تمركز حواس در مقابل حواس پرتي

براي آن كه بتوانيم كاري را به خوبي انجام دهيم، بايد تمام توجه خود را به طور كامل معطوف به آن كار بكنيم. پژوهش‌هاي علمي اثبات كرده‌اند كه بازه توجه انسان محدود است و در آن واحد به تعداد كمي از محركات محيطي مي‌تواند معطوف باشد. در نتيجه براي انجام كارهاي پيچيده لازم است تمام توجه خود را متمركز در يك نقطه كنيد مانند عدسي كه نور را در يك نقطه جمع مي‌كند. اما آيا اين امر با وجود پرش افكار به راحتي امكان پذير است؟ پيشنهاد مي‌كنيم مقاله پرش فكر را مطالعه كنيد.

در واقع منظور از تمركز حواس به حداقل رساندن تمام عوامل حواس پرتي است. در اين شرايط فراگيري مهارت تمركز براي كساني كه از عدم تمركز و حواس پرتي رنج مي‌برند الزامي است. تقويت مهارت تمركز كردن نيازمند تمرين و صرف وقت و انرژي است. براي اطلاع از راه‌هاي تقويت مهارت تمركز كليك كنيد.

علل حواس پرتي

حواس پرتي از عوامل دروني و بيروني متفاوتي نشأت مي‌گيرد؛ در ادامه به بررسي اين عوامل پرداخته‌ايم:

عوامل دروني در بروز حواس پرتي

گفتيم كه بازه توجه انسان محدود است. هنگامي كه اين بازه با مسائل و افكار خاصي پر شده باشد، ما نمي‌توانيم به قدر كافي به محرك‌هاي ضروري ديگر توجه كنيم. براي مثال فرض كنيد شما دعواي سختي با خواهر خود داشته‌ايد و تمام بعد از ظهر خود را صرف فكر كردن به دعوايتان و جواب‌هايي كه مي‌توانستيد بدهيد ولي نداديد، كرده‌ايد. در همين حين هنگامي كه از بيرون به خانه آمديد دسته كليدتان را جايي گذاشته‌ايد كه الان فراموش كرده‌ايد.

شايد نگران فراموشي خود شويد ولي اين امر طبيعي است چون فضايي را كه ذهن شما براي به خاطر سپردن جاي دسته كليد داشته، به بحث با خواهرتان اختصاص داده‌ايد. در اين ميان افكار منفي نيز بروز پيدا مي‌كنند و بر شدت حواس پرتي مي‌افزايند.

عوامل بيروني در بروز حواس پرتي

اتفاقات و وقايع بيروني، سر و صداي محيطي، مشغله‌هاي كاري، فشار كاري و عوامل ديگري كه در دنياي بيرون جريان دارند مي‌توانند تمركز و توجه فرد را كم كرده و باعث حواس پرتي بشوند.

آيا واكنش همه انسان‌ها به عوامل بيروني يكسان است؟

نكته خيلي مهمي كه بايد به خاطر داشته باشيد اين است كه علل حواس پرتي عموما دروني است و منشاء آن اضطراب و سبك شخصيتي فرد است. يعني مشخصا علاوه بر اينكه علل بيروني دائما براي همه رخ مي‌دهد، همه افراد به يك شكل به آن‌ها پاسخ نمي‌دهد. برخي مي‌توانند تمركز خود را در حتي در يك موقعيت پر سر و صدا بيشتر از ديگران حفظ كنند و برخي ديگر براي تمركز بر روي انجام كارها به سكوت مطلق نياز دارند. اما برخي افراد نيز هستند كه به هيچ طريقي نمي‌توانند تمركز خود را به مسئله‌اي خاص معطوف كنند. در اين شرايط مي‌توانيد مشاوره تلفني فردي به شما كمك مي‌كند تا ضمن شناسايي عوامل و اختلالات احتمالي، مهارت‌هاي دقت و تمركز را در خود تقويت كنيد.

تأثير محرك‌هاي بيروني بر تمركز و حواس پرتي و راه‌هاي كاهش آن‌ها

در عين حال محرك‌هاي بيروني به تدريج بر مغز افراد تأثير مي‌گذارد و عادات تمركزي ما را تغيير مي‌دهند. به عوامل زير توجه كنيد:

1. فضاي مجازي و شبكه‌هاي مجازي

اغلب افراد عادت دارند چندين بار در روز، در حين كارهاي مهم، شبكه‌هاي مجازي را چك كنند. اين عادت همراه آن‌ها مي‌ماند و حتي هنگامي كه دسترسي به اينترنت ندارند هم دائما حواسشان پرت مي‌شود. براي اين مشكل چه مي‌توان كرد؟ بهتر است هنگامي كه درحال انجام يك وظيفه هستيد يك مقدار مشخص از تكليف را مشخص كنيد و در آن بازه زماني كه مشغول هستيد به كار ديگري نپردازيد. براي مثال تا 10 صفحه از كتاب را مطالعه نكرده‌ايد، مشغول چيز ديگري نشويد.

2. زنگ گوشي

ممكن است شما در حال انجام يك كار مهم باشيد و تماسي غير ضروري آن را منحرف كند. اگر اين عادت تكرار شود مغز شما ياد مي‌گيرد در بازه‌هاي كوتاه از كار دست بكشد. مي‌توانيد به غير از تماس‌هاي ضروريتان، بقيه را در حالت سكوت قرار دهيد.

3. افكار درون ذهن

افكار منفي كه ناگهان به ذهنتان خطور مي‌كند يا مسائل مهمي كه ناگهان يادتان مي‌افتد، باعث حواس پرتي مي‌شوند. مثلا اگر در حال مطالعه هستيد، خيلي طبيعي است كه يادتان بيفتد نياز هست پيامي را به دوستي برسانيد. به جاي اينكه مطالعه را قطع كنيد روي يك برگه يادداشت كنيد كه بعدا تماس بگيريد تا فراموشتان نشود. يا اگر فكر منفي در مورد موضوعي كه شما را آزار مي‌دهد به ذهنتان رسيد، براي يك لحظه ببينيد به چه چيزي فكر مي‌كنيد، آن را يادداشت كنيد تا بعدا به آن بپردازيد و سر كارتان برگرديد. براي كسب اطلاعات در زمينه راه‌هاي رهايي از افكار منفي كليك كنيد.

4. انجام چندين كار در يك زمان

اين كار عملا باعث مي‌شود كيفيت كار شما در همه تكاليفي كه همزمان انجام مي‌دهيد پايين بيايد. سعي كنيد عادت كنيد كه در يك زمان فقط يك تكليف را انجام دهيد. مثلا وقتي با كسي صحبت مي‌كنيد فقط به او گوش دهيد يا هنگام مطالعه روزنامه فقط آن را انجام دهيد. با اينكار از فراموش كردن مسائل و جزئيات در امان مي‌مانيد.

5. اضطراب و استرس

استرس عامل مخربي است كه تمام بازه توجهي شما را به خود جلب مي‌كند و درعين حال باعث فراموشكاري شما مي‌شود. شما نياز به يادگيري راه‌هاي كاهش و كنترل اضطراب داريد. با خواندن مقالات مرتبط با آن يا كمك گرفتن از مشاوره كنترل استرس مي‌توانيد سطح اضطراب خود را به شكل قابل توجهي كاهش دهيد. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله درمان اضطراب را نيز مطالعه كنيد.

6. مشكلات جسماني

مشكلات پزشكي و اختلالات خاص مثل بيش فعالي هم مي‌توانند موجب حواس پرتي و عدم تمركز شوند. بنابراين مراجعه به متخصصين براي اطمينان از نداشتن مشكل جسماني مي‌تواند راهگشا باشد. براي كسب اطلاعات در زمينه علائم و روش‌هاي درمان بيش فعالي كليك كنيد.

استفاده از زمان سنج، روشي براي كاهش حواس پرتي

انجام دادن يك كار به نحو احسن نياز به تمركز و نظم و انضباط دارد. از راه‌هاي كاهش حواس پرتي و افزايش تمركز اين است كه زمان مشخصي را براي انجام دادن آن كار اختصاص دهيد و براي خود محدوديت زماني تعيين كنيد. استفاده از يك زمان سنج مي‌تواند در اين زمينه مفيد باشد. شما مي‌توانيد از زمان سنج گوشي خود استفاده كنيد. مي‌توانيد زمان خود را به تناسب كاري كه مي‌خواهيد انجام دهيد، بر روي 15، 30 يا 45 دقيقه تنظيم كنيد. استفاده از زمان سنج انتظاراتي را در ذهن شما ايجاد مي‌كند و شما مجبور مي‌شويد براي برآورده كردن آن انتظارات توجه خود را به موضوع مشخصي معطوف كنيد. در ادامه فوايد استفاده از زمان سنج را نام برده‌ايم:

• زمان سنج منجر به ايجاد نظم تدريجي در مغز شما مي‌شود. مي‌توانيد در اين زمينه خود را به چالش بكشيد. مثلا با خود تصميم بگيريد در كمترين زمان ممكن كاري را انجام دهيد و زمان سنج خود را بر اساس كوتاه‌ترين زمان ممكن تنظيم كنيد.
• استفاده از زمان سنج بهره‌وري شما را افزايش مي‌دهد. زماني كه از زمان سنج استفاده مي‌كنيد تمركزتان بالا مي‌رود و در نتيجه كيفيت كارتان نيز افزايش مي‌يابد.
• مشخص كردن زمان معين به شما انگيزه و شتاب در كار مي‌بخشد؛ مخصوصا زماني‌ كه بخواهيد كار دشواري را انجام دهيد.
• مشخص كردن زمان ايجاد وقفه در كار را كاهش مي‌دهد. به مدت زماني كه براي خود تعيين مي‌كنيد پايبند بمانيد و محرك‌هاي محيطي مانند زنگ زدن تلفن را تا اتمام كارتان ناديده بگيريد.
  
  

سخن آخر

در نهايت بايد گفت براي افزايش تمركز حواس، يادگيري تكنيك‌هاي ذهن آگاهي و كاهش اضطراب بسيار مفيدند. در ذهن آگاهي شما ياد مي‌گيريد چگونه از همه حواس خود در لحظه حال استفاده كنيد و خودتان را درگير گذشته و آينده نكنيد. اين تكنيك‌ها هم در درمان‌هاي انفرادي و هم در گروه درماني ميسر مي‌باشند. مركز مشاوره حامي هنر زندگي باني ارائه انواع خدمات درماني با جديدترين روش‌هاي درماني مي‌باشد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه گروه درماني و ذهن آگاهي كليك كنيد.
 

براي دريافت مشاوره در زمينه حواس پرتي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : حواس پرتي | علت و درمان حواس پرتي چيست ؟