هورمون كورتيزول يا هورمون استرس به نوعي هورمون هشياركننده مي باشد. اين هورمون در شب كاهش مي يابد تا بدن در حالت استراحت قرار بگيرد و هنگام صبح افزايش مي يابد تا بدن هوشيار شود. اما كورتيزول بيش از حد در بدن سبب بي خوابي، اضطراب، خستگي و سندروم روده تحريك پذير مي شود. بسياري از افراد به محض احساس استرس، با هر روشي مي خواهند آن را كاهش داده و از بين ببرند. در اين شرايط شاهد استفاده از روش هاي ناكارآمدي هستيم كه تنها براي مدت كوتاهي اثر مثبت دارند، اما در طولاني مدت نه تنها مفيد نيستند بلكه آسيب هاي بيشتري را به فرد وارد مي كنند. خوشبختانه روش ها مختلفي براي كاهش و درمان استرس وجود دارد. شما مي توانيد براي اطلاع از كاركرد كورتيزول، فوايد، پيامدهاي منفي و راه هاي كاهش آن در ادامه اين مطلب با ما همراه باشيد.
منبع: هورمون كورتيزول

هورمون استرس يا كورتيزول چيست؟

هورمون كورتيزول يكي از هورمون‌هاي اصلي بدن است كه با ترشح از غدۀ آدرنالين و يا غدد فوق كليوي سبب استرس در انسان مي‌شود؛ به همين دليل به كورتيزول، هورمون استرس نيز مي‌گويند.

وقتي با وضعيت مخاطره آميزي مواجه مي‌شويد هورمون استرس به مقدار زيادي در بدن شما ترشح مي‌شود، در نتيجه استرس بيشتري احساس مي‌كنيد. هورمون كورتيزول براي بدن لازم مي‌باشد، اما ترشح بيش از حد و يا نبود آن به بدن تان آسيب خواهد زد.

تاثيرات مثبت هورمون كورتيزول بر بدن

هورمون كورتيزول به ميزان طبيعي در بدن سبب افزايش انرژي براي انجام فعاليت‌ها و توان دفاعي به منظور مقابله با موقعيت‌هاي استرس زا مي‌شود. همچنين كورتيزول اگر متعادل باشد، كاركرد حافظه را بهبود مي‌بخشد. اين هورمون به حفظ تعادل حياتي بدن و مقابله با درد نيز كمك مي‌كند. كورتيزول با ديگر غدد بدن نيز در ارتباط است؛ به طوري كه با كاركرد درست كورتيزول غده هيپوتالاموس و هيپوفيز نيز به خوبي عمل خواهند كرد.

پيامدهاي منفي هورمون استرس بالا در بدن

همانطور كه در بالا ذكر شد، عدم وجود هورمون استرس به بدن آسيب مي‌زند، اما ترشح بيش از حد آن نيز براي بدن ضرر دارد. شايد در برخي افراد ميزان اين هورمون خيلي بيشتر از حد طبيعي نباشد، اما همين عدم تعادل در طولاني مدت براي سلامت آن‌ها زيان بار خواهد بود. بنابراين اگر به طور دائم علائم استرس را هر چند خفيف احساس مي كنيد، بايد براي اجتناب از پيامدهاي منفي زير به دنبال راهي براي كاهش استرس خود باشيد. برخي عوارض استرس و بالا بودن هورمون استرس شامل موارد زير مي‌باشد.

_ كاهش كيفيت خواب و مشكلات بي خوابي (براي اطلاع بيشتر درباره بي خوابي عصبي كليك كنيد).

_ استرس زياد در نتيجه احتمال ابتلا به خستگي مزمن در طول روز

_ ضعيف شدن سيستم ايمني بدن و خطر ابتلا به بيماري هاي مختلف

_ اضطراب مداوم، تروما و بدگماني.

_ سيستم گوارشي انسان و به ويژه روده‌ها بسيار نسبت به استرس حساس هستند؛ بنابراين افزايش ترشح كورتيزول در بدن سبب ابتلا به سندروم روده تحريك پذير، يبوست، سوزش معده و گرفتگي عضلات گوارشي مي‌شود.

براي اطلاع بيشتر درباره سندروم روده تحريك پذير كليك كنيد.

_ افزايش ابتلا به بيماري هاي قلبي عروقي

براي آگاهي بيشتر درباره عوارض استرس و علائم استرس كليك كنيد.

راه هاي كاهش هورمون كورتيزول در بدن

براي اجتناب از پيامدهاي منفي هورمون استرس، تنها كافي است از روش‌هاي مديريت استرس و يا درمان اضطراب استفاده كنيد. شايد در زمان‌هايي كه تحت فشاريد، با انجام رفتارهايي مثل پرخوري، سيگار كشيدن، خوابيدن، حمام كردن و... به يك آرامش نسبي برسيد، اما همانطور كه خودتان تجربه كرده‌ايد اين كارها تنها براي يك مدت كوتاه موثر هستند و بعد از مدتي حجم عظيمي از اضطراب به شما حمله خواهد كرد.

مشاوره روانشناسي و مشاوره كنترل استرس به شما كمك مي‌كند تا بتوانيد از روش‌هاي مفيد و موثر در طولاني مدت براي كاهش استرس خود بهره ببريد. در ادامه به برخي از روش‌هايي كه به كاهش استرس افراد كمك مي‌كنند، اشاره كرده‌ايم.

براي آگاهي بيشتر درباره روند دريافت مشاوره كنترل استرس و اضطراب كليك كنيد.

كاهش هورمون كورتيزول با موسيقي آرامش بخش

تقريبا تمام انسان‌ها از گوش دادن به موسيقي لذت مي‌برند. گوش كردن به موسيقي به ويژه قبل از خواب و در موقعيت‌هاي استرس زا منجر به افزايش هورمون اندروفين (هورمون شادي) و كنترل كورتيزول در بدن مي‌شود. موسيقي حتي در بهبود خلق و خو بسيار و شادابي شما موثر مي‌باشد. موسيقي‌هاي بي كلام باعث آرامش بدن مي‌شوند.

كاهش كورتيزل با خواب كافي

خواب كافي بر عملكرد مغز، كاهش كورتيزول و فعاليت‌هاي روزانه شما تاثير بسيار زيادي دارد. خواب كافي و مناسب براي بزرگسالان بين 6 تا 8 ساعت مي‌باشد. توجه داشته باشيد كه شايد فردي با 6 ساعت خواب، عملكرد خوبي داشته باشد، اما فردي ديگر به 8 ساعت خواب نياز داشته باشند. پس ميزان خواب كافي در بدن هر كس متفاوت است.

خواب مناسب و كافي كورتيزول را به ميزان پنجاه درصد در بدن شما كاهش مي‌دهد. بسياري از پزشكان توصيه مي‌كنند كه بهتر است زمان خوابيدن و بيدار شدن هر روزتان يكسان باشد. خواب كافي به بدن كمك مي‌كند تا بدن اضطراب و استرس كمتري را در طول روز تجربه كند. حتي اگر شب به ميزان كافي نخوابيديد چرت كوتاهي در بعد ازظهر(20 دقيقه) مي‌تواند در كاهش كورتيزول موثر باشد.

براي آشنايي بيشتر درباره خواب كافي كليك كنيد.

معاشرت با ديگران براي كاهش هورمون استرس

ارتباط زيادي بين انزواي اجتماعي و افزايش كورتيزول در بدن وجود دارد. معاشرت و خنديدن با دوستان و كساني كه دوست شان داريد، سبب مي‌شود تا احساس شادابي كرده و با انرژي بيشتر به مسائل روزمره تان بپردازيد. شما زمان‌هايي كه شاد هستيد، مشكلات تان را فراموش مي‌كنيد، پس بدن تان فرصتي براي بازيابي تعادل خود پيدا مي‌كند. در نتيجه مقاومت تان در برابر هورمون استرس بيشتر مي‌شود.

يوگا و مراقبه راهي براي كاهش هورمون استرس

انجام ورزش‌هايي مانند يوگا و مراقبه به طور روزانه به ميزان چشمگير و معناداري سبب كاهش كورتيزول و تنظيم فشار خون مي‌شود. يوگا نوعي تمرين ذهن آگاهي نيز مي‌باشد. ذهن آگاهي براي كاهش استرس نيز به كار مي‌رود. كساني كه داراي اين مهارت هستند، مي‌تواند براي حل مشكلات شان با آرامش بيشتري عمل كنند.

براي آگاهي بيشتر درباره مراقبه و ذهن آگاهي براي كاهش استرس كليك كنيد.

ورزش و تحرك روزانه

ورزش و تحرك روزانه روشي فوق العاده موثر در كاهش كورتيزول و استرس است. با ورزش و افزايش ضربان قلب، از آزاد شدن كورتيزول در بدن جلوگيري مي‌شود. ورزش كردن به طور بالقوه صبر، بردباري و اعتماد به نفس شما را افزايش مي‌دهد و باعث مي‌شود به طور موثري با ترس‌ها و استرس‌ها مقابله كنيد.

چرا مركز مشاوره حامي هنر زندگي

مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي با سابقه چندين ساله در ارائه خدمات درماني در زمينه هاي مختلف روانشناسي اعم از خانواده، ازدواج، اعتياد، جنسي، كودك، مشاوره شغلي، تحصيلي و ... جزء بهترين و جامع ترين مراكز خدمات روانشناسي است. اين مركز با گردهم آوري جمعي از متخصصين توانسته خدمات خود را با بالاترين سطح كيفيت ارائه دهد. حامي هنر زندگي با استفاده از ابزارهايي چون تلفن و اينترنت به مراجعان اين امكان را داده تا در كمترين زمان ممكن در هر موقع از روز با بهترين متخصصان در زمينه مربوطه ارتباط برقرار كنند. همچنين اين اطمينان را به شما مي‌دهد كه در كمترين زمان ممكن به درمان و حل مشكلات خود بپردازيد.

براي آگاهي از روند دريافت مشاوره تلفني كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه هورمون كورتيزول مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: هورمون كورتيزول