بزهكاري يعني چه

به اعتقاد مراجع قانوني انجام هرگونه عملي كه طبق قانون كشور جرم محسوب شده و فرد را تحت پيگرد قانوني قرار مي‌دهد بزهكاري ناميده مي‌شود. بزهكاران مي‌توانند در هر گروه سني قرار داشته باشند. به اعتقاد روانشناسان اعمال قانون، در مورد نوجوانان مي‌بايست تا حدودي انعطاف بيشتري داشته باشد چراكه برخلاف تصور، نوجوانان چندان‌كه بايد بر روي رفتارهايشان كنترل ندارند. قرار گرفتن در دوره سني نوجواني به اين معناست كه مغز فرد هنوز به‌طور كامل رشد نكرده و اين مسئله باعث مي‌شود كه آن‌ها كنترلي بر روي بعضي از رفتارهايشان نداشته باشند.

براي آگاهي بيشتر در زمينه بزهكاري نوجوانان كليك كنيد.

دلايل بزهكاري در نوجوانان

1. عدم رشد كافي مغز از دلايل بزهكاري نوجوانان

كنترل رفتار ما به دست دو بخش مجزاي مغز قرار دارد. بخشي از مغز به دنبال جستجوي پاداش، هيجان و انجام رفتارهاي دلبخواهي هست به عبارتي اين بخش از مغز، شما را به انجام رفتارهايي كه هيجان و خوشحالي بالايي را برايتان ايجاد مي‌كند سوق مي‌دهد. ويژگي اين بخش از مغز آن است كه اين هيجان خواهي را بدون توجه به شرايط و مقتضيات محيط يا پيامدهايي كه رفتار مي‌تواند به دنبال داشته باشد از شما تقاضا مي‌كند.

بخش دوم كه از آن به‌عنوان رفتار منطقي ياد مي‌شود بخشي از مغز است كه كنترل رفتار شما را با توجه به شرايط محيطي و همچنين پيامدهاي احتمالي رفتار تحت كنترل قرار مي‌دهد. مطالعات نشان مي‌دهد كه در مغز نوجوانان هر دو بخش همچنان در حال رشد هستند و البته غلبه با بخشي است كه شما را به سمت هيجانات سوق مي‌دهد. بخش منطقي مغز تا زماني كه فرد به سن ۲۰ سالگي نرسيده باشد تقريباً تسلطي بر رفتار شما ندارد. به همين خاطر اين رشد نايافتگي مغزي ممكن است نوجوانان را به سمت رفتارهاي بزهكارانه سوق دهد.

2. قرار داشتن رفتار نوجوانان تحت تأثير مشاهده گرانشان

در يك آزمايش از نوجوانان خواسته شد تا يك تست مربوط به رانندگي را در محيط آزمايشگاهي انجام دهند. مشاهدات نشان مي‌داد در صورتي كه نوجوانان به‌تنهايي مورد آزمايش قرار بگيرند، به لحاظ رعايت قوانين و شيوه رانندگي، آن‌ها درست مثل بزرگسالان رفتار مي‌كنند. اما چنانچه دوستانشان در محيط آزمايشگاه حضورداشته باشند حتي اگر به آن‌ها اجازه هيچ واكنشي داده نشود، نوجوانان در رفتارشان ريسك و خطرپذيري‌هاي بيشتري خواهند داشت تا جايي كه ميزان رفتار پرخطر در رانندگي نوجوان دو برابر افزايش پيدا مي‌كند. 

روانشناسان معتقدند علاقه‌اي كه نوجوانان به خوب و مطلوب ارزيابي شدن از جانب گروه همسالانشان دارند، باعث مي‌شود تا رفتارهايشان چندان منطقي شكل نگيرد. به عبارتي آن‌ها مي‌خواهند به دوستانشان نشان دهند كه توانايي انجام رفتارهاي هيجان‌انگيزي را دارند.

3. ضعيف بودن بخش پيش پيشاني در قشر خاكستري مغز

به اعتقاد روانشناسان قشر پيش پيشاني مغز، بخشي است كه كنترل رفتار را به عهده دارد. اين قسمت از مغز در قسمت جلويي يا همان پيشاني قرار گرفته و وظيفه آن كنترل رفتار بر اساس اصول منطقي است. مشاهدات نشان مي‌دهد كه اين بخش از مغز در زمان نوجواني هنوز رشد كاملي نداشته و به عبارتي نوجواني زماني است كه اين بخش از مغز در حال رشد يافتن و بر عهده گرفتن كنترل رفتار از طريق برقراري ارتباط مؤثر با ساير بخش‌هاي مغز است. اين مسئله كه بخش پيشاني در مغز نوجوانان هنوز به حد كافي رشد نايافته است باعث مي‌شود تا در برخي از موارد شاهد انجام رفتارهاي غيرمنطقي از سوي آن‌ها باشيم.

براي اطلاع بيشتر در زمينه رشد مغز در نوجواني كليك كنيد.

بزهكاري نوجوانان | انواع جرم‌هايي كه از سوي نوجوانان بروز پيدا مي‌كند

1. جرم‌هاي وضعيتي

جرم‌هاي وضعيتي گروهي از رفتارها هستند كه فرد به دليل قرار داشتن در زير سن قانوني اجازه انجام آن‌ها را ندارد. اين در حالي است كه انجام آن‌ها براي بزرگ‌سالان جرم محسوب نمي‌شود. براي مثال فرار از خانه و يا مصرف الكل زير سن قانوني، در كشورهايي كه مصرف الكل آزاد است مي‌تواند از گروه جرم‌هاي وضعيتي باشد. طبق آمار دختران بيش از پسران مرتكب جرم‌هاي وضعيتي مي‌شوند.

2. جرائم مربوط به ايجاد هزينه‌هاي اقتصادي

رفتارهايي نظير سرقت، آتش‌سوزي، تخريب اموال خصوصي يا عمومي از جمله جرم‌هاي شايع در ميان نوجوانان هستند. اين جرم‌ها حدوداً يك‌چهارم بزهكاري‌هاي نوجوانان را شامل مي‌شوند و دلايلي ازجمله فقر، خصومت‌هاي شخصي، ريسك‌پذيري و تمايل نوجوان به نشان دادن خود در مقابل گروه دوستانش دارد.

3. خشونت

جرم‌هايي كه در اين دسته قرار مي‌گيرند دامنه وسيعي از ضرب و شتم تا قتل را در برمي‌گيرد و ويژگي مشترك تمامي آن‌ها وجود خشونت در رفتار نوجوانان است. رفتارهايي نظير تجاوز جنسي به ديگران، ضرب و شتم، آزار و اذيت بچه‌هاي كوچك‌تر، همگي در اين گروه قرار مي‌گيرند. اين گروه از جرائم، به‌ويژه در ميان پسران بيشتر اتفاق افتاده و طبق آمار، ميزان وقوع آن‌ها ميان ساعت‌هاي 3 تا 5 بعدازظهر يعني دقيقاً زماني كه مدرسه تعطيل‌شده و نوجوان با گروه دوستانش هست بيشتر مي‌شود.

براي آشنايي بيشتر در زمينه پرخاشگري نوجوان و علل آن كليك كنيد.

چه راه‌هايي براي كنترل بزهكاري نوجوانان وجود دارد

1. وجود سيستم حمايتي قوي در خانواده

نحوه تعامل خانواده با نوجوان، مي‌تواند وي را به سمت كانون خانواده جذب كرده و يا از آن فراري دهد. شما به‌عنوان والدين يك نوجوان مي‌بايست راه‌هاي برقراري ارتباط با فرزندتان را به‌خوبي بلد باشيد همچنين بايد بتوانيد از ديدگاه او به دنيا نگاه كنيد. همان‌طور كه گفته شد نوجوانان توانايي ذهني بالايي براي انجام تصميم‌هاي منطقي ندارند اين مسئله نشان مي‌دهد كه شما به‌عنوان والدين مي‌بايست با دقت بيشتري پيامدهاي رفتارهاي نوجوان را به او تذكر دهيد.

بااين‌حال چنانچه اين تذكرها به‌صورت امرونهي كردن دربيايد باعث دل‌زدگي نوجوانتان مي‌شود. به‌عنوان پيشنهاد توصيه مي‌شود كه با يك متخصص درزمينهٔ كودك و نوجوان مشورت كنيد تا بدانيد چگونه مي‌توانيد شرايط مطلوبي را براي رشد فرزندتان در اين دوره فراهم كنيد.

براي شناخت بيشتر در زمينه روانشناسي نوجوان كليك كنيد.

2. ورزش براي كنترل بزهكاري نوجوانان

ورزش به فرزند شما اين امكان را مي‌دهد كه انرژي خود را در فعاليت‌هاي مفيدي تخليه كند. به همين خاطر بسياري از روانشناسان توصيه مي‌كنند كه در اين دوره سني فعاليت‌هاي ورزشي مناسبي را براي فرزندتان در نظر بگيريد.

3. پر كردن اوقات فراغت

برنامه‌ريزي براي زمان‌هاي خالي فرزندتان باعث مي‌شود كه او انرژي و ساعات روزانه خود را در جهت مناسب مصرف كرده و درنتيجه از رفتارهاي پرخطر با دوستان نامناسب تا حد زيادي دور بماند.

4. از بين بردن عوامل خطر

عامل خطر به هرگونه شرايط گفته مي‌شود كه احتمال ارتكاب جرم را در نوجوانان افزايش مي‌دهد. براي مثال دوستان نامناسب، تجربه يك اتفاق ناخوشايند نظير از دست دادن عزيزان، افت تحصيلي و يا هر چيز ديگري كه در فرزندتان ازنظر شما مي‌تواند عاملي براي ارتكاب جرائم باشد را از بين ببريد.

جمع‌بندي پاياني

نوجواني دوره سني است كه فرد قدرت تشخيص گذاري مناسبي بر روي  رفتارهاي خوب يا بد ندارد. همچنين تشويق‌هاي گروه دوستان و تمايل نوجوان براي اينكه از جانب دوستانش پذيرفتني باشد، عواملي هستند كه او را به سمت جرائم مختلف سوق مي‌دهند. به‌عنوان خانواده مهم‌ترين وظيفه شما در اين زمينه اين است كه در خانه فضاي آرام و دوستانه فراهم كنيد تا فرزندتان بتواند به‌راحتي با شما صحبت كند. همچنين استفاده از راهكارهايي نظير پر كردن ساعات اوقات فراغت و كمك گرفتن از يك مشاور باعث مي‌شود تا احتمال وقوع جرم در فرزند شما كاهش پيدا كند.

از طرفي مي‌بايست در صورت وقوع اشتباه از جانب فرزندتان رفتار چندان سخت گيرانه و نامناسبي با او نداشته باشيد اگرچه فرزندتان مي‌بايست پيامد رفتار خود را به‌خوبي درك كند بااين‌حال رفتارهاي تندي كه او را نسبت به خانواده بدبين كرده و باعث شوند كه در آينده رفتارهايش را به‌صورت مخفيانه ادامه دهد تبعات سنگين‌تري خواهد داشت. به همين دليل توصيه مي‌شود در برخورد با اشتباهات فرزندانتان پذيرش بالاتري داشته باشيد و با خواندن مقاله ويژگي هاي نوجوان و دوران نوجواني به شناخت بيشتري از فرزند خود دست يابيد.

سؤالات متداول

چطور مي‌توانيم از بزهكاري در نوجوانان جلوگيري كنيم؟

به‌عنوان خانواده نوجوان مي‌بايست در محيط زندگي او، شرايط دوستانه و حمايتي ايجاد كنيد. ورزش كردن و استفاده از مشاوره نيز مي‌تواند بسيار موثر واقع شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه بزهكاري نوجوانان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: بزهكاري نوجوانان | علل و راهكارهايي براي جلوگيري از بزهكاري نوجوانان