس‌هاي پس از سانحه شايع‌تر هستند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه بيش فعالي كليك كنيد.

احساسات شديد مثل استرس، سردرگمي، ترس و عدم اطمينان و همچنين فشار براي موفقيت‌هاي تحصيلي بر توانايي‌هاي حل مسئله و تصميم گيري در نوجوانان تاثير مي‌گذارد و در مواقع بحراني ممكن است تصميمات اشتباه بگيرند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مهارت حل مسئله كليك كنيد.

2. عوامل محيطي خودكشي

خانواده‌هايي كه روابط مختل با فرزندان خود دارند و روابط عاطفي بين آن‌ها سرد است بيشتر باعث ايجاد افكار خودكشي در نوجوانان مي‌شوند. تحقير كردن فرزند توسط والدين به خصوص در فرزندان پسر باعث قطع دلبستگي فرزند از خانواده و شكل گيري افكار خودكشي در نوجوان مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه دلبستگي در كودكان كليك كنيد.

خانواده‌اي كه سابقه افسردگي يا خودكشي را در خود دارد به احتمال بيشتري تفكر خودكشي را در ذهن كودك خود به وجود مي‌آورد. طلاق و جدايي والدين و به تبع آن غفلت از نياز‌ها و روابط عاطفي با كودك و نوجوان مي‌تواند باعث حركت او به سمت مسيرهاي پرخطر شده و تفكرات مربوط به پايان زندگي را در ذهنش به وجود آورد. نوجوانان در برابر فشارهاي رواني آسيب‌پذيرتر هستند و به همين دليل احتمال بروز افكار خودكشي در آن‌ها بالا مي‌رود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه نوجوان كليك كنيد.

مدرسه به عنوان محيطي كه كودك زمان زيادي را در آنجا سپري مي‌كند بسيار حائز اهميت است. فضاي مسموم مدارس، معلمان و مربيان غافل يا سخت گيري‌ها و فشار بيش از حد مدرسه و گروه همسالان آسيب زننده از مهم‌ترين عوامل تأثير گذار خودكشي است.
اينترنت و رسانه‌هاي گروهي؛ پوشش رسانه‌اي خودكشي و يا خودكشي افراد مشهور مي‌تواند منجر به خودكشي گروهي نوجوانان شود. تأثيرات مخرب پيگيري اخبار و مطالب مربوط به خودكشي در ايجاد و تقويت اين تفكر در كودك و نوجوان مؤثر است.

3. عوامل رواني خودكشي

اختلالات رواني شناخته شده‌اي مانند افسردگي، اضطراب، بي ثباتي‌هاي هيجاني، استرس‌هاي شديد پس از يك سانحه مثل آزار‌ها و تجاوز جنسي، مزاحمت‌هاي شديد خياباني، تصادف‌ها و صحنه‌هاي وحشتناك يا ديگر حوادثي كه اثرات مخربي بر كودك يا نوجوان مي‌گذارد، در اين دسته از علل جاي مي‌گيرند. نشانه‌هاي افسردگي به عنوان اصلي‌ترين عامل هشدار دهنده براي ايجاد تفكر خودكشي شامل موارد زير است:

_تغييرات در خوردن و خوابيدن

_گريه‌هاي ناگهاني و شديد بدون دليل مشخص

_از دست دادن علاقه به فعاليت‌هاي مورد علاقه

_خروج از گروه دوستان و انزوا

_سوء مصرف الكل و مواد مخدر

_ناديده گرفتن ظاهر شخصي

_افزايش شكايات جسماني مانند درد معده و سردرد

_خستگي و بي حالي مفرط

_عدم واكنش به تعريف و تمجيد ديگران

_بزرگ كردن شكست‌ها و عدم توجه به موفقيت‌ها (براي اطلاع از ديگر علائم افسردگي كليك كنيد.)

4. مصرف الكل و مواد مخدر از علل بروز خودكشي در نوجوانان

متاسفانه گرايش به مواد مخدر در نوجوانان بسيار ديده مي‌شود. مصرف الكل، تنباكو، مواد مخدر و اعتياد نوجوان به اين مواد، خطر خودكشي را به ميزان زيادي افزايش مي‌دهد. روي آوردن به مصرف الكل در كودكي و نوجواني عامل مهمي در پرورش افكار خودكشي است. طبق تحقيقات انجام شده مصرف الكل خطر خودكشي در پسران را 17 برابر و در دختران به ميزان 3 برابر افزايش مي‌دهد. مصرف الكل خود منجر به تشديد افسردگي، پرخاشگري و ديگر مشكلات رواني نوجوانان مي‌شود و شخصيت و ويژگيهاي آنان را تغيير مي‌دهد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه ويژگي هاي نوجوان كليك كنيد.

5. سابقه خانوادگي خودكشي

افرادي كه شاهد خودكشي والدين خود به خصوص والد همجنس بوده‌اند بيشتر در معرض اين معضل و افكار مرتبط با آن قرار مي‌گيرند. خطر خودكشي در فرزند دختر به طور چشمگيري با سابقه‌ي خودكشي مادر ارتباط دارد و از آن تأثير مي‌پذيرد. 

پيشگيري از ايجاد تفكر خودكشي در نوجوانان

مهمترين عواملي كه مي‌تواند به پيشگيري از خودكشي در نوجوان كمك كند، تلاش براي بيرون آوردن وي از انزواي خود و توجه و رسيدگي به افسردگي و خلق پايين او است. همچنين كمك به نوجوان براي يافتن اهداف و انگيزه‌ها احتمال پرورش افكار خودكشي را كاهش مي‌دهد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه راه‌هاي ايجاد انگيزه در نوجوانان كليك كنيد.

روابط مثبت والدين با فرزندان تا حد زيادي باعث ايجاد آرامش رواني و افزايش اميد به زندگي در نوجوانان مي‌شود. درك والدين از تغييرات شديد جسماني و رواني نوجوان بسيار ضروري است. مسائلي مانند فهم احساسات نوجوانان به جنس مخالف، صحبت در مورد سوالات و تمايلات جنسي نوجوان و ايجاد روابط صميمانه، به خصوص با والد همجنس (مادر براي دختر و پدر براي پسر) پيش‌بين بسيار مهمي در اصلاح تفكر مربوط به خودكشي است. به همين دليل آگاهي والدين از رفتار صحيح با نوجوان ضرورت مي‌يابد. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله رفتار صحيح با نوجوان را مطالعه كنيد.

مدارس محل خوبي براي ارائه آموزش و پشتيباني بيشتر در پيشگيري از خودكشي هستند. همسالان كودك مي‌توانند تأثير بسيار مهمي در تفكر و رفتار‌هاي كودك بگذارند. مدرسه يك محيط ايده آل براي آموزش دادن به كودك و نوجوان در مورد رفتار‌هاي پرخطر است و حمايت‌هاي معلمين و مربيان مي‌تواند به آساني در بهبود شرايط روحي كودك و نوجوان كمك كند. اصلاح روابط كودك با همسالان و دوري از افرادي كه سابقه رفتارهاي پرخطر مثل مصرف الكل و مواد مخدر، خشونت‌هاي خياباني و خانواده‌هاي بيمار دارند مي‌تواند در پيشگيري از اقدام به خودكشي مؤثر باشد.

تهديد به خودكشي در نوجوانان

تعدادي از نشانه‌ها و علائمي كه مربوط به خودكشي و تفكرات آن است شامل موارد زير مي‌باشد:

_تهديد‌هاي كلامي مستقيم و غير مستقيم مانند «كاش خودم را از دست شما خلاص مي‌كردم، دلم مي‌خواهد جايي برم كه هيچكس نباشد»

_گفتن جمله‌هايي مثل «من خيلي عمر زيادي نخواهم داشت يا مي‌خواهم ببينم اگر اتفاقي افتاد بعدش چه مي‌شود»

_دور انداختن وسايل ارزشمند و مورد علاقه

_يك دوره شادي بيش از حد بعد از دوره افسردگي

-بيان كردن افكار عجيب و غريب و غيرواقعي

راهكارهاي مقابله با تهديد به خودكشي

لازم است كه والدين صحبت‌هاي حتي پراكنده فرزندانشان در مورد زندگي پس از مرگ، پايان زندگي و تهديد نوجوان به خودكشي را بسيار جدي گرفته و موضوع را فورا با متخصصان مربوطه در جريان بگذارند. تلاش براي ايجاد آرامش در فرزند و ايجاد روابط صميمانه، محترمانه و سرشار از توجه مي‌تواند به آرامش رواني كودك كمك كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه نحوه برخورد با تهديد به خودكشي در نوجوانان كليك كنيد.

كنترل روابط و اهميت و توجه به دوستان صميمي فرزند به صورت كاملا همدلانه و محترمانه مي‌تواند باعث ايجاد اعتماد در كودك و به طبع آن ايجاد حس دلبستگي در او بشود. اين احساسات چيزي است كه كودك و نوجوان را به زندگي اميدوار و او را در زندگي نگه مي‌دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر از تأثيرات دوست صميمي بر نوجوان كليك كنيد.

مسئله خودكشي در نوجوانان بسيار حساس و مهم است و كوچك‌ترين رفتار يا صحبت اشتباه توسط والدين و يا شرايط محيطي نابسامان مي‌تواند اثرات جبران ناپذيري بر نوجوان بگذارد. بنابراين در صورت مشاهده نشانه‌ها دريافت مشاوره روانشناسي نوجوان و مشاوره افسردگي ضرورت پيدا مي‌كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه خودكشي و نحوه پيشگيري از خودكشي نوجوانان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : علل خودكشي در نوجوانان | علل و پيشگيري از خودكشي نوجوانان