اختلال افسردگي اساسي يكي از شايع‌ترين اختلالات رواني و از جمله ناتوان كننده ترين مشكلات بهداشتي-رواني در جوامع مختلف است. امروزه نرخ شيوع اين بيماري در حال افزايش است و متاسفانه گريبان گير بسياري از افراد مي‌شود. لذت نبردن از زندگي، بي علاقه شدن به امور مختلف، كاهش تمايل به برقراري روابط با ديگران، افت تحصيلي و شغلي و... از پيامدهاي منفي ابتلا به اختلال افسردگي اساسي است. با توجه به درد و رنج زيادي كه اين اختلال برايتان به همراه دارد، تشخيص و درمان به موقع در افسردگي ماژور حائز اهميت است. با دريافت مشاوره روانشناسي مي‌توانيد از دنياي افسردگي رهايي پيدا كنيد و شانس تجربه يك زندگي زيبا را به دست آوريد. در اين مقاله در مورد نشانه‌ها، علائم، علل و روش بهبود افسردگي اساسي توضيح داده شده است. 

منبع: افسردگي اساسي

افسردگي اساسي چيست؟

يكي از شايع‌ترين اختلالات رواني، اختلال افسردگي اساسي يا ماژور است. دوره افسردگي ماژور از ديگر انواع افسردگي شديدتر است. در اين اختلال خلق فرد به مدت حداقل 2 هفته به شدت افسرده است كه با نشانه‌هاي شناختي مانند احساس نااميدي يا بلاتكليفي همراه است. همچنين كاركردهاي جسمي و اجتماعي فرد به شدت مختل مي‌شوند. در واقع به دليل كاهش شديد انرژي و تغيير كاركردهاي مغز بيمار، در تعاملات اجتماعي، كار و تحصيل فرد مبتلا افت قابل ملاحظه‌اي مشاهده مي‌شود.

براي آگاهي بيشتر درباره اختلالات رواني و اختلالات خلقي كليك كنيد.

علائم و نشانه هاي اختلال افسردگي اساسي

نااميدي و درماندگي، عواطف غالب در افسردگي ماژور است. در حقيقت فكر مي‌كنيد كه ديگران اهميتي به شما نمي‌دهند. نگاهي تيره و تار داشتن به خود، آينده و جهان با خودگويي‌هاي منفي در آميخته مي‌شوند تا رنج عاطفي زيادي متحمل شويد. خود سرزنشي‌هاي دائمي كه به احساس گناه، بي ارزشي و اعتماد به نفس پايين دامن مي‌زند. در ادامه برخي از علايم افسردگي اشاره مي‌كنيم.

1- خلق افسرده در بيشتر ساعات روز و احساس نااميدي، پوچي و غمگيني

2- كاهش انگيزه، علاقه يا لذت در انجام فعاليت‌هاي روزانه خود

3- كاهش يا افزايش قابل توجه اشتها و وزن

4- بي خوابي يا پرخوابي

5- سرآسيمگي يا كندي رواني حركتي 

6- خستگي يا كاهش انرژي

7- احساس بي ارزشي و احساس گناه

8- كاهش توانايي تصميم گرفتن و عدم تمركز

9- افكار مكرر در مورد مرگ و يا اقدام به خودكشي

براي آشنايي بيشتر با خواب سريع و علائم خودكشي كليك كنيد.

شيوع افسردگي اساسي 

مطالعات همه گيرشناسي نشان مي‌دهند كه اختلال افسردگي اساسي از شيوع حدودا 3 الي 4 درصدي در كل دنيا برخوردار است. البته ميزان شيوع در كشورهاي مختلف متفاوت است. براي مثال تحقيقات بين المللي بيانگر اين هستند كه ميزان ابتلا در كشورهاي در حال توسعه چيزي در حدود 11 درصد و در كشورهاي توسعه يافته 15 درصد مي‌باشد. لازم به ذكر است كه در اكثر مطالعات ميزان ابتلاي زنان به افسردگي 2 برابر مردان گزارش شده است.

براي اطلاع بيشتر درباره دنياي افسردگي كليك كنيد.

علل ايجاد افسردگي اساسي

عوامل متعددي در بروز افسردگي اساسي دخيل هستند كه اغلب در تعامل با يكديگر اين اختلال را رقم مي‌زنند. از جمله اين عوامل مي‌توان به فاكتورهاي زيستي، ژنتيكي، محيطي و عوامل شخصيتي اشاره كرد. ما در ادامه به توضيحات بيشتري در مورد هريك از اين عوامل اشاره كرده‌ايم.

عوامل زيستي 

يكي از عوامل زيستي بسيار مهم در بروز اختلال افسردگي اساسي سطوح نامناسب برخي انتقال دهنده‌هاي عصبي در مغز است. براي مثال كاهش سروتونين اغلب به بروز علائمي نظير خلق پايين، عدم لذت، دچار شدن به مشكلات خواب و اشتها مي‌شود. از همين رو اكثر داروهاي ضد افسردگي بر افزايش سطح سرتونين در سيستم عصبي تمركز دارند.

براي آگاهي بيشتر درباره تاثير افسردگي بر مغز كليك كنيد.

عوامل ژنتيكي 

افسردگي مي‌تواند زمينه ژنتيكي داشته باشد، اما اين زمينه به تنهايي دليل بروز افسردگي نيست و فقط احتمال ابتلا به اين اختلال را افزايش مي‌دهد. بررسي‌ها نشان مي‌دهند اغلب اعضاي درجه يك خانواده فرد مبتلا به افسردگي اساسي 2 تا 4 برابر جمعيت عمومي دچار اين بيماري مي‌شوند. همچنين مطالعات بيانگر اين نكته هستند كه احتمالا زمينه ژنتيكي؛ بر افسردگي با شروع زودرس تاثير بيشتري مي‌گذارد. به طور كل مي‌توان گفت كه وراثت پذيري اين اختلال چيزي در حدود 40 درصد است. اين زمينه استعدادي اغلب از طريق صفت شخصيتي روان رنجوري تاثير خود را اعمال مي‌كند.

عوامل محيطي 

تجارب ناخوشايند دوران كودكي به خصوص اگر چند رويداد منفي به اشكال مختلف رخ داده باشند عوامل خطر بسيار قوي براي بروز افسردگي محسوب مي‌شوند. بررسي‌ها نشان مي‌دهند مرتبط ترين واقعه با پيدايش افسردگي در زندگي، از دست دادن والدين پيش از 11 سالگي است. علاوه بر اين رويدادهايي نظير از دست دادن همسر، از دست دادن شغل، دچار شدن به يك بيماري جسمي ناتوان كننده يا داشتن مشغله ذهني با احساس گناه از جمله مهم ترين عوامل محيطي موثر در بروز افسردگي هستند.

براي آشنايي بيشتر با انواع افسردگي كليك كنيد.

عوامل شخصيتي 

مطالعه ويژگي‌هاي شخصيتي نشان مي‌دهد افرادي كه از مكانيزم‌هاي دفاعي دروني كننده استفاده مي‌كنند (مثلا شخصيت هاي وسواسي-جبري) بيشتر از افراد مبتلا به پارانوئيد و ساير افرادي كه از مكانيزم‌هاي دفاعي بروني ساز استفاده مي‌كنند دچار اختلال افسردگي اساسي مي‌شوند. همچنين پژوهش‌ها بيانگر اين نكته مهم هستند كه ويژگي شخصيتي روان رنجوري يا همان استعداد بيشتر براي تجربه هيجانات منفي عامل خطر اثبات شده‌اي براي بروز اختلال افسردگي اساسي است. از همين رو به طور كل افراد زود رنج يا كساني كه حساسيت بيشتري نسبت به رويدادهاي محيطي دارند بايد براي پيشگيري از افسردگي نسبت به ديگران اقدامات خودمراقبتي بيشتري را از خود به عمل بياورند.

مصرف مواد مخدر

توجه به اين نكته حائز اهميت است كه افسردگي در بسياري از موارد مي تواند پيامد مصرف موادمخدر باشد. براي مثال مخدرهاي افيوني نظير ترياك يا هروئين به مرور زمان فرد را منزوي مي‌كنند و با ايجاد تغييراتي در سيستم عصبي منجر به بروز علائم رايج در افسردگي مي‌شوند. همچنين برخي مواد نظير شيشه يا كوكائين سرخوشي كاذبي را در لحظه مصرف در فرد ايجاد مي‌كنند اما در صورت عدم استفاده باعث مي‌شوند كه او دچار احساس افسردگي، پوچي و نااميدي شديد شود كه همين عوامل بيمار را براي درگيري هرچه بيشتر در اعتياد بر مي‌انگيزند.

براي آگاهي بيشتر درباره انواع مواد مخدر كليك كنيد.

روند افسردگي اساسي به چه صورت است؟

روند اختلال افسردگي اساسي همواره يكسان نيست و نوسان دارد. ممكن است شما سال‌ها داراي علائم خفيف اين بيماري باشيد و به يك باره و بر اثر رويدادهاي ناگوار در زندگي، افسردگي تان شدت يابد. احتمال عود افسردگي و بازگشت اين بيماري بعد از يك دوره درمان و بهبودي نيز وجود دارد.

براي شناخت بيشتر درباره عود افسردگي كليك كنيد.

بيماري هاي همراه با افسردگي اساسي

اختلال افسردگي اساسي، مي‌تواند با اختلالات ديگر همراه شده و يا خود زمينه ساز بروز اين اختلالات شود. بعضي از اين اختلالات همراه عبارتند از: اعتياد به انواع مواد مخدر، حملات پانيك، وسواس فكري-عملي، بي اشتهايي عصبي، پرخوري عصبي و اختلال شخصيت مرزي، اختلالات اضطرابي.

براي آشنايي با وسواس فكري عملي ، بي اشتهايي عصبي و پرخوري عصبي كليك كنيد.

پيامدهاي ابتلا به اختلال افسردگي اساسي 

بيشتر پيامدهاي افسردگي اساسي به ماهيت علائم گوناگوني كه در آن وجود دارد بر مي‌گردد. البته گاهي اوقات پيامدهاي افسردگي آنقدر خفيف و خاموش هستند كه اطرافيان فرد كه در تعامل با او هستند متوجه وجود افسردگي نمي‌شوند. با اين حال بعضي مواقع نيز افسردگي آنقدر شديد مي‌شود كه به طور كل زندگي فرد را مختل كرده و باعث از پا در آمدن او مي‌گردد. تا حدي كه ممكن است بيمار از پس كارهاي شخصي خود نيز برنيايد و مراقبت‌هاي روزمره و عادي را نيز از خود به عمل نياورد. بررسي‌ها نشان مي‌دهند از بين كساني كه به مراكز درماني عمومي مراجعه مي‌كنند افراد مبتلا به افسردگي اساسي از درد و ناخوشي جسماني بيشتري شكايت دارند و كاركردهاي جسمي، اجتماعي و فردي آنان نيز دچار افت بيشتري مي‌شود به همين دليل درمان افسردگي از اهميت بالايي برخوردار است.

براي اطلاع از روند درمان افسردگي كليك كنيد.

درمان افسردگي اساسي

طول مدت درمان افسردگي با توجه به نوع، شدت و دوره‌هاي عود افسردگي در افراد متفاوت است. براي غلبه بر افسردگي اساسي مي‌توان از روش‌ هاي درماني زير استفاده كرد. براي آگاهي از مدت درمان افسردگي كليك كنيد.

دارو درماني

براي بهبود افسردگي اساسي، داروهاي ضد افسردگي مي‌توانند نقش بسيار مهمي داشته باشند. به خصوص اگر نشانه‌هاي بيماري فرد به قدري مزمن شده باشد كه حتي قادر به انجام كارهاي شخصي و بهداشتي خود نباشد و سلامت جسماني او به خطر افتاده باشد. نمونه‌اي از اين داروها عبارتند از داروهاي سه حلقه اي (ايمي پرامين، پرتوفين)، بازدارنده هاي باز جذب سرتونين (پروزاك، پاكسيل) و بازدارنده‌هاي مونوآمين اكسيداز (MAOI) مي‌باشند. از آن جايي كه استفاده از اين داروها عوارض جانبي دارد، بهتر است تا زماني كه نياز جدي به دارو وجود ندارد، تجويز نشود.

براي آشنايي با داروهاي ضد افسردگي و ضد افسردگي هاي سه حلقه اي كليك كنيد.

رواندرماني

درمان‌هاي گروهي و درمان شناختي-رفتاري افسردگي از درمان‌هاي موثر در بهبود افسردگي ماژور هستند. در درمان شناختي رفتاري سعي مي‌شود تا در نحوه تفكر و شناخت تان تغيير داده شود تا زندگي را تنها از عينك بدبيني و نااميدي خود نبينيد. در واقع به شما كمك مي‌شود تا واقع بينانه به زندگي نگاه كنيد و اتفاقات را ناگوارتر از چيزي كه هست تصور نكنيد.

براي آشنايي با درمان هاي گروهي و درمان شناختي رفتاري افسردگي كليك كنيد.

شوك درماني (ECT)

شوك درماني در مواردي اجرا مي‌شود كه افسردگي فرد بسيار شديد بوده و به هيچ درمان ديگري پاسخ نداده است. طي اين درمان امواج با هدف بهبود وضعيت افسردگي، داخل مغز فرستاده مي‌شود. شوك درماني به طور متوسط سه بار در هفته و به مدت ۲ يا ۳ هفته انجام مي‌گيرد. اگرچه ممكن است مدتي پس از شوك درماني، افسردگي فرد دوباره عود كند. براي جلوگيري از اين اتفاق، مي‌توان از دارو درماني استفاده كرد.

براي آشنايي با الكتروشوك درماني كليك كنيد.

سوالات متداول 

- اختلال افسردگي اساسي با افسردگي دو قطبي چه تفاوتي دارد؟

در اختلال افسردگي اساسي تنها دوره‌هايي از خلق پايين و غمگين ديده مي‌شود اما در افسردگي دو قطبي فرد پس از تحمل دوره‌هاي دو هفته‌اي افسردگي تغيير حالت داده و وضعيت معكوسي را تجربه مي‌كند. به طوري كه در دوره‌هايي تحت عنوان مانيا دچار علائمي نظير احساس سرخوشي مفرط، افزايش انرژي و درگير شدن در فعاليت‌هاي پرخطر مي‌شود. با اين حال تشخيص افسردگي اساسي و افسردگي دو قطبي براي افراد غير متخصص آسان نيست. از همين رو لازم است براي مشخص شدن وضعيت رواني خود در اين شرايط به يك روانپزشك يا روانشناس باليني مراجعه كنيد. 

براي آگاهي از روند دريافت مشاوره افسردگي كليك كنيد.

- چطور مي توانيم افسردگي را از غم و غصه هاي روزمره تشخيص دهيم؟ 

تجربه احساس غم و ناراحتي امري طبيعي در زندگي همه افراد هستند اما اين تجربيات همگي به معناي دچار شدن به افسردگي نيستند. تشخيص اختلال افسردگي اساسي تنها زماني مطرح مي‌شود كه علاوه بر احساس غم و غصه 5 علامت ديگر نظير مشكلات خواب، اشتها، افكار مرگ، مشكلات تمركز، بي قراري و ... وجود داشته باشند و به مدت دو هفته تقريبا در همه روزها مشاهده شوند.

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص افسردگي اساسي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: افسردگي اساسي