مروري بر اختلال وسواس

بيماري وسواس به ين معني است كه فرد مبتلا افكار ناخوشايندي دارد كه براي از بين بردن اين افكار و اضطراب ناشي از آن‌ها به رفتارهاي كليشه‌اي، تكراري و خارج از كنترل دست مي‌زند. وسواس با عنوان اختلال وسواس جبري يا اختلال وسواس فكري عملي نيز شناخته مي‌شود. اين افراد براي از بين بردن استرس خود، ساعت‌هاي بسيار زيادي را صرف انجام كارهاي غير ضروري مي‌كنند؛ به طوري كه بر تمام ابعاد زندگي خود و اطرافيان‌شان تاثير مي‌گذارد. به همين دليل اطرافيان هم بايد نسبت به اين بيماري و روش‌هاي برخورد با آن آگاهي كسب كنند. براي آگاهي بيشتر در زمينه اختلال وسواس كليك كنيد. 

اطلاعات خود را درباره اختلال وسواس افزايش دهيد

هرچقدر اطلاعات كامل‌تري درباره يك مسئله داشته باشيد بهتر مي‌توانيد با آن برخورد كنيد. قدم اول براي رفتار با افراد وسواسي در خانواده شما آن است كه اطلاعاتتان را درباره وسواس تكميل كنيد. درباره علائم، نشانه‌ها، علل، ريشه‌هاي اختلال و روش‌هاي درمان وسواس تا حد امكان مطالعه كنيد. شركت در كلاس‌هاي گروهي كه براي خانواده افراد وسواسي در كلينيك‌هاي روان‌شناسي برگزار مي‌شود، مي‌تواند بهترين راه براي اين منظور و هدف باشد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان وسواس كليك كنيد. 

رفتار با وسواسي | حمايتي باشيد

حمايتي بودن به معناي آن است كه نيازهاي طرف مقابل خود را بشناسيد، او را درك كنيد و در مسير رفع نيازهايش حركت كنيد، بدون آن كه از نيازهاي خود چشم‌پوشي كنيد و يا با احساسات او درگير شويد و رنج ببريد. بدانيد كه اختلال وسواس يكي از رنج‌آورترين اختلال‌هاي رواني براي خود فرد مبتلا است. فرد وسواسي از حمله افكار وسواسي غيرقابل كنترل رنج مي‌برد و براي از بين بردن آن‌ها به رفتارهاي وسواسي مانند شستن و چك كردن و مرتب كردن افراطي و بيهوده دست مي‌زند. او خودش هم از بيهوده بودن رفتارش اطلاع دارد اما نمي‌تواند آن را كنترل كند و معمولا به شما مي‌گويد دست خودم نيست. پس در برابر اين همه رنج، نياز به حمايت اطرافيان دارد.

با وسواس هم دوست‌داشتني است

قدم اول حمايتي بودن آن است كه به او بفهمانيد با وجود اختلال وسواس هم دوستش داريد. اگر چيزي براي شما آزاردهنده است آن رفتار وسواسي‌اش بوده و مشكلي با خود او نداريد. رفتار را از خودش جدا كنيد و به او بفهمانيد كه مي‌خواهيد كمكش كنيد تا آن را بهبود دهد، اما با وجود وسواس هم او را مي‌پذيريد و دوست داريد. اگر نياز دارد درباره احساساتش، افكار وسواسي و اجبارهايش حرف بزند با توجه كامل به او گوش داده و نشان دهيد كه شرايط سخت او را درك مي‌كنيد.

رفتار با وسواسي | سرزنش نكنيد

همان طور كه گفته شد افكار و رفتارهاي وسواسي فرد مبتلا به راحتي براي او قابل كنترل نيستند. پس سرزنش شما رنج او را چند برابر مي‌كند. ممكن است وقتي رفتارش را مي‌بينيد كه يك دستگيره را پانزده بار چك مي‌كند يا لباس‌هايش را با ترتيب در مدت زمان بسيار طولاني در كمد مي‌چيند يا آن كه بيشتر از چهار ساعت را در حمام مي‌گذراند؛ در نتيجه شما هم عصباني مي‌شويد. احساس خود را كتمان نكنيد اما بگوييد كه سختي و عصبانيت او را هم براي اجبار به انجام اين رفتارها درك مي‌كنيد. علاوه بر آن سرزنش شما باعث مي‌شود او اختلالش را از شما يا ديگران پنهان كند و طبيعتا ديرتر براي درمان اقدام خواهد كرد.

برچسب نزنيد

برچسب وسواسي زدن به فرد مبتلا در خانواده و جامعه مي‌تواند اثرات زيان‌باري داشته باشد. سعي كنيد خود فرد را از اختلالش جدا كنيد. به او نگوييد تو آدم وسواسي هستي. با اين كار، او خود را با بيماريش يكي دانسته و در برابر بهبود و درمان بيشتر مقاومت مي‌كند.

انتظاراتتان را تغيير دهيد، تا كمتر ناكام شويد

مسلما وقتي از عضو مبتلا به وسواس انتظار داشته باشيد كه به راحتي رفتار وسواسي‌اش را كنترل كند، با ديدن يك رفتار وسواسي از او، عصباني و برانگيخته مي‌شويد. پس انتظاراتتان را نسبت به تغيير كردن او عوض كرده و بپذيريد كه اين اختلال در برابر درمان مقاوم است. با اين نوع پيش فرض حتي وقتي تغيير كوچكي هم مشاهده كنيد كه ناشي از تلاش خود او و درمان باشد، او را تشويق كرده و به بهبودي بيشتر او كمك مي‌كنيد. در نظر داشته باشيد كه سرعت درمان وسواس در افراد مبتلاي تحت درمان هم متفاوت است، پس مقايسه كردن او با ديگران چندان مفيد نيست و حتي موجب احساس بي‌كفايتي، افكار منفي و مقاومت بيشتر در او مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه افكار منفي كليك كنيد. 

رفتار با وسواسي | ريتم زندگي را حفظ كنيد

سعي كنيد به دليل وسواس يك عضو خانواده، خودتان را از روابط اجتماعي و رفع نيازهايتان محروم نكنيد. شما حق تفريح و خوشگذراني داريد پس با دوستان، خانواده و فاميل در رابطه باشيد و روابط صميمانه تجربه كنيد. اگر قواعد و عادات فرد وسواسي در خانواده، شما را محدود مي‌كند، در مورد نيازهايتان با او صحبت كرده و در اين باره قاطع باشيد.

خودتان را وارد رفتار وسواسي نكنيد

رفتار وسواسي را براي او تسهيل نكنيد؛ شما او را دوست داريد اما نبايد خود را وارد رفتار وسواسي او كنيد يا كارهاي اجباري او را برايش انجام دهيد. خريدن مواد شوينده زياد براي استفاده يا كمك كردن در شستن چندين‌باره سرويس بهداشتي نمي‌تواند به بهبود او كمك كند. توجه كنيد كه او بايد سختي معقول بيماريش را تحمل كند تا براي درمان انگيزه داشته باشد.

رفتار با وسواسي | به درمان تشويقش كنيد

اطلاعاتي را كه دباره اختلال وسواس كسب كرده‌ايد با او درميان گذاشته و بگوييد كه احتمالا به كمك متخصص نياز دارد. براي او مشخص كنيد كه اختلال وسواس قابل درمان است. روش‌هاي درماني را به او معرفي كرده و شواهد اثربخشي آن‌ها را برايش توضيح دهيد. تصميم نهايي با خود اوست و هر تصميمي بگيرد شما بايد آن را بپذيريد. اگر علاقه‌اي به درمان نشان نمي‌دهد با او همدلي كرده و بگوييد درك مي‌كنيد كه مراجعه كردن به پزشك يا روان‌شناس مضطربش مي‌كند يا مي‌تريد بقيه فكر كنند كه او ديوانه است. اطمينان دهيد كه چنين فكري نمي‌كنيد و تنها قصد كمك به او را داريد. 

خانواده‌درماني

ممكن است رفتارهاي وسواسي فرد مبتلاي نزديك به شما بر روي خودتان نيز فشار آورده  يا شما را خسته كرده باشد. حتي شايد احساس كنيد كه زندگي خانوادگي‌تان تحت تاثير قرار گرفته است. در اين مواقع شما هم بايد وارد درمان شويد تا آسيب زيادي نبينيد. تصور نكنيد كه بيماري او در اولويت قرار دارد وشما فعلا مهم نيستيد. اگر شما آسيب ببينيد خانواده به طور كلي آسيب مي‌بيند پس خانواده را به طور كامل وارد درمان كرده و از روش‌هاي خانواده‌درماني و زوج‌درماني استفاده كنيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره خانواده كليك كنيد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه رفتار با افراد وسواسي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: با افراد وسواسي چگونه رفتار كنيم؟