تاخير در رشد كودك

به طور كلي تاخير در رشد كودكان باعث اختلال در مهارت‌هاي مختلف از جمله مهارت‌هاي اجتماعي، شناختي، زباني و حركتي مي‌شود. اختلالات عصبي رشدي نيز به نوعي اختلال تاخير تكاملي كودكان محسوب مي‌شوند. پيشنهاد مي‌كنيم براي كسب اطلاعات بيشتر مقاله اختلالات عصبي رشدي را مطالعه كنيد.

تاخير رشد ممكن است تنها مربوط به رشد اندام‌هاي بدن باشد و اختلالاتي همچون اختلال كوتاه قامتي (كوتولگي) را پديد آورد، يا تنها توانايي‌هاي ذهني كودك را تحت تاثير قرار دهد؛ كودكان داراي اختلالات يادگيري، اوتيسم و معلوليت ذهني از نظر ظاهري تفاوتي با ديگر همسالان خود ندارند. تشخيص به موقع و آموزش مهارت‌هاي خاص به اين گروه از كودكان، عوارض ناشي اختلال رشدي را كاهش داده و يا از بين مي‌برد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه كودكان عقب مانده ذهني كليك كنيد.

نشانه‌هاي تاخير در رشد كودك

براي شناسايي تاخير رشد كودكان لازم است والدين با مراحل رشدي كودكان به خصوص در اولين سال زندگي كودك آشنايي كامل داشته‌باشند. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله رشد كودك يك ساله را مطالعه كنيد. براي تشخيص تاخير رشد مي‌توان كودكان را از 4 جهت مورد بررسي قرار داد.

مهارت‌هاي حركتي: نشانه‌هاي مشكل در مهارت‌هاي حركتي شامل عدم توانايي در غلت زدن، نشستن و راه رفتن تا قبل از هجده ماهگي، ناتواني در جويدن، بلعيدن و غذا خوردن به تنهايي، ناتواني در دست گرفتن اجسام و ناتواني در از استفاده از دو طرف بدن مي‌شود.

مهارت‌هاي اجتماعي: كودكان داراي تاخير رشدي ممكن است توانايي برقراري ارتباط با ديگران (اعضاي خانواده، همسالان، معلمان و ...) را نداشته باشند. همچنين اين كودكان توانايي درك احساسات ديگران را ندارند. 

مهارت‌هاي شناختي: در اثر تاخير رشد مهارت‌هاي شناختي نظير يادگيري، درك، استدلال و يادآوري دچار مشكل مي‌شود.

مهارت‌هاي زباني: اين كودكان بسيار دير به زبان مي‌آيند، اين موضوع شامل زبان بدن هم مي‌شود. به اين معنا كه در فهماندن منظورشان به ديگران حتي از طريق زبان بدن نيز ناتوان هستند. براي كسب اطلاعات در زمينه نشانه هاي سلامت نوزاد كليك كنيد.

علل به وجود آمدن تاخير در رشد كودك

عوامل ژنتيكي و عوامل محيطي هر دو در به وجود آمدن اختلال رشد در كودك اثر مي‌گذارد. در ادامه چگونگي اثرگذاري هر كدام از عوامل را بررسي كرده‌ايم.

عوامل ژنتيكي

ناهنجاري‌هاي كروموزومي يا ژنتيكي مي‌تواند مسبب اختلال در تاخير رشد شوند. امروزه با انجام آزمايشاتي قبل از بارداري مي‌تواند ژن‌هاي معيوب را شناسايي كرده و از به دنيا آمدن كودكاني با مشكلات ژنتيكي جلوگيري كرد.

عوامل محيطي

_مسموميت كودك قبل يا بعد از تولد با عوامل مضر مانند سرب
_ابتلاي مادر به بيماري‌هاي عفوني
_تب شديدي كه به تشنج ختم شود
_نوزاد نارس به دنيا آيد و يا دچار كمبود اكسيژن شود
_وارد شدن ضربه به سر كودك ضمن به دنيا آمدن يا بعد از آن

چه زمان به پزشك مراجعه كنيم؟

برخي تاخيرات رشدي تا زماني كه كودك به مدرسه برود برطرف مي‌شوند اما برخي ديگر تا پس از سنين مدرسه نيز شناسايي نمي‌شوند. هر والديني كودك خود را بهتر از هر كس ديگري مي‌شناسند به همين دليل اغلب زودتر متوجه مشكلاتي در كودك خود مي‌شوند؛ در صورتي كه سؤال يا نگراني در مورد رشد كودكتان برايتان به وجود آمد، حتما با پزشك كودك مطرح كنيد. پزشك ممكن است در مورد تاخير در رشد سؤالات زير را از شما بپرسد بنابراين بهتر است از قبل در مورد آن‌ها فكر كنيد و پاسخ‌هاي درست بدهيد:

_آيا كودكتان مهارت‌ها و توانايي‌هايي را كه قبلا داشته از دست داده‌است؟

_آيا در نحوه حركت و يا ارتباط برقرار كردن كودك با ديگران مشكلي وجود دارد؟

_آيا كودك در مهارت‌هاي ارتباطي و زباني علائم خاص و يا تاخير دارد؟

پيشگيري از اختلال تاخير در رشد كودك

براي پيشگيري از اختلال تاخير رشد در كودك بايد افراد ناقل، به عنوان مثال مادران دچار بيماري عفوني را شناسايي و به وضعيت آنان رسيدگي كرد. آگاه كردن زوج‌هايي كه قصد بچه دار شدن دارند مفيد است. مشاوران و متخصصان با آموزش عوامل خطر و راه‌هاي جلوگيري از اين اختلال، مانع از شيوع تاخير تكاملي كودكان مي‌شوند. بعد از تولد نوزاد والدين مي‌توانند فرزندشان را به طور منظم براي معاينات نزد پزشك يا مراكز بهداشت ببرند و با فراهم كردن محيط زندگي باثبات، آينده فرزندان خود را تضمين كنند. مشاوره كودك نيز به خانواده‌ها براي پيشگيري و مقابله با تاخير رشد كودكان خدمات درماني و آموزشي ارائه مي‌دهند.

درمان اختلالات رشدي كودك

هرچه تاخير رشدي كودك از طرف والدين زودتر تشخيص داده شود درمان كودك آسان‌تر و سريع‌تر اتفاق خواهد افتاد. در نتيجه احتمال رشد كامل و مطلوب بيشتر مي‌شود. والدين مي‌توانند بعد از مشاهده نشانه‌هاي مطرح شده سريعا درمان فرزند خود را تحت نظارت يك متخصص آغاز كنند. درمان‌ها شامل دارو درماني، گفتار درماني، كاردرماني، بازي درماني و ... است. براي كسب اطلاعات در زمينه گفتار درماني و بازي درماني كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه روند رشد كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : تاخير در رشد كودك | نشانه ها، علت و درمان تاخير در رشد كودك