روانشناسي كودك چيست و چه كاربردي دارد؟ كودكي دوراني است كه نقشي تعيين كننده در زندگي فرد و آينده او بر جاي مي‌گذارد. براي اينكه كودك بتواند مراحل رشدي را با موفقيت و شادي سپري كند لازم است از برنامه و تربيت هدفمندي برخوردار باشد. در واقع شخصيت فرد مانند بنايي ست كه پايه‌هاي آن در كودكي شكل مي‌گيرد به همين دليل روانشناسي كودك از اهميت بالايي برخوردار است. روانشناسي كودك، اين امكان را براي والدين فراهم مي‌كند تا نيازهاي كودك خود را بشناسند، متناسب با سطح توانايي‌هاي شناختي كودك با او تعامل داشته باشند و به طور كلي بهترين شيوه فرزند پروري را به كار گيرند. به منظور تربيت بهتر كودك و كمك به رشد و بالندگي او در آينده راهنمايي‌هاي مشاوره روانشناسي كودك بسيار راهگشا و حياتي است. 

منبع: روانشناسي كودك

روانشناسي كودك چيست؟

روانشناسي كودك يكي از شاخه‌هاي روانشناسي است كه به بررسي دقيق و علمي كودك و همچنين نيازهاي او مي‌پردازد. روانشناسي كودك به والدين كمك مي‌كند تا به موثرترين شيوه‌هاي رشد از جمله بهترين سبك فرزندپروري دست يابند و بتوانند به دنياي كودكانه فرزند خود وارد شوند و ارتباط موثرتري با او برقرار نمايند. تعاملات كودك با والدين در شكل گيري سبك دلبستگي ايمن كودكان نيز تاثير مي‌گذارد. سبك دلبستگي نقش تعيين كننده در روابط اجتماعي آينده كودك، سازگاري او، توانايي اعتماد كردن به ديگران و داشتن نگرش مثبت به جهان بازي مي‌كند.

علاوه بر اين روانشناسي كودك، فرآيند رشد مهارت‌هاي جسماني و پيشرفت حركتي، رشد عاطفي و پيشرفت پروسه اجتماعي شدن كودك را مورد بررسي قرار مي‌دهد. به دليل اهميتي كه دوران كودكي در شكل گيري شخصيت انسان دارد، روانشناسي كودك بسيار حائز اهميت است. كودكي از مهم‌ترين و تاثير گذارترين دوره‌هاي زندگي هر فردي است. در واقع شالوده و اساس شخصيت در بزرگسالي، بر اساس تجارب و يادگيري‌هاي است كه در كودكي كسب كرديد. به همين دليل آگاهي والدين در مورد اصول روانشناسي كودك بسيار حائز اهميت است.

براي آگاهي بيشتر درباره سبك هاي فرزند پروري و دلبستگي در كودكان كليك كنيد.

ضرورت و اهميت روانشناسي كودك

گرچه كودك بسيار كنجكاو و عاشق يادگيري است؛ ولي اين فرآيندي طولاني مي‌باشد و هر مرحله رشدي، كودك با چالش‌هايي روبرو مي‌شود كه توانايي‌هاي مختلفي را مي‌طلبد. به همين دليل نقش والدين در شكل گيري توانايي‌هاي شناختي و جسماني كودك بسيار پررنگ است. با توجه به اينكه كودك در سال‌هاي اوليه زندگي بسيار ناتوان است، نيازمند مراقبت‌هاي والدين مي‌باشد. در واقع طولاني بودن زمان يادگيري مهارت‌هاي اوليه كودك پيش زمينه‌اي براي الزام يادگيري مهارت‌هاي فرزندپروري والدين است چرا كه شما نقش تعيين كننده‌اي در سرنوشت و آينده كودك خود ايفا مي‌كنيد به همين دليل روانشناسي كودك امروزه بسيار مورد توجه قرار مي‌گيرد.

روانشناسي كودك، يادآور اين موضوع است كه والدين بايستي به سلامتي رواني كودك خود اهميت دهند و همان طور كه جسم او را تغذيه مي‌كنند، شرايطي را براي او فراهم كنند تا بتواند از لحاظ روحي و رواني نيز شكوفا شود و استعدادهايش تجلي يابند. مشاوره تربيت كودك، با بررسي عوامل موثر در رشد كودك، به شما كمك مي‌كند تا با كاهش ريسك فاكتورهايي كه باعث بروز مشكلات رواني و عاطفي در فرزندتان مي‌شود، او را در برابر اختلالات رواني واكسينه كنيد.

براي اطلاع بيشتر درباره روند دريافت مشاوره كودك كليك كنيد.

نحوه اجراي اصول روانشناسي كودك توسط والدين

در ادامه به برخي از مهم‌ترين اصول روانشناسي كودك اشاره مي‌كنيم.

1- رعايت ثبات در رفتار با كودك؛ به اين معنا كه والدين به اصول تربيتي پايبند باشند چرا كه اين ثبات موجب ايجاد نوعي امنيت خاطر در كودك شود.

2- همسو بودن والدين در شيوه‌هاي تربيتي حائز اهميت است، تا فرزند شما در يادگيري اصول دچار دوگانگي نشود.

3- نقش تقليد كودكان از والدين خود، در شيوه‌هاي تربيتي نكته ديگري است كه نبايد ناديده گرفته شود. براي اطلاع بيشتر درباره تقليد در كودكان كليك كنيد.

4- براي ارتباط برقرار كردن با كودك از شيوه گوش دادن فعال استفاده كنيد.

5- براي فرزندتان الگوي مناسبي باشيد و آنچه را كه خود به آن عمل مي‌كنيد را از كودك خود بخواهيد.

6- براي كودك محدودت‌هايي در آزادي قرار دهيد تا مطابق يك اصول درست و منطقي مهارت‌هاي زندگي را بياموزد.

7- همه خواسته‌هاي كودك لازم نيست برآورده شود؛ تحمل اندكي ناكامي متناسب با سطح رشدي كودك در فرآيند تربيت او لازم است.

8- در مورد شكست‌هاي كودك خود ميانه رو باشد؛ او را مورد تحقير و سرزنش قرار ندهيد و شكست‌هايش را بزرگ نكنيد.

9. سعي كنيد گاهي دنيا رو از نگاه كودك خود ببينيد و همواره نگاه بالا به پايين به فرزند خود نداشته باشيد. از تخيلات و تصورات او بپرسيد و به نقاشي‌هاي او توجه بيشتري داشته باشيد. 

10. به اوقات فراغت كودك خود اهميت بدهيد و به عنوان پاداش از روش‌هاي مختلفي استفاده كنيد. براي اثربخشي و تكرار يك رفتار در كودك خود مي‌توانيد ليستي از برنامه‌هاي متنوع را بر حسب علاقه كودك برنامه ريزي كنيد و به عنوان پاداش براي او در نظر بگيريد. 

براي شناخت بيشتر درباره دنياي كودكان و اوقات فراغت در كودكان كليك كنيد.

چه موضوعاتي در روانشناسي كودك مورد توجه قرار ميگيرد؟

روانشناسي كودك به مطالعه ابعاد مختلف رشدي در كودك، بررسي نيازهاي كودك در هر مرحله رشدي، سبك‌هاي فرزند پروري و پيشگيري و درمان مشكلات روحي يا رفتاري در كودكان مي‌پردازد كه در ادامه به طور خلاصه توضيح مي‌دهيم.

1- مطالعه ابعاد مختلف رشدي در كودك

مبحث رشد، ابعاد مختلف جسمي، عاطفي، رواني، شخصيتي، توانايي‌هاي شناختي، اخلاقي و... را مورد بررسي قرار مي‌دهد. روانشناسي كودك با بررسي و مطالعه همه جانبه رشد در حوزه‌هاي مختلف، شرايطي را فراهم مي‌كند تا شما بتوانيد متناسب با سطح رشدي كودك خود با او ارتباط برقرار كنيد و آموزش‌هاي لازم را متناسب با سن او اعمال كنيد.

2- بررسي نيازهاي كودك در هر مرحله رشدي

كودك در هر مرحله رشدي نيازهايي دارد كه متناسب با سن او برخي از نيازها در اولويت قرار مي‌گيرند. توجه به اين نيازها باعث مي‌شود كه كودكتان مطابق هنجارها، رشد يابد و نيازهاي روحي و جسمي‌اش به شيوه‌اي مناسب رفع شوند.

3- مطالعه در مورد سبك فرزندپروري

سبك فرزند پروري از موضوعات اساسي در روانشناسي كودك است. آگاهي و دانش والدين در مورد شيوه‌هاي فرزند پروري مناسب، فرصتي استثنايي براي كودك فراهم مي‌آورد تا در آينده فردي سازگار و بدون اختلالات رواني باشد. در واقع در بهزيستي رواني فرد تاثير چشمگيري دارد. همچنين در هر خانواده ممكن است تعداد فرزندان متغير باشد كه خوب آشنايي با سبك هاي فرزندپروري مي‌تواند شرايطي را فراهم كند تا همه فرزندان در يك شرايط براي رشد و پيشرفت قرار بگيرند.

براي شناخت بيشتر درباره بهترين تعداد فرزند كليك كنيد.

4- پيشگيري و درمان مشكلات روحي يا رفتاري

يكي ديگر از حوزه‌هايي كه در روانشناسي كودك مورد توجه قرار مي‌گيرد، مشكلات روحي و رفتاري در كودكان است. با توجه به اينكه كودكان درك صحيحي از هيجانات خود ندارند و از طرفي در ابراز هيجانات خود نيز مشكل دارند، بروز مشكلات رفتاري در آن‌ها بسيار شايع است. در صورتي كه براي درمان آن اقدام نشود ممكن است به اختلالات رواني تبديل شوند كه پيامدهاي منفي آن زندگي كودك را به كلي تحت تاثيرات منفي خود قرار مي‌دهد. لازم است كه با مطالعه مقاله ويژگي هاي كودك سالم شناخت بهتري نسبت به سلامتي كودك خود داشته باشيد تا در صورت لزوم به يك روانشناس مراجعه نماييد.

سوالات متداول

- براي آنكه بتوانم فرزندم را به بهترين شكل تربيت كنم چه كاري بايد انجام بدم؟

به طور كلي تربيت كودك يك سري اصول كلي دارد كه براي شروع مي‌تواند بسيار كمك كننده باشد. در كناره آگاهي از اين اصول لازم است كه همواره اطلاعات خود را با خواندن كتاب‌هاي روانشناسي و يا در ارتباط بودن با يك مشاور بالا ببريد تا بتوانيد تربيت موفقي داشته باشيد.

براي آگاهي بيشتر درباره كتاب هاي روانشناسي كودك كليك كنيد.

- من داراي 3 فرزند كوچك تر از 10 سال هستم. آموزش اصول مختلف به كودكانم دشوار است و در طول روز با اينكه تمام وقتم را براي آن ها مي‌گذارم بازهم نمي‌توانم به همه آن‌ها رسيدگي كنم چه كار كنم؟

سعي كنيد آموزش كودكانتان را به گونه‌اي پيش ببريد كه بتوانيد اصول مختلفي را در يك زمان واحد به هر 3 كودك خود تعليم بدهيد. به طور مثال اگر قرار باشد كه كمالگرايي را براي كودكانتان توضيح دهيد مي‌توانيد با يك نمايش 3 نفره اين كار را انجام دهيد.

براي آشنايي بيشتر در رابطه با كمالگرايي در كودكان كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: روانشناسي كودك