درمان اختلال دو قطبي با دارو يكي از گزينه‌هاي درماني براي اين بيماري است و بهبود و درمان سريع، از مزاياي اين نوع درمان محسوب مي‌شود. همان طور كه از اسم اين بيماري پيداست اختلال دو قطبي داراي دو فاز كاملا متفاوت است. از اين رو درمان اختلال دو قطبي با دارو در هر كدام از اين شرايط فرق مي‌كند. هدف از دارو درماني در هر يك از حالات افسردگي و مانيا (شيدايي) اين است كه بيمار دوباره سلامت رواني خود را بدست آورد و بتواند همچون گذشته عملكرد مثبتي در زمينه‌هاي مختلف داشته باشد. البته مؤثرترين درمان همواره تلفيق دارو درماني با روان درماني و بهره گيري از مشاوره افسردگي است. با اين حال با توجه به طيف وسيع داروها براي درمان دو قطبي در ادامه اين مقاله به بررسي كامل آن خواهيم پرداخت.

منبع: درمان اختلال دو قطبي با دارو

درمان اختلال دو قطبي با دارو

در اختلال دو قطبي، فرد حالت‌هاي نوساني از خلق بالا يا مانيا به خلق پايين يا افسردگي را تجربه مي‌كند. در صورتي كه به اين اختلال مبتلا باشيد، روزهايي هست كه بسيار پر انرژي، بشاش، پرحرف و با اعتماد به نفس بالا هستيد و در مقابل روزهاي ديگر در خودفرورفته، غمگين، بي انرژي و خود سرزنشگر مي‌شويد. براي درمان علائم اختلال دو قطبي و يا افسردگي از دارو‌هاي جداگانه‌اي بايد استفاده گردد. بعضي از دارو‌ها براي درمان هر دو حالت مفيد هستند كه در ادامه به معرفي تمامي آن‌ها مي‌پردازيم.

براي آشنايي بيشتر با اختلال دو قطبي كليك كنيد.

داروهاي تنظيم كننده خلق براي درمان اختلال دو قطبي

داروهاي تثبيت كننده خلق، داروهايي هستند كه براي درمان هر دو فاز بيماري دو قطبي تجويز مي‌شوند. اين داروها به سلامت رواني بيمار كمك شاياني مي‌كنند و بر روي هر دو حالت افسردگي و مانيا (شيدايي) موثر مي‌باشند. از جمله داروهايي كه براي اين منظور تجويز مي‌شوند مي‌توان به موارد زير اشاره داشت.

1. ليتيوم: از ليتيوم مدت پنجاه سال است كه به عنوان تثبيت كننده حالت خلقي استفاده مي‌شود اما چگونگي عملكرد آن هنوز مشخص نيست. از ليتيوم براي درمان هر نوع افسردگي و شيدايي مي‌توان بهره برد. براي آشنايي بيشتر با ليتيوم كليك كنيد.

2. والپروات سديم: از سديم والپروات براي درمان حملات تشنجي صرع در كودكان و بزرگسالان، پيشگيري از ميگرن و درمان بيماري‌هاي اعصاب و روان مانند افسردگي استفاده مي‌شود. اين دارو از جمله داروهاي تنظيم كننده خلق براي درمان اختلال دو قطبي مي‌باشد.

3. كاربامازپين: از كاربامازپين علاوه بر درمان اختلال دو قطبي، براي درمان ناهنجاري‌هاي رفتاري و اختلالات استرس زا و دردهاي نوروپاتي استفاده مي‌گردد.

براي آشنايي بيشتر با داروهاي تثبيت كننده خلق كليك كنيد.

درمان اختلال دو قطبي با دارو در فاز مانيا

براي درمان فاز مانيا (شيدايي) بيماري دو قطبي علاوه بر مصرف داروهاي تنظيم كننده خلق، داروهايي براي كنترل و درمان فاز شيدايي اختلال دو قطبي تجويز مي‌گردد كه از مهم ترين داروها مي‌توان به موارد زير اشاره داشت.

1. رسپيريدون: ريسپريدون يك نوع داروي ضدجنون است. اين دارو سبب ايجاد تغييراتي در ميزان مواد شيميايي موجود در مغز (نوروترنسميتر) مي‌گردد. رسپيريدون براي درمان اختلالات حاد و يا حالات مزمن رواني مثل اسكيزوفرني و نشانه‌هاي اختلال دوقطبي (افسردگي- شيدايي) استفاده مي‌شود.

2. اولانزاپين: اولانزاپين (olanzapine) جزء دسته دارويي ضد روانپريشي (antipsychotic) و ضد سرخوشي (antimanic) مي‌باشد كه از طريق كاهش ميزان دوپامين مغز اثر مي‌كند. ولي علاوه بر اين موارد، اين قرص كاربردهاي ديگري هم دارد. اين قرص بنا بر تجربه و تشخيص روانپزشك به عنوان درمان كمكي در حالات نوروتيك مانند اضطراب، وسواس و اختلالات خوردن (بي‌اشتهايي عصبي) و افسردگي هم مي‌تواند به كار رود.

3. هالوپريدول: هالوپريدول (Haloperidol) براي درمان روانپريشي تجويز مي‌شود. همچنين از اين دارو براي درمان انواع جنون همچون اسكيزوفرني و يا درمان مشكلات عصبي مثل اضطراب، وسواس، تيك و پرخاشگري هم استفاده مي‌گردد.

4. پرفنازين: پرفنازين در اسكيزوفرني و حالات رواني، مانيا (شيدايي) و درمان كمكي كوتاه مدت اضطراب شديد، تحريكات رواني حركتي، هيجان و تحريكات رفتاري شديد و ناگهاني، استفراغ و تهوع شديد به كار مي‌رود.

5. تري فلوپرارين: تري فلوپرازين از گروه فنوتيازين‌ها است. مكانيسم اصلي اغلب اين داروها مهار گيرنده‌هاي دوپاميني در سلول‌هاي مغز است. براي شناخت بيشتر درباره اختلال افسردگي كليك كنيد.

درمان اختلال دو قطبي با دارو در فاز افسردگي

براي درمان فاز افسردگي اختلال دو قطبي علاوه بر داروهاي تنظيم كننده خلق، داروهاي ضد افسردگي تجويز مي‌گردد تا علائم افسردگي از بين برود. از مهمترين اين داروها مي‌توان به موارد زير اشاره داشت. براي آگاهي بيشتر درباره علائم افسردگي كليك كنيد.

1- فلوكستين پركاربردترين در درمان اختلال دو قطبي

يك داروي ضد افسردگي از گروه داروهاي ضد افسردگي بازجذب سروتونين است كه استفاده از آن براي درمان افسردگي، اختلال وسواسي اجباري، اختلال هراس و پرخوري عصبي پذيرفته شده‌است. حيطه اثر اين دارو بسيار گسترده‌تر از موارد ذكر شده است.

براي اطلاع از داروهاي ضد افسردگي باز جذب سروتونين كليك كنيد.

2- درمان اختلال دو قطبي با سيتالوپرام

سيتالوپرام يك داروي ضد افسردگي از گروه مهاركننده‌هاي بازجذب سروتونين است كه براي درمان اختلالات خلقي و درمان اختلالات افسردگي شديد به كار برده مي‌شود. سيتالوپرام براي درمان اختلالات دو قطبي نيز تجويز مي‌گردد.

براي آگاهي بيشتر درباره اختلالات خلقي كليك كنيد.

3- درمان اختلال دو قطبي با سرترالين

يك داروي ضد افسردگي از گروه مهاركننده‌هاي بازجذب سروتونين است كه استفاده از آن براي درمان افسردگي، اختلال وسواسي جبري، اختلال هراس، فوبياي اجتماعي، اختلال ناخوشي پيش از قاعدگي و اختلال استرس پس از سانحه پذيرفته شده است.

4- درمان اختلال دو قطبي با بوپروپيون 

يك داروي ضدافسردگي و آرامبخش آتيپيك است كه به‌عنوان داروي كمك به كاهش ميل و اثرات ترك نيكوتين نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد. از ابتداي كشف اين دارو به‌عنوان ضدافسردگي، از آن به‌عنوان دارويي مؤثر در ترك سيگار (به صورت غير مستقيم) نيز نام برده شده است.

5- افكسور

ونلافاكسين با نام تجاري افكسور يك داروي ضدافسردگي از گروه مهاركننده‌هاي بازجذب سروتونين و نوراپي نفرين است.

6- درمان اختلال دو قطبي با ايمي پرامين

ايميپرامين يكي از داروهاي ضد افسردگي سه‌حلقه‌اي است كه براي درمان برخي ديگر از اختلالات روحي همچون اختلال هراس، فوبي اجتماعي، دردهاي عصبي و همچنين در مقدار كم براي كنترل شب ادراري در كودكان بزرگتر از ۶ سال به‌كار مي‌رود. اين دارو در دو شكل قرص و آمپول موجود است. اما تزريق عضلاني دارو به ندرت مورد استفاده‌ واقع مي شود.

7- آمي تريپتيلين

كاربرد اصلي اين دارو درمان افسردگي است. ولي اين دارو در درمان بيماري دردهاي نوروژنيك، شب ادراري و پروفيلاكسي ميگرن نيز به كار مي‌رود. اين دارو در ابتداي مصرف ممكن است افكار خودكشي را تقويت نمايد كه اين اتفاق در سنين زير ٢۴ سال شايعتر است. براي جلوگيري از اين موضوع توصيه مي‌شود در چند هفته ابتداي مصرف اين دارو مجدداً به ملاقات پزشك برويد.

براي شناخت بيشتر درباره درمان افسردگي كليك كنيد.

8- درمان اختلال دو قطبي با تري ميپرامين 

تريميپرامين يك داروي ضد افسردگي سه‌حلقه‌اي است كه عمدتأ در درمان بيماري افسردگي مصرف مي‌شود. همچنين به عنوان خواب‌آور، آرامبخش و ضد جنون در درمان و كنترل بي‌خوابي، اختلالات اضطرابي و روانپريشي استفاده مي‌شود. اين دارو برخلاف ديگر سه‌حلقه‌اي‌ها تقريباً بازجذب سروتونين و نوراپي‌نفرين را مهار نمي‌كند به همين دليل بيشتر به عنوان يك سه‌حلقه‌اي نسل دوم و يا يك سه حلقه‌اي آتيپيك تعريف شده است.

براي آشنايي بيشتر با داروهاي ضد افسردگي كليك كنيد.

براي درمان اختلال دو قطبي با دارو چرا بايد با متخصص مشورت كرد؟

حتما بايد براي مصرف دارو با روانپزشك مشورت كنيد. اما به طور كلي چند قائده كلي براي درمان دارويي اختلال دو قطبي وجود دارد.

1- ليتيوم، سديم والپروت، اولانزاپين معمولا براي درمان طولاني مدت اختلال دو قطبي، افسردگي و شيدايي تجويز مي‌شود.

2- كارمازپين براي موقعي كه نوسان خلق و خو در فرد بسيار سريع تغيير مي كند تجويز مي‌گردد.

3- تركيب دارويي نيز در بعضي از موارد براي برخي از افراد لازم است.

بطور كلي نمي‌توان گفت بهترين دارو براي درمان اختلال دو قطبي چيست چرا كه تجويز دارو با توجه به شرايط و ميزان پيشروي اختلال در هر فرد متفاوت مي‌باشد. در زمان تجويز دارو معمولا داروهايي تجويز مي‌شوند كه بيشترين تاثير را در افراد با مشخصات مشابه داشته است.

براي اطلاعات بيشتر درباره درمان اختلال دو قطبي كليك كنيد.

مشكل اصلي درمان اختلال دو قطبي با دارو

يكي از مشكلات اساسي در دارو درماني اختلال دو قطبي پايبندي بيمار به درمان است. اين عدم پايبندي بيماران مبتلا به اختلال دو قطبي ناشي از اثرات جانبي اين داروها از جمله افزايش وزن و خطر ديابت، خواب آلودگي و كندي عملكرد و رفتار مرتبط مي باشد. اين اثرات جانبي براي برخي از داروهاي ضد روانپريشي آتيپيكال و همچنين براي ضد تشنج‌ها و درمان به وسيله ليتيوم، شايع‌تر مي‌باشد. همچنين علاوه بر اثرات جانبي، اين داروها براي بعضي از بيماران مشكل ساز است.

طولاني بودن سيكل درمان براي بيماران دلهره آور مي‌باشد. تقريبا بيش از دو سوم بيماران مبتلا به اختلال دو قطبي بعد از دو ماه پس از شروع درمان مصرف داروهاي تثبيت خلق خود را قطع مي‌كنند. قطع مصرف دارو سبب عود بيماري و افزايش در فرد مي‌شود. اين دلايل اهميت درمان‌هاي جايگزين به جاي درمان دارويي مانند وران درماني و رفتار درماني براي درمان اختلال دو قطبي را بيشتر مي‌كند.

نقش مركز مشاوره حامي هنر زندگي در درمان اختلالات دو قطبي

مركز مشاوره حامي هنر زندگي با سابقه چندين ساله در ارائه خدمات درماني در زمينه اختلالات رواني از جمله اختلال دو قطبي نوع دو جزء بهترين و جامع ترين مراكز خدمات روانشناسي است. اين مركز با گردهم آوري جمعي از متخصصين توانسته خدمات خود را با بالاترين سطح كيفيت ارائه دهد. ما در اين مركز شرايطي را براي شما فرآهم آورده‌ايم تا بتوانيد از هر كجاي كشور با مشاوران ما به صورت تلفني و حضوري در ارتباط باشيد. اين مركز به شما تضمين خواهد داد تا در كمترين زمان ممكن به درمان مشكلات و مسائل خود بپردازيد. همچنين در صورتي كه در اطرافيان شما كسي از اين اختلال رنج مي‌برد با دريافت راهكارها و روش‌هاي گوناگون به درمان او كمك نماييد.

براي اطلاع از روند دريافت مشاوره حضوري و مشاوره تلفني كليك كنيد.

سوالات متداول

آيا مصرف دارو براي درمان اختلال دو قطبي به تنهايي كافي است؟

خير. لازم است كه در كنار مصرف دارو از روش‌هاي روان درماني و مشاوره نيز بهره ببريد. در واقع تلفيقي از درمان‌هاي دارويي و روان درماني همواره بيشترين اثرگذاري را خواهند داشت.

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان اختلال دو قطبي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق 02122018502 و يا از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: درمان اختلال دو قطبي با دارو