انتخاب بهترين شيوه زايمان دغدغه تمام مادران باردار است و همواره ترديد و دودلي در اين راه وجود دارد. زايمان فيزيولوژيك يكي از انواع زايمان‌هايي است كه معمولا به دليل مزيت‌هاي آن با استقبال زيادي مواجه مي‌شود. در اين روش به مانند زايمان طبيعي، تولد فرزند از طريق واژينال اما بدون هيچ دخالت دارويي و پزشكي صورت مي‌گيرد. با اين حال مانند هر روش ديگري در صورتي كه زايمان فيزيولوژيك براي مادر با خطر همراه باشد پزشك اجازه انجام آن را نمي‌دهد. توجه داشته باشيد از آن جايي كه آرامش رواني مادر در انجام اين زايمان تاثير بسزايي بر روند آن دارد لازم است كه قبل از زايمان حتما از كمك مشاور و روانشناس بهره ببريد. براي آگاهي بيشتر درباره زايمان فيزيولوژيك، مزايا و روش‌هاي كاهش درد با ما همراه باشيد.

منبع: زايمان فيزيولوژيك چيست

زايمان فيزيولوژيك

زايمان فيزيولوژيك نوعي از زايمان طبيعي است با اين تفاوت كه در آن بدون دخالت دارويي و پزشكي، زايمان صورت مي‌گيرد. در اين نوع زايمان مادر با دردهاي كاملا طبيعي خود به بيمارستان مراجعه مي‌كند و بستري مي‌شود اما ديگر نياز نيست كه به مادر سرم وصل شود و روي تخت بخوابد و براي مدتي غذا نخورد.

در اين نوع زايمان تمام سعي بر اين است كه مادر به طور كامل احساس راحتي كند و همه‌كس و همه‌چيز را دراختيار مادر باردار قرار مي‌دهند تا آرامش رواني داشته باشد. داشتن همراه يكي از اصل‌هاي مهم اين روش زايمان است. در زايمان فيزيولوژيك از نيروهاي طبيعي شكم و لگن براي زايمان استفاده مي‌شود. اين زايمان، ايمن، كم‌درد، طبيعي و بدون مداخلات پزشكي با رعايت حريم خصوصي زائو در كنار همراه است كه محيطي امن و آرام را براي او ايجاد مي‌كند.

براي اطلاع بيشتر در زمينه زايمان و انواع آن كليك كنيد. 

روند زايمان فيزيولوژيك چه مدت طول مي‌كشد؟

روند انجام اين نوع زايمان در حالت عادي و براي تولد فرزند اول عموما بين 14 تا 15 ساعت طول مي‌كشد و براي زايمان‌هاي بعدي زمان كمتري نياز است. با اين حال زمان و شدت انقباضات رحمي در هنگام انجام زايمان فيزيولوژيك با توجه به موارد زير متغير است.

تعداد زايمان‌هاي فيزيولوژيك قبل: دهانه رحم بعد از زايمان فيزيولوژيك اول با سرعت بيشتري گسترش پيدا مي‌كند.

آستانه تحمل درد و انقباضات رحمي مادر: بدن هر زن با فشار و انقباضات متفاوتي سازگاري دارد.

موقعيت قرارگيري جنين در رحم: در صورتي كه جنين در حالت رو به پايين يا قدامي قرار بگيرد روند زايمان مادر سريع‌تر و مدتش كوتاه‌تر مي‌شود.

داشتن ذهن آرام در طول زايمان: وجود ذهن آرام به مادر كمك مي‌كند تا به راحتي و با قدرت بدني بالاتري براي خروج نوزاد از كانال تولد تلاش كند.

مزاياي زايمان فيزيولوژيك

زمان بهتر زايمان

زماني كه خانم باردار و پزشك متخصص تصميم مي‌گيرند كه از روش فيزيولوژيك براي زايمان استفاده كنند تا پايان بارداري صبر مي‌كنند؛ به اين معني كه تا هفته 39 تا 40، بارداري ادامه پيدا مي‌كند كه اجازه مي‌دهد نوزاد در هفته‌هاي آخر به طور كامل‌تري رشد كند و بعد از زايمان به مراقبت‌هاي ويژه نياز نداشته باشد. در هفته‌هاي پاياني مغر جنين هم كامل‌تر مي‌شود.

بهبودي سريع‌تر

دهانه رحم و واژن بسياري از بانواني كه از روش فيزيولوژيك براي زايمان استفاده مي‌كنند دچار شكاف نمي‌شود، عموما پرينه پاره نمي‌شود و به بخيه نياز پيدا نمي‌كند كه بهبودي سريع‌تر اتفاق ميفتد و مادر بعد از زايمان راحت‌تر كارهاي روزمره خود را انجام مي‌دهد. در صورتي كه اگر ماما يا پزشك، پرينه را شكاف دهند بعد از زايمان بايد بخيه بزنند كه احتمال عفونت و خونريزي بعد از زايمان را افزايش مي‌دهد.

كاهش عوارض ناشي از دارو

داروهايي كه به منظور سرعت بخشيدن به زايمان تزريق مي‌شوند مي‌توانند انقباضات رحمي را بيشتر كنند كه در نهايت اكسيژن رساني به جنين را دچار مشكل مي‌كند و علاوه بر اين مي‌توانند موجب خونريزي شديد مادر بعد از زايمان بشوند. اگر مقدار دارويي كه براي افزايش سرعت زايمان تزريق مي‌شود انقباضات رحم را بيش از حد افزايش دهد احتمال پارگي رحم و كنده شدن زودهنگام جفت را بالا مي‌برد.

بالا رفتن احتمال تغذيه نوزاد با شير مادر

خوردن شير مادر يكي از تاثير گذارترين عواملي است كه رشد كودك را تضمين مي‌كند و بهتر است از اين راه براي تغذيه كودك استفاده شود. در روش‌هاي ديگر زايمان به دليل وارد شدن داروي‌هاي ضد درد به شير مادر كه در نهايت از اين طريق وارد بدن نوزاد مي‌شود نوزاد در مدت كوتاهي رفتارهاي غيرطبيعي از خودش نشان مي‌دهد و مشكلات زيادي در مكيدن، بلعيدن و عملكرد معده او به وجود مي‌آيد و در نهايت شير مادر را مصرف نمي‌كند. در نتيجه زماني كه زايمان فيزيولوژيك باشد دارويي وارد شير مادر نمي‌شود و احتمال تغذيه با شير مادر بيشتر مي‌شود.

بالا بردن سلامتي نوزاد

زماني كه مادر زايمان فيزيولوژيك را انجام مي‌دهد جنين از طريق كانال تولد متولد مي‌شود و باكتري‌هاي مفيدي كه در اين مسير وجود دارد وارد بدن نوزاد مي‌شود و سيستم ايمني بدن و گوارش را تقويت مي‌كند. علاوه بر اين زماني كه مادر در حال زايمان است ماهيچه‌هايش به بدن جنين درون رحم فشار مي‌آورد باعث مي‌شود مايع درون ريه‌هاي او به طول كامل تخليه شود به همين دليل نسبت به بچه‌هاي ديگر ريه‌هاي سالم‌تري دارند.

ممنوعيت انجام زايمان فيزيولوژيك

اگر به هردليلي امكان زايمان واژينال وجود نداشته باشد نمي‌توان زايمان را به شكل فيزيولوژيك انجام داد. در مواردي كه مادر نيازمند القاي زايمان هم باشد اين روش براي او قابل استفاده نيست. در صورت وجود مسائلي مانند ابتلا به پره‌اكلامپسي، پرولاپس بندناف، خونريزي شديد مادر، تبخال تناسلي، بارداري سه قلو يا بيشتر، بيماري قلبي يا ريوي در مادر، اختلالات رشدي در جنين، قرارگيري نامتناسب جنين و اختلالات لانه‌گزيني مانند جفت چسبنده يا جفت سرراهي امكان انجام زايمان فيزيولوژيك وجود ندارد و بهتر است شيوه‌هاي ديگر را استفاده كنيد.

براي آشنايي بيشتر در زمينه القاي زايمان كليك كنيد.

كاهش درد زايمان فيزيولوژيك

درد در روش زايمان فيزيولوژيك با ايجاد شرايط مناسب و استفاده از روش‌هاي زير مي‌تواند كاهش يابد و تجربه زايمان كم درد را ايجاد كند.

آماده‌سازي رواني مادر

بهتر است كه در اولين قدم براي كاهش درد زايمان فيزيولوژيك مادر، او را از لحاظ رواني و ذهني آماده و آرام كنند به طوري كه در ابتدا پرسنل و ماما خودشان را معرفي كنند و سعي كنند جوي آرام و قابل اعتماد براي او ايجاد كنند. حضور يك شخص در هنگام زايمان مي‌تواند از نظر رواني مادر را بسيار آرام كند به دليل اين كه در اين مدت او بسيار عصبي و زودرنج است و اين مسئله مشكلات و ناراحتي‌هايي را ايجاد مي‌كند كه خانم احساس مي‌كند به حمايت نياز دارد.

در بعضي از بيمارستان‌ها اين امكان را مي‌دهند كه همسر هم در پروسه زايمان حضور داشته باشد يا اين كه از ماماي همراه استفاده كنند. اما اگر اين شرايط نبود بهتر است از يك شخص نزديك كمك بگيرند تا آن‌ها را همراهي كند.

در كنار اين مسئله بهتر است از كمك يك روانشناس و مشاور نيز بهره ببريد تا بتوانيد با آمادگي رواني كامل براي تولد فرزند خود اقدام كنيد.

براي اطلاع بيشتر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد. 

پيدا كردن وضعيت مناسب

براي كاهش درد مي‌توان وضعيت مناسب براي زايمان را پيدا كرد و آن را تغيير داد. مادر در زمان زايمان فيزيولوژيك مي‌تواند در اين حالت‌ها قرار بگيرد.

ايستاده: در اين حالت دست‌هاي خود را به ديوار تكيه مي‌دهد و وزنش را به جلو وارد مي‌كند كه وزن جنين بيشتر در كمر حس مي‌شود تا لگن.

نشسته: در اين حالت مادر به صورت برعكس روي صندلي مي‌نشيند و پاها را از قسمت زانو جلو مي‌آورد و بهتر است از همراه خواسته شود تا كمرش را ماساژ بدهد.

سجده: زماني كه دهانه رحم به طور كامل باز نشده است بهتر است روي پا بنشيند به طوري كه زانو و سر پايين و روي يك جسمي قرار بگيرد و مادر حالتي شبيه به سجده داشته باشد.

خوابيده: خوابيدن به پهلوي چپ بهترين حالت در طول زايمان است به دليل اين كه خون‌رساني به جنين بهتر صورت مي‌گيرد. در اين حالت مادر مي‌تواند سر و زانوهايش را روي بالشت قرا دهد تا احساس آرامش كند.

ماساژ

اين روش بسيار موثر در كاهش درد است كه توسط همسر، همراه يا ماماي همراه انجام مي‌شود كه مي‌تواند با پودر تالك يا روغن گياهي همراه شود تا ماساژ موجب آرامش و كاهش درد مادر بشود.

ايجاد گرما

با استفاده از پتوي گرم، كمپرس گرم، وان آب گرم، دوش آب گرم يا پد گرم و مرطوب مي‌توانند در طول زايمان درد را كاهش دهند. گرما مي‌تواند جريان خون آن منطقه را افزايش داده و باعث آرامش و راحتي مي‌شوند. همچنين گرما باعث تسكين درد حاصل از خستگي مي‌گردد.

رايحه درماني

در اين روش كاهش درد از بوي خوش استفاده مي‌شود كه از روغن‌ها، شيره‌هاي گياهي، علف‌ها، درختان، اسطوخودوس، زاج و بركومات براي مادر استفاده مي‌شود. همچنين مي‌توان از آن در آب وان هم استفاده كرد.

آب درماني براي كاهش درد زايمان فيزيولوژيك

آب درماني شامل شنا، حمام و جكوزي است كه در آن‌ها از آب گرم استفاده مي‌شود. در بعضي از بيمارستان‌ها از يك وان آب‌ با هواي فشرده استفاده مي‌شود كه آدرنالين را كاهش مي‌دهد و اضطراب و ناراحتي را در مادر كم مي‌كند و با افزايش سطح اكسي‌توسين و اندورفين باعث تحريك انقباضات رحمي و كاهش درد مي‌شود.

تكنيك‌هاي تنفسي

تكنيك‌هاي تنفسي شامل تنفس پاك، تنفس آرام، تنفس گام به گام متغير و تنفس گام به گام الگويي يا اصلاح شده است. اين تكنيك‌ها باعث حواس پرتي مادر باردار از درد مي‌شود و به او كمك مي‌كند تا انقباضات خود را كنترل كند.

تفاوت زايمان فيزيولوژيك با زايمان طبيعي

زايمان طبيعي و زايمان فيزيولوژيك هردو زايمان واژينال هستند اما تفاوتي كه با يكديگر دارند در دخالت پزشك است. در زايمان فيزيولوژيك برخلاف زايمان طبيعي پزشك هيچ دخالتي در روند زايمان ندارد اما در زايمان طبيعي زماني كه مادر براي زايمان بستري مي‌شود، پزشك ممكن است با تزريق آمپول فشار يا ايجاد دردهايي، زايمان طبيعي را ايجاد يا تشديد كند. زايمان فيزيولوژيك مخصوص افرادي است دچار هيچ مشكل يا بيماري خاصي نباشند، روند بارداري آن‌ها كاملا طبيعي بوده و در طول بارداري بدن خود را با تغذيه مناسب و ورزش كاملا براي زايمان آماده كرده باشند.

در زايمان فيزيولوژيك پزشك دخالتي ندارد و وارد روند زايمان نمي‌شود. به اين معني كه هيچ دارويي براي كاهش يا تسريع درد زايمان تزريق نمي‌كند و با روش‌هاي غيردارويي درد را كاهش مي‌دهد.

براي شناخت بيشتر در زمينه زايمان طبيعي كليك كنيد.

سوالات متداول

چرا داشتن ذهن آرام در طول زايمان فيزيولوژيك موثر است؟

از آنجايي كه ذهن انسان تاثيرات مستقيمي بر بدن دارد اين مسئله باعث مي‌شود كه مادر به راحتي و با قدرت بدني بالاتري براي زايمان تلاش كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه زايمان فيزيولوژيك مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق شماره 02122018502 و يا از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: زايمان فيزيولوژيك چيست