اختلال پرخوري چيست؟

اگر در مدت زماني كوتاه، بيشتر از حد طبيعي غذا مصرف كرده و احساس مي‌كنيد هيچ مقاومتي در مقابل اين ميل اجباري و زودگذر نداريد، احتمالا به اختلال پرخوري مبتلا هستيد. افراد مبتلا به اختلال پر خوري معمولا بعد از خوردن غذاي فراوان احساس گناه زيادي مي‌كنند. براي تشخيص اين بيماري مزمن، فرد بايد حداقل يك ماه و يك روز در هفته، نشانه‌هاي پرخوري را داشته باشد. اختلال پرخوري در زنان شايع تر از مردان است و سن بروز آن دوران نوجواني و در سنين 20 سالگي است. همچنين اين اختلال در طبقه اختلالات رواني طبقه بندي شده و براي درمان نياز به مداخله تخصصي و روانشناسي است. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلالات رواني كليك كنيد.

علائم شايع در اختلال پرخوري

براي آن كه تشخيص اختلال پرخوري داده شود، متخصص نشانه‌هاي زير را در شما بررسي خواهد كرد. 

1- خوردن تنقلات يا غذا به مقدار زياد و به صورت غير ارادي

2- سريع غذا خوردن بدون توجه به محتويات آن

3- تنها غذا خوردن به دليل شرمندگي از نوع خوردن در حضور ديگران

4- حس عدم كنترل بر رفتار غذا خوردن افراطي

5- حس افسردگي، ناراحتي و گناه در مورد غذا خوردن

6- اضطراب شديد يا افسردگي پس از خوردن‌هاي افراطي

7- غذا خوردن غير ارادي تا مرز انفجار حتي زماني كه فرد سير است

8- حس منزوي بودن و بيان نكردن احساسات خود

9- انجام فعاليت‌هاي جبراني نظير تلاش براي بالا آوردن، ورزش كردن افراطي و مصرف داروهاي مسهل جهت از دست دادن كالري اضافي كه در جريان پرخوري وارد بدن شده است. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلال پرخوري عصبي كليك كنيد.

دلايل بروز اختلال پرخوري چيست؟

مجموعه‌اي از عوامل زيست شناختي، اجتماعي و روان شناختي در سبب شناسي اين اختلال دخيل هستند. از جمله اين عوامل مي توان به نقش ژنتيك، حساسيت بيشتر به هورمون دوپامين، تغييرات درون مغزي، تصوير منفي از بدن، عادت به پرخوري و آسيب هاي رواني مانند اضطراب، اختلال دوقطبي، اختلال استرس پس از سانحه و افسردگي اشاره كرد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه استرس پس از سانحه كليك كنيد.

خطرات بيماري پرخوري

اختلال پر خوري مي‌تواند باعث بروز مشكلات جسمي، رواني يا اجتماعي شود. افراد داراي اختلال پرخوري معمولا داراي اضافه وزن، عدم تناسب اندام، علائم افسردگي و پريشاني بيش از حد هستند. به دنبال اختلال پرخوري، اضافه وزن مي‌تواند باعث ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي، سكته و بيماري قند خون شود. اختلال پرخوري با ريسك بالايي براي بروز بيماري‌هايي مانند درد مزمن زانو و مچ پا، اختلال در خواب‌هاي شبانه، آسم و سندرم روده تحريك پذير همراه است.

اين اختلال در زنان باعث مشكلات باروري، فشار خون و قند بالا در دوران حاملگي و همچنين كيست تخمدان مي‌شود. در نهايت افراد مبتلا به پرخوري از اعتماد به نفس پايين‌تري در روابط اجتماعي برخوردار هستند كه به منزوي شدن و افسردگي در اين افراد دامن مي زند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه علائم افسردگي كليك كنيد.

تشخيص اختلال پرخوري

علائم و عللي كه تاكنون ذكر كرديم همگي بيانگر اختلال پرخوري عصبي بودند كه امروزه در دسته بندي اختلالات روان پزشكي جاي مي‌گيرند. براي تشخيص دقيق مشكل خود و دريافت مناسب‌ترين درمان لازم است كه در ابتدا به يك روانشناس يا روانپزشك مراجعه كنيد. متخصصان سلامت روان به شما كمك مي‌كنند تا مشغوليت ذهني خود در مورد خوردن غذا و تناسب بدني را كاهش دهيد و به اين ترتيب بتوانيد رفتار خود را نيز تحت كنترل درآوريد.

در اين ميان اگر دچار اضافه وزن باشيد كمك گرفتن از يك متخصص تغذيه در كنار روان درماني مي‌تواند روند بهبودي شما را تسريع كند. اما آنچه اهميت دارد اين است كه بتوانيد درك صحيحي از مشكل خود داشته باشيد و بدانيد زيربناي اين مسئله را عوامل روانشناختي تشكيل مي‌دهند. در نتيجه تا زماني كه نتوانيد اين عوامل رواني را از بين ببريد، پرخوري‌هاي غير قابل كنترل نيز در شما از بين نمي‌روند. جلسات مشاوره روانشناسي مي‌تواند در اين زمينه به شما كمك كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روانشناسي كليك كنيد.

روش هاي درمان اختلال پرخوري

بهترين روش درماني براي فرد مبتلا بسته به علت بيماري، سختي آن و اهداف هر فرد متفاوت است. درمان‌هاي روانشناختي مي‌تواند بر پرخوري، وزن زياد، تصوير بدن، مشكلات ذهني يا تركيبي از اين‌ها تمركز كند.

1. درمان شناختي رفتاري

روش درمان شناختي رفتاري به شما كمك مي‌كند تا نگرش خود را تغيير داده و با طرز تفكر جديد، سبب مي‌شود تا رفتارهاي سالم‌تر و سازگارتري نسبت به حوادث و اتفاقات زندگي داشته باشيد. بر خلاف ساير روش‌هاي درماني كه درمانگر به دنبال شناسايي ريشه و علل رفتارهاي نامناسب و پرخوري فرد است، در روش درمان شناختي رفتاري درمانگر فقط بر مشكلات زمان حال و آنچه موجب ناراحتي، اضطراب و عامل پرخوري در فرد بيمار گرديده است، تكيه مي‌كند.

2. روان‌درماني ديالكتيكي

هدف روان درماني ديالكتيكي، افزايش كيفيت زندگي و سازگاري از طريق بازسازي رفتاري است. اين روش درماني، بيماري پرخوري را نوعي واكنش احساسي به تجربه‌هاي منفي زندگي فرد مي‌داند. در اين روش درمانگر به فرد ياد مي‌دهد كه چگونه واكنش‌هاي احساسي خود را تحت كنترل گرفته و در شرايط استرس‌زا بهترين عملكرد را داشته باشد.

3. روان درماني بين فردي

روان درماني بين فردي اعتقاد دارد كه اختلال پر خوري در اثر عوامل رفتاري، مشكلات در روابط شخصي، غم، افسردگي و... به وجود آمده است. در روش درماني بين فردي درمانگر سعي در يافتن مشكلات اصلي دارد كه عامل بيماري پرخوري در فرد مي‌باشد و با ايجاد تغييرات سازنده طي 12 تا 16 جلسه در جهت رفع اين مشكلات حركت مي‌كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره تلفني فردي كليك كنيد.

4. دارو درماني

در مواردي كه فرد پاسخ‌دهي كمي به درمان‌هاي روان شناختي مي‌دهد يا زماني كه شدت اختلال بسيار زياد است درمانگران درمان دارويي را در دستور كار قرار مي‌دهند. داروهاي ضد افسردگي از جمله رايج‌ترين داروهايي هستند كه در درمان اختلال پرخوري عصبي مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

راهكارهايي براي كنترل اختلال پرخوري عصبي

علاوه بر پيگيري درمان‌هاي مورد نياز انجام برخي راهكارها در خانه و به طور روزمره به شما كمك مي‌كند تا پرخوري عصبي را راحت‌تر در خود درمان كرده و از شر پيامدهاي منفي آن خلاص شويد. از جمله مؤثرترين راهكارها در اين زمينه مي‌توان به مواد زير اشاره كرد:

1. شناخت عوامل تحريك كننده پرخوري

سعي كنيد مدتي خود را زير نظر بگرفته و بررسي كنيد كه رفتار پرخوري افراطي بيشتر در چه شرايط و موقعيت‌هايي اتفاق مي‌افتند. براي مثال ممكن است متوجه شويد كه هنگام عصبانيت بيشتر اين كار را انجام مي‌دهيد. اين كار به شما كمك مي‌كند كه از موقعيت‌هاي ايجاد كننده خشم و عصبانيت دوري كنيد يا به دنبال يادگيري راهكارهاي كنترل خشم مؤثر باشيد تا بدين ترتيب ديگر رفتار پرخوري عصبي نيز از شما سر نزند. توجه داشته باشيد كه عوامل ايجاد كننده رفتار پرخوري در هر فرد مي‌تواند با فرد ديگر متفاوت باشد. براي مثال ممكن است برخي افراد در زمان غمگين بودن يا زماني كه مضطرب و پريشان حال هستند به اين رفتار روي بياورند. در نتيجه بسيار مهم است كه بتوانيد خود را به درستي تحت نظر قرار دهيد و به شناخت بالاتري از عوامل تحريك كننده پرخوري عصبي دست‌يابيد.

2. استفاده از روش‌هاي آرامش بخشي

استرس‌هاي روزمره سهم بسزايي در بروز اختلال پرخوري عصبي دارند. اگر احساس مي‌كنيد در زندگي بيش از حد تحت فشار عوامل مختلف قرار داريد، استفاده از روش‌هاي آرام سازي نظير ريلكسيشن، يوگا، مراقبه و تكنيك هاي تنفسي مي‌تواند به شما كمك كند تا تنش‌هاي خود را كاهش دهيد و ذهن آرام‌تري داشته باشيد.

3. اعتماد به نفس خود را به اندام جسماني‌تان گره نزنيد

داشتن اندام خوب مسلما براي همه افراد لذت بخش است و از انسان در برابر بسياري از بيماري‌ها نظير فشار خون، قند و چربي محافظت مي‌كند. اگر تلاش براي كاهش وزن در جهت رشد شخصي باشد و باعث احساس سلامتي در فرد گردد، بسيار مفيد است. اما به دليل تبليغات گسترده‌اي كه در زمينه لاغري انجام مي‌شود بسياري از افراد همه ارزشمندي و اعتماد به نفس خود را در گروي داشتن اندام مناسب مي‌دانند و همين موضوع باعث مي‌شود كه دائماً نگران مواد غذايي مصرفي خود باشند و از اين بابت احساس شرم و گناه شديدي را تجربه كنند.

اين مسئله در برخي به كم اشتهايي عصبي و در برخي ديگر به بروز علائم پراشتهايي عصبي مي‌انجامد. تلاش كنيد تا كم‌تر در معرض تبليغات مخرب قرار بگيريد و براي دست‌يابي به اعتماد به نفس بالا راه‌هاي سالم‌تري را انتخاب كنيد. پرداختن به فعاليت‌هاي مورد علاقه و بالا بردن توانمندي خود در زمينه‌هاي مختلف از جمله روش‌هايي است كه در اين زمينه به شما كمك كرده و باعث مي‌شود تنها به ظاهر جسماني خود متكي نباشيد.

4. تلاش براي ذهن آگاهي

ذهن آگاهي به اين معناست كه بتوانيد به طور كامل در لحظه حضور داشته باشيد و از تجربه حال خود لذت ببريد. اكثر افراد به دليل مشغله‌هاي ذهني بيش از آنكه در لحظه هشيار باشند در ذهن خود زندگي مي‌كنند و در هجوم افكار مثبت و منفي خود غرق هستند. اين مسئله در افرادي كه مبتلا به پرخوري عصبي هستند منجر به تشديد شدن اوضاع مي‌شود.

در واقع فرد زماني كه در حال خوردن غذا است بيشتر از اينكه در زمان حال حضور داشته باشند درگير نگراني‌ها و پريشاني‌هاي هيجاني خود است. اين مسئله باعث مي‌شود كه كنترلي بر رفتار خود نداشته باشد و تنها با احساس سيري بسيار زياد از رفتار مخرب خود آگاه گردد. در نتيجه تلاش كنيد هنگام غذا خوردن توجه بيشتري به محيط پيراموني و جزئيات موجود در آن داشته باشيد. سعي كنيد آرام‌تر غذا بخوريد و هر لقمه را به خوبي مزه كنيد و از آن لذت ببريد اين كار به ذهن آگاهي شما كمك كرده و از هجوم افكار منفي مي‌كاهد.

5. گنجاندن ورزش در برنامه روزمره

داشتن سبك زندگي بي‌تحرك نه تنها منجر به افزايش وزن مي‌شود بلكه روحيه كسل و خموده را در شما ايجاد مي‌كند كه انواع مشكلات سلامت روان را به بيار مي‌آورد.  گنجاندن دقايقي ورزش باعث مي‌شود كه استرس‌ها و ناراحتي‌هاي كم‌تري را احساس كنيد و براي داشتن اندام ايده آل روش‌هاي سالم‌تري را در پيش بگيريد. اختلال پرخوري عصبي نيز يكي از اختلالات خوردن مي‌باشد كه هدف و نشانه‌هاي آن با اختلال پرخوري متفاوت است. براي كسب اطلاعات درمان پرخوري عصبي كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال پر خوري مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: اختلال پرخوري چيست | علائم و نشانه هاي بيماري پرخوري