توهين و فحاشي معمولا ابزاري است كه افراد در زمان عصبانيت خواسته يا ناخواسته از آن استفاده مي‌كنند با اين كه مي‌دانند به نتايج دلخواه نمي‌رسند و هيچ موضوعي حل نمي‌شود. اين روش ارتباطي نه تنها باعث حل مسئله نشده بلكه به مرور زمان متوجه مي‌شويم نوع رابطه تغيير كرده و آنطور كه انتظارش را داشتيم پيش نرفته است. ريشه اغلب دعواها و طلاق زوج‌ها بي‌احترامي به شان يكديگر است. گاهي دوستان صميمي و يا زوجين نيز به خاطر صميميت در رابطه به يكديگر بي‌احترامي مي‌كنند. اين نوع روابط در بلند مدت ممكن است دچار آسيب شوند. توهين، فحاشي و خشونت كلامي همگي مفاهيمي هستند كه در اين مقاله درباره اثرات آن‌ها بر روابط، علل و راه‌هاي مقابله با آن صحبت خواهيم كرد.

منبع: توهين و فحاشي

منظور از توهين و فحاشي چيست؟

توهين به معناي خوار كردن، سبك داشتن، خفت و خواري است. توهين و فحاشي، يكي از اركان خشونت كلامي است، در واقع مي‌توان گفت همان خشم و تعارض‌هاي حل نشده و كهنه مي‌باشد. در برخي جوامع امروزي به دلايل مختلف آستانه صبر و تحمل بسياري از مردم به نسبت گذشته پايين آمده است. همين موضوع باعث شده افراد نسبت به مسائل زودتر واكنش نشان دهند. عصبانيت و عدم كنترل خشم مهم ترين عوامل شروع كننده توهين و پرخاشگري هستند. از طرفي كاهش سطح رفاه و نداشتن آرامش منجر به افزايش تنش مي‌شود به طوري كه حتي كلام‌هاي خالي از توهين نيز بي‌احترامي تلقي مي‌شوند. 

براي اطلاع از روش‌هاي كاربردي كنترل خشم كليك كنيد.

علل توهين و فحاشي

ريشه فحاشي احساس حقارت و خودكم بيني است يعني زماني كه فرد احساس مي‌كند در موضع ضعف است به بي احترامي روي مي‌آورد. ناسزاگويي نوعي مكانيسم دفاعي در برابر شرايط بحراني و ناكامي است. در رويكردهاي مختلف علل متفاوتي براي فحاشي بيان شده است. مثلاً در ديدگاه روانكاوي فحاشي مي‌تواند ناشي از عقده‌هاي سركوب شده و ناكامي باشد يعني زماني كه فرد در رسيدن به اهداف و خواسته‌هايش احساس ناكامي كند شروع به توهين و بددهني مي‌كند.

يك دليل ديگر براي توهين و بي احترامي يادگيري اجتماعي است. بچه‌ها، كودكان، نوجوانان و حتي بزرگسالان اگر در محيطي قرار گيرند كه لغزش‌هاي زباني مرسوم باشد؛ به مرور روابط خود را اين چنين پيش مي‌ببرند. همچنين فحاشي يك شيوه كنار آمودن با استرس و تنش است. توهين و فحاشي براي تخليه خشم و تسكين استرس مثل گريه كردن عمل مي‌كند.

گاهي اوقات افراد از روي عادت فحاشي مي‌كنند. گاهي نيز به منظور جلب توجه، شوخ طبعي و يا ايجاد احساس صميميت از برخي كلمات نامناسب استفاده مي‌كنند. فقدان مهارت‌هاي گفتگو يكي ديگر از دلايل فحاشي و پرخاشگري كلامي است. يادگيري مهارت‌هاي گفتگو و نحوه ايجاد ارتباط موثر براي برقراري يك رابطه به دور از تنش مفيد خواهد بود.

براي شناخت بيشتر در زمينه ارتباط موثر و خود كم بيني كليك كنيد.

توهين و فحاشي به همسر چه اثراتي دارد؟

كلمات و گفتار قابل پاك كردن نيستند. به همين دليل توهين و فحاشي مي‌توانند تاثير بسيار مخربي بر سلامت يك رابطه داشته باشند. وقتي يكي از طرفين با گفتار خود به شخص مقابل حمله مي‌كند، جراحت‌‌هايي ايجاد مي‌شود. اين جراحت‌ها فيزيكي و قابل مشاهده نيستند بلكه روحي و عاطفي بوده و تاثيرات عميقي بر اعتماد به نفس طرف مقابل مي‌گذارند. حتي ممكن است به افسردگي، مشكلات روحي و رواني، نااميدي و افكار خودكشي منجر شود.

بحث لفظي و مشاجرات در همه روابط تا حدي وجود دارد. اما آنچه كه مخرب است دعوا و مشاجره نيست، بلكه تمسخر، تحقير، توهين و فحاشي است. تحقير دائمي همسر ضربه‌هاي جبران ناپذيري به زندگي مشترك‌تان مي‌زند و روز به روز باعث اختلاف‌ها و درگيري‌هاي بيشتري مي‌شود تا جايي كه حتي ادامه زندگي مشترك آن‌ها غيرممكن شود زيرا زماني كه در يك رابطه چنين اتفاقاتي مي‌افتد دو نفر احساس بيگانگي و جدايي مي‌كنند. در نهايت ديگر از آن حس اتحاد و همدلي خبري نيست. عواملي ديگري هم در اين ميان دعواي بين زوجين را تشديد مي‌كنند. 

فردي كه مورد تحقير و بي احترامي قرار مي گيرد به مرور احساس قرباني بودن، خشم و نفرت پيدا مي كند. حتي ممكن است فرد در مقابل رفتارهاي توهين آميز و فحاشي، براي دفاع از خود شروع به پرخاشگري، قهر، تهديد و انتقام كند. اگر چرخه احترامي در خانواده دائم تكرار مي شود بهتر است براي حل اين مشكل به يك مشاوره خانواده مراجعه نمايند.

براي آشنايي بيشتر در زمينه دعواي بين زوجين كليك كنيد.

مجازات فحاشي چيست؟

در جريان اختلافات خانوادگي، گاهي يكي از زوجين نسبت به فرد مقابل و اعضاي خانواده او، شروع به فحاشي و توهين مي‌كند اما نمي‌داند كه ممكن است، اين رفتار براي گوينده ايجاد مسئوليت كرده و كار او را به دادسرا بكشاند. ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامي به صراحت بيان مي‌كند؛ توهين به افراد از قبيل فحاشي و استعمال الفاظ ركيك، مجازاتِ شلاق تا ۷۴ ضربه و جريمه نقدي در پي خواهند داشت.

راه حل چيست؟ چگونه از تحقير و توهين در رابطه زناشويي جلوگيري كنيم؟

يك راه موثر براي پيشگيري از اين قبيل مشكلات افزايش مهارت‌هاي ارتباطي است. مهارت‌هاي ارتباطي خوب يكي از عوامل مهم در ايجاد احساس رضايتمندي در روابط است. مهارت‌هايي چون حل مسئله، كنترل احساسات، تصميم گيري و كنترل استرس از جمله مهارت‌هاي ارتباطي هستند. افراد متاهل موظف اند روش‌هاي برقراري ارتباط صحيح با همسر خود را بياموزند، نتيجتا كسب اين مهارت‌ها موجب تقويت صميميت و تفاهم به جاي دفاع و فاصله گرفتن مي‌شود. تحقيقات نشان مي‌دهد چنين افرادي، فشار خون پايين‌تري دارند و رضايتمندي آن‌ها از زندگي زناشويي‌شان بيشتر است. در روابط موفق، همسران از بودن با هم و هم صحبتي با هم لذت مي‌برند، مي‌توانند افكار و احساسات خود را با هم در ميان بگذارند و يكديگر را درك كنند.

براي آگاهي درباره مهارت‌هاي حل مسئله و مهارت كنترل احساسات كليك كنيد.

رفتار مناسب در مقابل توهين و فحاشي

به دنبال علت اصلي باشيد. بهتر است رفتارهاي توهين آميز همسرتان را مورد بررسي قرار دهيد. براي اين كار بهتر است رفتارها را همراه با پيش آيندها يعني علت وقوع رفتار و پيامدها يعني نتيجه رفتار و موقعيت، ثبت و يادداشت كنيد. گاهي با تغيير سبك زندگي و نوع ارتباط مي‌توانيد فرد را تحت تاثير قرار دهيد. تلاش كنيد با بيان جملات و عباراتي او را به تفكر وا داريد، و فرد را به تدريج به انجام رفتارهاي جديد عادت بدهيد. سعي كنيد حس حقارت را در همسرتان ايجاد نكنيد و در مقابل خودتان حس برتري طلبي نداشته باشيد.

براي اطلاع درباره رفتار صحيح با همسر كليك كنيد.

درمان و پيشگيري از توهين و فحاشي و ايجاد فضاي پر تنش

در اينجا به برخي از نكات جهت برقراري يك رابطه به دور از تنش اشاره كرده‌ايم. لازم به ذكر است با اجراي توصيه‌هاي زير مي‌توانيد يك رابطه آسيب خورده را نيز بهبود ببخشيد.

1- از كلمات دو پهلو و متلك استفاده نكنيد

كلماتي كه به همسرتان مي‌فهماند، هيچ تلاشي نمي‌كند، رفتارش احمقانه است، چرند مي‌گويد و غيره احساس ارزشمندي او را نابود مي‌كند.

براي كسب اطلاع از روش‌هاي پيشگيري از اختلافات زناشويي كليك كنيد.

2- برچسب نزنيد

برچسب زدن يعني كل شخصيت و هويت كسي را زير سوال بردن. در اين موقعيت‌ها شما رفتار همسرتان را هدف قرار نداده‌ايد، بلكه كل شخصيت او را هدف قرار داده‌ايد. در اين صورت به او مي‌فهمانيد كه او آدم بدي است نه در اين لحظه بلكه هميشه، كه نتيجه آن از دست رفتن صميميت و اعتماد است.

3- پرهيز از سرزنش و اتهام زدن در قالب تو

هميشه دير به خانه مي‌آيي، تو اشتباه كردي، به كارت بيشتر از من علاقه داري، در صورتيكه گفتن كلماتي مثل، من در رنجم و باعث آن تو هستي بهتر است. به جاي تو از مضمون من استفاده كنيد. مثال (پيام من: وقتي نتونستي خودت را به مهموني برسوني ناراحت شدم چون دوست داشتم كنارم باشي). (پيام تو: تو با نيامدنت به مهماني خودت را خراب كردي).

4- براي جلوگيري از توهين و فحاشي گذشته ها را مرور نكنيد

گذشته‌ها ديگر هرگز باز نمي‌گردند. وقتي عصباني هستيد هرگز گذشته‌‌هاي دور را زنده نكنيد. خشم باعث مي‌شود از گذشته به عنوان يك اسلحه استفاده كنيد و ناخواسته به رابطه‌تان آسيب بزنيد.

5- مقايسه نكنيد

مقايسه كردن چيزي را حل نمي‌كند، بلكه با اين كار عملاً به همسرتان حمله كرده و خود را از داشتن يك ارتباط سالم با همسرتان محروم كرده‌ايد. در صورتي كه واقعا نمي‌توانيد ارتباط سالمي با همسر خود داشته باشيد لازم است كه از خدمات مشاوره خانواده بهره ببريد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه مشاوره خانواده كليك كنيد.

6- پرهيز از تهديد

تهديد اساساً اين پيام را منتقل مي‌كند كه تو بدي، من تو را مجازات مي‌كنم. اين پيام مي‌تواند براي رابطه شما ويران كننده باشد.

7- بيان احساسات و افكار

احساسات خود را به شكلي موثر بيان كرده و از كلمات واضح و روشن استفاده كنيد. اين كار باعث مي‌شود طرف مقابل‌تان درك كامل تر و درست تري از شما به دست بياورد.

8. خود پاداش دهي

استفاده از سيستم تقويت و پاداش هميشه به نتايج مطلوب منجر مي‌شود. در اين راه و براي جلوگيري از توهين و فحاشي، هرگاه توانستيد كه خود را كنترل كنيد به خودتان پاداش دهيد. به طور مثال قراري را تنظيم كرده و دوست قديمي خود را ببينيد.

9. تحليل مسئله

سعي كنيد آروم باشيد و به مسئله پيش آمده بيانديشيد و ببينيد كه واقعا حق با چه كسي است. اگر واقعا حق با شما باشد كه با به كاربردن اين الفاظ هرگر نمي‌توانيد به هدف خود برسيد و فقط در ديد ديگران جلوه بدي پيدا مي‌كنيد و اگر واقعا حق با طرف مقابل باشد چگونه خواهيد توانست ديگر بر روي آن فرد نگاه كنيد؟ بايد بتوانيد در هر شرايطي قدرت تصميم گيري و تحليل مسئله را داشته باشيد.

براي اطلاع بيشتر در زمينه مهارت تصميم گيري كليك كنيد.

سوالات متداول

- استفاده از خود تنبيهي نيز مي‌تواند روش مناسبي براي كاهش اين رفتار باشد؟ 

بله. يكي از روش‌هاي كاهش رفتار توهين و فحاشي استفاده از سيستم تنبيه است. در اين روش شما هنگامي كه اين رفتار را انجام داديد بايد خود را محروم كنيد. به طور مثال اگر قرار است امشب دوستان خود را ملاقات كنيد، بايد از رفتن صرفه نظر كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه توهين و فحاشي در روابط مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: توهين و فحاشي