نظريه سايه يونگ يكي از مفاهيم شخصيتي كارل يونگ است كه ابعاد ناشناخته وجود انساني را شامل مي‌شود. همه ما تصاوير و افكاري در ذهن داريم كه براي همسان شدن با جوامع انساني به طور دائم دنبال سركوب كردن آن‌ها هستيم. يونگ اين افكاري كه در ناخودآگاه ما هستند را با عنوان سايه‌هاي شخصيت تعريف مي‌كند. همچنين لازم است نسبت به آن آگاهي پيدا كنيم و به عنوان بعدي از شخصيت خود بپذيريم و شخصيت آگاهانه و هوشيار خود را توسعه دهيم. در ادامه به بررسي بيشتر اين نظريه، اهميت و كاربرد آن در زندگي روزمره خواهيم پرداخت پس تا انتها همراه ما باشيد.

منبع: نظريه سانگ يونگ

جايگاه سايه در نظريه شخصيت يونگ

كارل يونگ، روانشناس آلماني و موسس روانشناسي تحليلي است. او در ابتدا همكاري خود را با فرويد پيش برد تا اينكه با او درباره ريشه داشتن تمام مشكلات در ميل جنسي به مشكل برخورد و راه خود را از او جدا كرد. نظريه يونگ يكي از ماندگارترين و مهم‌ترين نظريات روان تحليل گري است. يكي از مفاهيم نظريه يونگ، آركي تايپ (archetype) است. آركي تايپ‌ها به معني الگوهاي اوليه و كليشه‌هاي ذهني هستند و در واقع تصاوير و انديشه‌هايي هستند كه در تمام فرهنگ‌ها معاني جهاني و كلي دارند و خودشان را در روياها، ادبيات، هنر و مذهب نشان مي‌دهند. چهار مورد اصلي آركي تايپ‌هاي يونگ پرسونا، آنيما و آنيموس يا زنانگي و مردانگي، shadow يا سايه و خود است.

براي شناخت بيشتر درباره يونگ كليك كنيد.

سايه ( shadow ) چيست و چگونه عمل مي كند؟

سايه‌ها نوعي از كهن‌الگوهايي هستند كه يونگ از آن‌ها به عنوان قدرتمند‌ترين كهن‌الگو مطرح كرده است كه بعد حيواني و روي سياه شخصيت انسان‌هاست و مي‌تواند معادل نهاد يا id در نظريه فرويد باشد. سايه منبع انرژي‌ها و افكار خلاق و مخرب ما است.

همه رفتارهاي انسان داراي دوبعد مي‌باشد كه عموما با يكديگر در تعارض هستند. در واقع سايه آن روي شخصيت ماست كه هميشه سعي مي‌كنيم از ديگران و جهان بيرون مخفي نگه داريم. چون يا خودمان آن افكار را دوست نداريم يا فكر مي‌كنيم كه جامعه دوست نداشته باشد و بخاطر آن ما را طرد مي‌كند. بنابراين ما آن‌ها را به ناخودآگاه خود مي‌فرستيم به طوري كه شايد آن را به طور كامل فراموش كنيم اما به گونه‌اي در رفتار ما ظهور پيدا مي‌كند و به آن جهت مي‌دهد.

سايه آن اميال ممنوعه و سركوب شده انساني است كه در ناخودآگاه ما جا خوش كرده‌اند و ما نسبت به پذيرش آن‌ها مقاومت مي‌كنيم. انگيزه‌هاي تهاجمي، تصاوير ذهني ممنوعه و تابو، تجربيات شرم آور، آرزوهاي غيراخلاقي، ترس، روياپردازي‌هاي غيرمنطقي و ميل جنسي غير قابل قبول، نمونه‌هايي از جنبه‌هاي سايه است كه در مردم وجود دارد اما آن‌ها به خود اجازه نمي‌دهند كه آن‌ها را در بر بگيرند. ممكن است اين سايه‌ها با تكرار در زندگي نسل‌هاي متوالي در روان انسان‌ها نقش بسته باشند و در روياها و خيال پردازي‌ها نيز آشكار شوند. 

نظر يونگ در رابطه با سايه

سايه يك مشكل اخلاقي است كه تمام شخصيت فرد را به چالش مي‌كشد. هيچكس نمي‌تواند بدون وجود سايه از تلاش‌هاي اخلاقي آگاه شود. براي آگاه شدن از آن، تشخيص جنبه‌هاي واقعي شخصيت به عنوان موجودي واقعي و حقيقي ضروري است و اين عمل شرط اصلي براي هر نوع خودشناسي است. به همين دليل است كه هميشه با مقاومت قابل توجهي مواجه مي‌شود. در واقع خودشناسي به عنوان يك معيار روان درماني، اغلب نيازمند كارهاي سختي است كه طول عمر زيادي نيز دارد.

بعضي از پيروان يونگ معتقدند كه ما علاوه بر سايه شخصي، يك سايه جمعي نيز داريم. در واقع مفاهيم يا اميالي است كه توسط جامعه و ارزش‌هاي جمعي سركوب شده و توسط كل جامعه مورد غفلت قرار مي گيرد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه خودشناسي و روان درماني كليك كنيد.

نظريه سايه يونگ | تاثير سايه‌ها بر زندگي افراد

سايه‌ها بر بعد ديگر رفتار و زندگي انسان‌ها تاثير متقابلي دارند كه نمي‌توان آن‌را ناديده گرفت. اگر باور داشته باشيد كه در يك سمت از بعد شخصيت خودتان قرار داريد دليل بسياري از رفتارها و اتفاقات را به خوبي درك نمي‌كنيد و هميشه براي شما سوالاتي وجود دارد كه چرا مسائل اين‌گونه پيش مي‌رود. عموما در اين حالت بايد علت را در زندگي  آزمون نشده، بخش تاريك‌تر و پنهان تر و سايه‌هاي درونمان جست‌وجو كنيم. در اين حالت با در نظر گرفتن هر دو بعد به خوبي مي‌توانيد با شخصيت و رفتار خود كنار بياييد و اتفاقات را تحت كنترل بگيريد.

ترس از روبرو شدن با سايه‌هاي دروني

بسياري از افراد نمي‌خواهند با سايه‌هاي شخصيت روبه‌رو شوند و از آن‌ها ترس بسيار زيادي دارند. اشخاص شرطي شده‌اند تا در برابر بخش ناشناخته ذهنشان و كهن‌الگوهايشان بترسند. زماني كه به اين بخش از شخصيتتان فكر مي‌كنيد به نظرتان غيرقابل قبول است و جلوي خودتان را مي‌گيريد تا با آن روبه‌رو نشويد. در اين حالت به سرعت به بعدي كه آن را مي‌شناسيد رو مي‌آوريد و تا بخش تاريك دوباره به ناخودآگاه منتقل نشده است از لاك خود بيرون نمي‌آييد.

ما به اين دليل از اين بخش مي‌ترسيم كه توانايي فرار از آن را نداشته باشيم. سركوب كردن و پنهان كردن سايه‌ها مي‌تواند آن‌ها را پررنگ‌تر كند و قدرت بيشتري به آن‌ها منتقل كند كه در اين حالت بيشتر بعد آشكار ما را تسخير مي‌كند و به طوري كه مي‌خواهد به آن جهت مي‌بخشد. در اين حالت همه رفتارهاي ما تحت كنترل سايه‌ها قرار دارد و ما نمي‌توانيم هيچ‌چيز را به نحو صحيح آن انجام دهيم. فقط با پذيرفتن اين كه ما داراي دو بعد هستيم و يك بخش تاريك هم داريم كه به گونه‌اي از قبل در ما وجود دارد مي‌توانيم شرايط را تحت كنترل بگيريم.

براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه نظريات روانشناسي كليك كنيد. 

نظريه سايه يونگ | چرا و چگونه سايه را به قسمت هوشيار شخصيت وارد كنيم؟

بعضي از جنبه‌هاي سايه محصول تكامل ما هستند. ما مثل همه حيوانات، غرايزي براي سكس و تجاوز داريم، اما براي انطباق با روحيه اجتماعي امروزي، تمايل به سركوب آن‌ها داريم. بعضي از جنبه‌هاي سايه نيز محصول تربيت ما است. به عنوان مثال، صفات شخصيتي و انگيزه‌هايي كه موجب ترس، مجازات و انتقاد مي‌شد، سركوب مي‌شوند و براي توان ادامه زندگي به ناخودآگاه منتقل مي‌گردند. همه ما سايه‌هاي شخصيت را داريم و چيزي كه ما را از ديگران متمايز مي‌كند، ميزان آگاهي ما از آن‌هاست.

كنترل ناخودآگاه ما توسط سايه مي‌تواند بر رفتارهاي مخرب ما تاثير بگذارد. به طوري كه بسياري از افراد نسبت به رفتار سركوب شده آگاه هستند اما قادر به كنترل آن نيستند. بسياري از معتادان و مجرمين، توسط سايه خود هدايت مي‌شوند و حس يك جنگ داخلي را درون خود دارند كه روي ناتواني آن‌ها تاثير مي‌گذارد. در اكثر مواقع اين سايه است كه در مبارزه با معيارهاي اخلاقي و سوپر ايگو پيروز مي‌شود. افراد يك لحظه به خود مي‌آيند و مي‌خواهند زندگي پاكي داشته باشند و لحظه‌اي ديگر سايه آن‌ها، آگاهي ego را باطل مي‌كند و آن‌ها مشتاقانه به دنبال مصرف، تجاوز يا اعمال زننده مي‌روند.

براي اجتناب از قرباني شدن توسط اين بخش تاريك، ما بايد از ويژگي‌هاي آن آگاه شويم و آن‌ها را به شخصيت هوشيار و خودآگاه خود متصل كنيم. خواسته‌هاي نامطلوب را با آغوش باز بپذيريم و به عنوان جنبه‌هاي ناخوشايند وجود كه بايد سركوب شوند با آن‌ها برخورد نكنيم.

چرا بايد سايه‌ها را بشناسيم

آن چيزي كه عموما در زندگي هر كدام از ما رخ مي‌دهد در مقابل چيزي قرار دارد كه ما از آن مي‌ترسيم. اگر سايه‌ها براي ما ناشناخته بمانند مي‌ترسيم درون آن چيزهايي وجود داشته باشد كه هر چيز دوست داشتني در زندگي‌مان را از بين ببرد. اما اگر آن‌را بشناسيم و بينشي نسبت به آن داشته باشيم متوجه مي‌شويم نيرويي دارد كه مي‌تواند ما را به سمت زندگي مثبت با تغيير خوب هدايت كند. شناخت سايه‌ها باعث مي‌شود كه بينشي وسيع از كهن‌الگوها و جهت‌دهنده رفتارها پيدا كنيد و بتوانيد با استفاده از آن جهت مثبتي به زندگي خود بدهيد. همچنين كمك گرفتن از روانشناس نيز مي‌تواند به شما در اين مورد كمك كند.

براي آگاهي بيشتر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه سايه يونگ مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: نظريه سانگ يونگ