نوزادان در ابتداي تولد بيشترين ميزان خواب را دارند و اين ميزان به تدريج در طول رشد كاهش مي‌يابد. خواب نوزاد علاوه بر اينكه انرژي او را ذخيره مي‌كند، از جهت تأثير بر رشد مغز نيز بسيار اهميت دارد. والدين بايد بتوانند از همان بدو تولد خواب نوزاد خود را تنظيم نمايند و با حفظ نكات ايمني و ايجاد شرايط مطلوب در محيط اطراف به خوب خوابيدن كودك كمك كنند. با اين حال خيلي از والديني كه تجربه فرزند اول خود را دارند در ابتدا در مورد اينكه خواب نوزاد چگونه و به چه ميزان بايد باشد، دچار چالش مي‌شوند. براي اينكه در اين باره اطلاعات بيشتري كسب نماييد تا پايان مطلب با ما همراه باشيد.

منبع: خواب نوزاد | زمان و ميزان نياز به خواب در نوزادان

ميانگين زمان خواب نوزاد

به طور متوسط نوزادان چيزي در حدود 14 تا 18 ساعت در شبانه روز مي‌خوابند. نوزادان غالباً داراي چهار دوره خواب در هر 24 ساعت هستند و در طول روز به حداقل 2 بار خواب ميان‌روزي نياز دارند. با اين حال اكثر نوزادان به طور پيوسته نمي‌خوابند و براي شير خوردن در طول شبانه روز هر 3 تا 4 ساعت يكبار از خواب بيدار مي‌شوند. در صورتي كه كودك بعد از 5 ساعت از خواب بيدار نشد نيز لازم است كه مادر كودك را از خواب بيدار كند و به او شير دهد.

انواع خواب در نوزادان

1. خواب نوزاد در مرحله REM يا حركت سريع چشم‌ها: مرحله رم براي كودكان سبك است و معمولا به خواب خرگوشي نيز معروف است. كودك خواب عميق را تجربه نمي‌كند و در طول شبانه روز در صورتي كه 16 ساعت بخوابد 8 ساعت آن را در اين مرحله سپري خواهد كرد. در صورتي كه متوجه بيدار شدن هاي مكرر نوزاد خود شده‌ايد، مقاله از خواب پريدن نوزاد را مطالعه كنيد.

2. خواب نوزاد در مرحله NREAM: اين مرحله خود شامل 4 دوره خواب است. ابتدا كودك چرت مي‌زند و چشمانش مدام باز و بسته مي‌شود. سپس ممكن است كودك با كوچك ترين صداي محيط اطراف دست و پاهايش را تكان دهد. اكنون نوزاد وارد مرحله‌اي مي‌شود كه خواب سنگين را تجربه مي‌كند. در آخرين مرحله نيز خواب كودك به قدري سنگين مي‌شود كه با سر و صداي زياد نيز از خواب بيدار نمي‌شود.

لازم به ذكر است كه كودك در طول شبانه روز بعد از آنكه خواب سنگين را تجربه كرد به مرور وارد خواب سبك و سپس خواب REM مي‌شود و اين چرخه ممكن است چندين بار در طول شبانه روز تكرار گردد. 

ميزان خواب نوزاد در دوره‌هاي مختلف رشد 

ميزان خواب نوزاد در ماه‌هاي مختلف تغييرات زيادي مي‌كند. به خصوص در ماه‌هاي اول به دليل سرعت بيشتر رشد نوزاد، سرعت تغيير الگوهاي خواب نيز بيشتر است.

تولد تا سه ماهگي

نوزاد از تولد تا سه ماهگي به حدود 16 تا 18 ساعت خواب در شبانه روز نياز دارد كه الگوي آن به تدريج تغيير مي‌كند.

ماه اول: حدوداً 8 ساعت در روز و 8-9 ساعت در شب مي‌خوابد. هيچ الگوي خاصي براي خواب خود ندارد و تنها چند دقيقه بعد از چندين ساعت خواب براي خوردن شير و .. بيدار مي‌ماند.

ماه دوم: حدود 6-7 ساعت در روز و 8-9 ساعت در شب مي‌خوابد. تا حدودي بين شب و روز بيشتر تمايز قائل شده و اكثراً شب را با چشمان بسته مي‌گذراند.

ماه سوم: در اين دوره هشياري‌اش نسب به محيط بيشتر شده است. حدود 2 تا 4 بار يا بيشتر در روز مي‌خوابد. احتمالاً يكي دو بار در شب براي شير خوردن بيدار مي‌شود.

سه ماهگي

نوزادان در سه ماهگي به حدود 14 تا 16 ساعت خواب در شبانه روز نياز دارند (حدود 4-5 ساعت در روز و 10-11 ساعت در شب). معمولاً يك يا دو بار بين آن بيدار مي‌شوند. اكثر نوزادان در اين سن شب‌ها مي‌توانند 6 تا 8 ساعت متوالي بخوابند. اين ميزان در چهار ماهگي در كنار خواب‌هاي ميان روزي به 9 تا 12 ساعت مي‌رسد.

شش ماهگي

در شش ماهگي نوزاد حدود 14 ساعت در شبانه روز به خواب احتياج دارد. كودكان به طور معمول حدود 9 تا 11 ساعت در شب مي‌خوابند. چرت زدن آن‌ها در طول روز تبديل به يكي در صبح و ديگري در بعد از ظهر مي‌شود، هرچند هنوز برخي از كودكان 3 يا 4 بار در روز چرت مي‌زنند. در اين سن، مي‌توانيد واكنش خود به نوزادي كه در طول شب بيدار شده و گريه مي‌كند را تغيير دهيد.

مي‌توانيد به نوزادان اين سن 5 دقيقه وقت بدهيد كه خودش آرام شود و دوباره به خواب برود. اگر اين كار را نكرد، مي‌توانيد بدون بلند كردن او از روي گهواره، آرامش كنيد (با خواندن لالايي با صداي آرام و ماليدن پشتش)، بعد او را ترك كنيد، مگر اين كه به نظر برسد كه نوزاد مريض است. ممكن است نشانه‌هايي از اضطراب جدايي كودكان در اين دوره مشاهده كنيد براي برطرف كردن آن مي‌توانيد از مشاوره كودك استفاده نماييد.

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد اضطراب جدايي كليك كنيد.

نه ماهگي

در 9 ماهگي نوزاد حدود 13 تا 14 ساعت از كل شبانه روز را به خواب احتياج دارد. تقريباً سه چهارم نوزادان بين نيمه شب تا ساعت 5 صبح را مي‌خوابند، برخي ديگر تمام شب را به طور متوالي حدود 10 الي 11 ساعت را مي‌خوابند. احتمالاً كودك دو بار در روز چرت مي‌زند. همچنين ممكن است مشكل  در به خواب رفتن و يا پريدن از خواب به علت ترس از جدايي در اين زمان ديده شود. براي مراقبت بهتر از كودك و يادگيري روش‌هاي خواباندن نوزاد و آرام كردن نوزاد كليك كنيد.

دوازده ماهگي

در 12 ماهگي نياز كودك به خواب حدود 13/5 ساعت خواب در شبانه روز است. خواب او در هنگام شب هم چنان 10 تا 11 ساعت است و دو وعده چرت در روز، البته با مدت زماني كوتاه‌تر دارد. معمولا در اين سنين نوزادان كمتر براي شير خوردن در طول شب از خواب بيدار مي‌شوند چراكه روزانه از غذاهاي مختلفي بهره مي‌برند.

راهكارهايي براي تنظيم ساعات خواب نوزاد

براي تنظيم ساعات خواب نوزاد مي‌توانيد از راهكارهاي ارائه شده در زير استفاده نماييد.

• به او فرصت دهيد، خواب‌هاي كوتاه مكرر داشته باشد.
• به او ياد دهيد بين شب و روز تمايز قائل شود. براي مثال مي‌توانيد در طول روز در تعامل با او فعال‌تر باشيد، با او بيشتر بازي كرده و حرف بزنيد. در طول شب در زمان بيداري مي‌توانيد با كم كردن صداي محيط و نور اطراف، با رفتارهايي مثل نوازش كردن آرامش او را بيشتر كنيد و بازي و فعاليت كمتري با نوزاد داشته باشيد.
• نشانه‌هاي خستگي كودك را شناسايي كنيد. در هنگامي كه آمادگي خواب دارد او را بخوابانيد.
• يك برنامه مشخص براي زمان خواب كودك فراهم كنيد.
• وقتي نوزادتان بيدار است اما احساس خواب آلودگي دارد او را در تختش قرار دهيد چرا كه اگر كودك براي مدت طولاني با وجود خواب آلودگي بيدار بماند مي‌تواند در به خواب رفتن دچار مشكل شود.

درجه حرارت مناسب اتاق براي خوابيدن نوزاد

در اتاق نوزاد يك دماسنج روي ديوار نصب كنيد. حرارت اتاق بايد بين 24 تا 25 درجه سانتي‌گراد باشد. هواي اتاق نبايد خيلي سرد باشد. سرد بودن اتاق انرژي كودك را مي‌گيرد. همچنين دماي خيلي زياد باعث كم آبي بدن نوزاد و بروز مشكلات خواب نظير بي‌خوابي در او مي‌شود. به همين خاطر از پوشاندن لباس زياد به كودك خودداري كنيد و به جاي آن دماي اتاق را تنظيم كنيد.

براي آگاهي از روش‌هاي درمان بي خوابي نوزادان كليك كنيد.

نكات مهم در حفظ ايمني خواب نوزاد

• هميشه سعي كنيد كه نوزاد را به پشت بخوابانيد و از خواباندن او به پهلو پرهيز نماييد. 
• هنگام خواب كودك وسايل نرم را از داخل تخت كودك برداريد. پتوي سنگين، بالش نرم، عروسك و هر وسيله ديگري كه مي‌تواند براي كودك خطرناك باشد را از دسترس كودك دور نگه داريد.
• كودك را در رخت خواب خود نخوابانيد. كودك بايد در محل مخصوصي قرار گيرد كه از اطراف با محافظ پوشيده شده باشد تا احتمال افتادن كودك به صفر برسد.
• زير سر كودك بايد سفت، صاف و بدون حركت باشد. 
• مي‌توانيد به كودك خود پستانك بدهيد اما نبايد آن را جايگزين شير و در آغوش كشيدن كودك خود كنيد.

كلام آخر 

توجه به ميزان ساعت و كيفيت خواب نوزادان در سلامت آن‌ها نقش بسيار مهمي ايفا مي‌كند. با اين حال همه نوزادان شبيه به هم نيستند و بنا به خلق و خو و شرايط محيطي مي‌توانند دچار عادات متفاوتي شوند. شب بيداري‌هاي زياد و بي‌قراري‌هاي مفرط نوزادان معمولاً ريتم زندگي والدين را به هم مي‌ريزد و آن‌ها را دچار كلافگي بسياري مي‌كند. اگر تمام اقدامات لازم را براي خواباندن درست كودك انجام مي‌دهيد اما او دائماً بي‌قرار است يا مرتباً از خواب بيدار مي‌شود لازم است كه وضعيت كودك خود را با يك متخصص نيز در ميان بگذاريد. در صورتي كه مشكل پزشكي خاصي وجود نداشته باشد، با استفاده از تكنيك‌هاي روانشناسي و مراجعه به روانشناس كودك نيز مي‌توانيد در بهداشت خواب كودك و افزايش كيفيت آن به او كمك كنيد.

براي اطلاع بيشتر درباره روند دريافت مشاوره كودك و آشنايي با نشانه هاي سلامت نوزاد كليك كنيد.

سوالات متداول

چه علائمي نشان دهنده آمادگي نوزاد براي خوابيدن است؟

معمولا نوزادان هنگامي كه چشم‌هاي خود را مي‌مالند، خميازه مي‌كشند و در طولاني مدت بي قراري و بي حوصلگي از خود نشان مي‌دهند آماده خوابيدن مي‌باشند. در اين شرايط سعي كنيد كودك خود را در آغوش بگيريد و با شير دادن و نوازش كردن او نوزادتان را بخوابانيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه خواب نوزاد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق شماره 02122018502 و يا از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: خواب نوزاد | زمان و ميزان نياز به خواب در نوزادان