Creatinine خون چيست؟

براي انجام آزمايش هاي مختلف موارد متعددي مورد بررسي قرار مي گيرد كه از آن ها مي توان به مدفوع، ادرار و خون اشاره كرد. اما معمولا براي اكثر آزمايش ها از نمونه خون استفاده مي شود چرا كه مي توان به وسيله آن بيش ترين پارامتر هاي مرتبط با سلامتي را مورد سنجش و بررسي قرار داد. كراتينين خون يكي از مواردي است كه در آزمايش خون بررسي مي گردد. كراتينين ماده زائدي است كه به دليل تجزيه كراتين موجود در عضله ها به وجود مي آيد. كراتينين و اوره هر دو به وسيله كليه ها دفع مي گردند و تنها ميزان اندك و مشخصي از آن ها در بدن باقي مي ماند. با بررسي ميزان كراتينين در خون، پزشك مي تواند سلامت كليه ها را ارزيابي نمايد. سطح بالاي كراتينين نشانه اي از نارسايي احتمالي كليه است.

دلايل انجام آزمايش Creatinine خون

در صورتي كه پزشك متخصص، علائم احتمالي بيماري هاي كليوي را مشاهده كند، آزمايش كراتينين را تجويز خواهد كرد. اين علائم به شرح زير هستند:

_احساس خستگي و مشكل در خواب
_كم شدن اشتها _تورم صورت، مچ دست و پا
_درد كمري كه در نزديك كليه ها باشد
_تغييراتي در شكل ادرار
_بالا رفتن فشار خون
_حالت تهوع و استفراغ

معني creatinine در آزمايش خون | بيماري هاي كليوي

مشكلات و بيماري هاي مربوط به كليه در اثر موارد متعددي پديد مي آيند كه برخي از آن ها به شرح زير هستند:

_بيماري گلومرولونفريت كه همان التهاب گلومرول به دليل آسيب ديدن است.
_بيماري پيلونفريت كه عفونت ناشي از باكتري در كليه مي باشد.
_مشكلات مرتبط با پروستات همچون بزرگ شدن پروستات.
_مسدود شدن مجاري ادراري كه ممكن است در اثر دلايلي متعددي همچون سنگ كليه ايجاد شده باشد.
_كاهش جريان خون در كليه ها كه در اثر مشكلاتي همچون نارسايي قلبي، كم بودن آب بدن و ديابت ايجاد مي شود.
_از بين رفتن سلول هاي كليه به دليل سو مصرف مواد مخدر.

ميزان كراتينين خون

همان طور كه گفته شد كراتينين خون ميزان مشخصي دارد كه بيش تر و يا كم تر از حد معمول بودن آن نشان دهنده مشكلاتي در سلامت فرد مي باشد. تقريبا مي توان گفت كه اندازه استاندارد و معمول كراتينين خون در انسان بين 4.1 تا 7.4 مي باشد. البته اين ميزان در خانوم ها و آقايان متفاوت مي باشد. به همين دليل ضروري است كه براي تشخيص كراتينين خون و خواندن جواب آزمايش به پزشك متخصص مراجعه نماييد و از بررسي و تفسير هاي خودسرانه بپرهيزيد.

معني creatinine در آزمايش خون|آمادگي براي انجام آزمايش كراتينين خون

براي انجام آزمايش كراتينين خون نيازي نيست كه ناشتا باشيد و يا براي مدت هشت ساعت چيزي نخوريد. حتي بايد رژيم غذايي مصرفي روزانه و عادي خود را ميل كنيد تا نتيجه آزمايش خون تان كاملا طبيعي و دقيق باشد. اما با اين حال ضروري است كه مصرف هر گونه دارو را به پزشك خود اطلاع دهيد. چراكه برخي از دارو ها ميزان كراتينين خون را بالا مي برند اما به كليه هيچ آسيبي وارد نمي كنند. از دارو هاي موثر بر ميزان كراتينين خون مي توان به سايمتيدين، دارو هاي ضد التهابي غير استروئيدي همچون آسپرين و ايبوپروفن، آنتي بيوتيك هايي همچون سفالكسين و سفوروكسيم اشاره كرد.

در اين شرايط ممكن است پزشك متخصص از شما بخواهد كه براي مدتي قبل از انجام آزمايش كراتينين خون، داروي مصرفي خود را قطع نماييد و يا ميزان مصرف آن را تنظيم كنيد تا بر نتيجه آزمايش تاثيري نگذارد. هم چنين در اين شرايط پزشك در حين تفسير و بررسي نتيجه آزمايش شما، مصرف داروي خاص را نيز مد نظر قرار مي دهد.

چگونگي انجام آزمايش كراتينين خون

انجام آزمايش كراتينين خون مانند اكثر آزمايش هاي خون است و هيچ نگراني ندارد. پزشكي كه مسئول نمونه گيري است از شما مي خواهد آستين لباس خود را بالا بزنيد و سپس با يك سرنگ نمونه خون را از شما مي گيرد. در حين نمونه گيري ممكن است فقط كمي احساس سوزش داشته باشيد و هيچ مشكل خاصي براي تان پيش نخواهد آمد. از برخي مواردي كه پس از آزمايش خون انتظار بروز شان مي رود، مي توان به سر گيجه، احساس درد در محل زخم ناشي از سرنگ، قرمزي و كبودي جزئي اشاره كرد. در برخي مواقع نادر نيز امكان دارد كه محل نمونه گيري عفونت كند.

معني creatinine در آزمايش خون | آزمايش ادرار كراتينين

برخي مواقع نيز براي بررسي سطح كراتينين از آزمايش ادرار استفاده مي شود. در اين صورت آزمايشگاه به شما يك ظرف مخصوص جمع آوري نمونه ادرار مي دهد تا ادرار خود را در آن جمع نماييد. آزمايش نمونه ادرار در 24 ساعت بايد جمع شود. در حين صبح مثانه خود را خالي نماييد و بدون جمع آوري آن در طرف، زمان آن را يادداشت كنيد. پس از اين مرحله در 24 ساعت ادرار دفع شده خود را در ظرف مخصوص نمونه گيري جمع كنيد. ظرف و نمونه ادرار را در يك جاي خنك نگه داري كنيد تا نتيجه آزمايش دچار اشتباه نشود. سپس در زمان مقرر شده نمونه ادرار خود را به آزمايشگاه ببريد و آن را تحويل دهيد.

نتايج آزمايش كراتينين خون به چه معناست؟

ميزان كراتينين با استفاده از شاخص ميلي ليتر بر دسي ليتر اندازه گيري مي شود. ميزان كراتينين خون مي تواند با توجه به جنسيت و سن افراد با يكديگر تفاوت داشته باشد. اما به طور كلي مي توان گفت كه سطح نرمال و استاندارد كراتينين در مردان 0.1 تا 1.3 ميلي گرم در دسي ليتر و 0.6 تا 1.1 ميلي گرم بر دسي ليتر در زنان است. ميزان كراتينين در افراد بالاي 60 ساله علارغم جنسيت متفاوت، كاملا يكسان است. اگر كراتين خون بالا باشد، نشان مي دهد كه مشكلي در عملكرد كليه ها وجود دارد. بالا بودن سطح كراتينين ممكن است ناشي از مشكلاتي همچون انسداد مجاري ادراري، مصرف مواد غذايي با پروتئين بالا، كم بود آب بدن، آسيب ديدن يا عفونت كردن كليه، ديابت، مشكلات قلبي، شوك و استرس شديد باشد.

در صورتي كه بيماري يا مشكلي كه باعث افزايش كراتينين شده بر طرف نشود، سطح آن نيز در خون كاهش پيدا نمي كند. از سوي ديگر اگر كه كراتينين به خاطر مصرف غذاي پر پروتئين يا كم آبي بالا رفته باشد، با تغيير شرايط كم تر مي گردد. افرادي كه دياليز مي شوند نيز پس از درمان دچار سطح پايين كراتينين مي گردند. كم بود سطح كراتينين پديده معمول و طبيعي نيست اما به اندازه سطح بالاي آن جاي نگراني ندارد. اين كاهش سطح مي تواند در نتيجه شرايطي باشد كه باعث كاهش توده عضلاني شده است.

ميزان نرمال كراتينين خون در افراد مختلف
سطح كراتينين طبيعي در زنان 5.0 الي 1.1 ميلي ليتر در دسي ليتر
سطح كراتينين طبيعي در مردان 6.0 الي 3.1 ميلي گرم در دسي ليتر
سطح كراتينين طبيعي در افراد نوجوان 5.0 الي 0.1 ميلي گرم بر دسي ليتر
سطح كراتينين طبيعي خون در كودكان 2.0 الي 4.0 ميلي گرم بر دسي ليتر
سطح كراتينين طبيعي خون در نوزادان 3.0 تا 1.1 ميلي گرم بر دسي ليتر

آزمايش هاي تكميلي در كنار آزمايش creatinine

برخي مواقع علاوه بر آزمايش كراتينين خون، آزمايش هاي ديگري نيز تجويز مي شوند تا پزشك از اين طريق بتواند بيماري و مشكل فرد را به طور دقيق تشخيص دهد. يكي از مهم ترين آزمايش هاي تكميلي در كنار آزمايش كراتينين سرم، آزمايش نيتروژن اوره خون يا BUM است. اوره خون نيز همچون كراتينين يك ماده زائد و اضافي است كه به وسيله ادرار از بدن دفع مي شود. در صورتي كه هم آزمايش كراتينين سرم و هم آزمايش BUM بيش تر از حد نرمال باشد، نارسايي كليوي تشخيص داده مي شود. براي كسب اطلاعات در زمينه egfr در آزمايش خون چيست كليك كنيد.

دلايل بالا بودن سطح كراتينين خون

در اين بخش از مقاله معني creatinine در آزمايش خون به بررسي كامل دلايل بالا بودن سطح كراتينين خون مي پردازيم. اين دلايل به شرح زير هستند:

1.نارسايي كليه
زماني كه كليه به هر دليلي آسيب ببيند، دفع كراتينين خون با اختلال مواجه شده و در كليه انباشته مي شود. در نتيجه نارسايي كليه مي تواند از مهم ترين و جدي ترين دلايل افزايش كراتينين خون باشد كه بايد مورد بررسي و درمان قرار گيرد.

2. مسدود شدن كليه ها
انسداد كليه يا هيدرونفروز يكي ديگر از دلايل افزايش سطح كراتينين است. به اين صورت كه در اثر عواملي همچون سنگ كليه يا بزرگي پروستات، خروج و دفع ادرار به مشكل بر مي خورد و در نتيجه ادرار مجددا به كليه بر مي گردد. در اثر اين عمل كاركرد كليه مختل شده و سطح كراتينين بالا مي رود.

3. كمبود آب بدن
كم بودن آب بدن مي تواند از دلايل مهم افزايش سطح كراتينين باشد. اما اين عامل موقت است و در صورت شناسايي و تشخيص زود هنگام مي توانيد آن را برطرف سازيد. البته توجه داشته باشيد كه كم آبي بدن را پزشك متخصص بايد ترجيح دهد چرا كه براي برخي از بيماري ها كليوي، مصرف زياد مايعات خطرناك است؛ پس به هيچ عنوان خودتان تشخيص كم آبي بدن ندهيد و شروع به مصرف زياد آب نكنيد.
4. معني creatinine در آزمايش خون| مصرف زياد پروتئين
مصرف مواد غذايي حاوي پروتئين نيز از ديگر دلايل موقتي افزايش سطح كراتينين است. مقداري پروتئين براي بدن انسان لازم و ضروري است و در غير اين صورت نيز فرد با مشكلات متعددي مواجه مي شود. اما تعادل در مصرف نقش اساسي دارد چرا كه مصرف زياد و مداوم آن نيز مي تواند مشكلاتي همچون افزايش كراتينين ايجاد نمايد.

5. ورزش سنگين و بسيار شديد
همان طور كه گفته شد كراتينين در اثر تجزيه كراتين به وجود مي آيد و كراتين سوختي براي عضلات است. حال زماني كه فرد زمان زيادي را به طور جدي و شديد ورزش مي كند، عضلات بدن سوخت و ساز بيش تري خواهند داشت و در نتيجه كراتينين بيش تري نيز توليد مي شود. هر چه ميزان كراتينين بيش تر باشد، دفع آن نيز به زمان بيش تري نياز خواهد داشت.

دلايل پايين بودن سطح كراتينين

در برخي از مواقع نيز ممكن است نتيجه آزمايش خون، كم بودن سطح كراتينين را نشان دهد. از دلايل پايين بودن ميزان كراتينين خون مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1.توده عضلات كم
با توجه به اين كه توليد كراتينين به دليل سوخت و ساز عضلات بدن توليد مي شود، توده عضلات كم و ضعيف مي تواند دليلي بر كاهش سطح كراتينين باشد. چرا كه با اين شرايط كراتين بدن تجزيه نمي شود و كراتينيني به وجود نمي آيد. افراد مسن و ضعيف بيش تر با كم بودن ميزان كراتينين خون مواجه مي شوند. هم چنين افرادي كه سو تغذيه دارند و پروتئين مصرفي شان بسيار كم تر از حد معمول است نيز معمولا كراتينين خون شان پايين مي باشد.

2. معني creatinine در آزمايش خون | بارداري
بارداري باعث مي شود كه جريان خون در كليه ها بيش تر شود و در نتيجه خانم هاي باردار بيش تر از سايرين به دستشويي مي روند. به دليل زياد بودن توليد ادرار، كراتينين سريع تر از حالت معمول از بدن دفع مي شود و در نتيجه ميزان كراتينين خون در آزمايش پايين نشان داده مي شود. براي كسب اطلاعات در زمينه معني BLOOD SUGAR در آزمايش خون كليك كنيد.

3. از دست دادن وزن
افرادي كه در مدت كوتاهي وزن زيادي از دست مي دهند، به دليل كاهش توده عضلات دچار كمبود توليد كراتينين شده و در نتيجه كراتينين خون شان از حد معمول پايين تر مي آيد.

معني creatinine در آزمايش خون | راهكارهايي براي كاهش سطح كراتينين خون

براي اين كه بتوانيد سطح كراتين خود را كاهش دهيد، راهكارهايي وجود دارد كه برخي از آن ها به شرح زير هستند:

1.از مصرف مكمل هاي حاوي كراتين خودداري نمايد
كراتين يك ماده كاملا طبيعي است كه به وسيله كبد ساخته مي شود. كراتين به عضلات بدن منتقل شده و در آن جا به عنوان سوخت مورد استفاده قرار مي گيرد، در نهايت كراتين پس از تبديل به سوخت و مصرف، به كراتينين تبديل مي گردد كه بايد از بدن دفع شود. اما كراتينين علاوه بر شكل طبيعي آن، به صورت مكمل هاي خوراكي نيز وجود دارد كه توسط بسياري از ورزشكاران براي افزايش سوخت و ساز بدن مورد استفاده قرار مي گيرد. در صورتي كه قصد كاهش كراتينين خون خود را داريد، بايد از مصرف هر گونه مكمل اجتناب نماييد. البته لازم به ذكر است كه برخي از تحقيقات به نتايجي در زمينه عدم امنيت مكمل هاي حاوي كراتين رسيده اند؛ هر چند كه نتايج آن ها كاملا قطعي نيست. پس توصيه مي شود كه همه افراد قبل از مصرف مكمل با يك فرد متخصص مشورت نمايند.

2. كاهش مصرف پروتئين در رژيم غذايي
بررسي ها نشان داده اند كه مصرف مقدار زيادي از غذا هاي حاوي پروتئين باعث افزايش سطح كراتينين خون مي شود. مثلا به طور خاص مي توان گوشت قرمز پخته شده را نام برد كه ميزان كراتينين خون را تا حد بسيار زيادي تحت تاثير قرار مي دهد و باعث افزايش آن مي گردد. گرمايي كه با آن گوشت قرمز پخته مي شود، باعث تبديل كراتين موجود در آن به كراتينين مي شود. به همين دليل معمولا افرادي كه رژيم غذايي با ميزان بسيار زيادي گوشت مصرف مي كنند، نسبت به ساير افراد ميزان كراتينين خون شان بيش تر مي باشد. اگر كه مصرف گوشت تان بسيار بالا است، بايد گامي در جهت اصلاح رژيم غذايي خود برداريد. سعي كنيد به تدريج سبزيجات را جايگزين گوشت و ساير غذا هاي حاوي پروتئين بكنيد. توجه داشته باشيد كه مقدار مشخصي از پروتئين در رژيم غذايي لازم و ضروري است و نبايد آن را به طور كامل از رژيم خود حذف نماييد.

3. مصرف بيش تر فيبر
برخي از تحقيقات نشان داده اند كه افزايش فيبر مصرفي در رژيم غذايي افراد مبتلا به نارسايي هاي كليوي، كاهش سطح كراتينين را در پي داشته است. البته براي اينكه بتوان با قطعيت تاثير فيبر را بر كراتينين خون ثابت كرد، به تحقيقات و بررسي هاي بيش تري نياز است. فيبر در غذا هايي همچون سبزيجات، ميوه ها، غلات و حبوبات موجود است.

4. معني creatinine در آزمايش خون | تنظيم ميزان آب بدن
ميزان آب بدن يك مساله چالش بر انگيز در زمينه سطح كراتينين خون است. از يك سو كم بودن آب بدن مي تواند دليل افزايش كراتينين باشد و در نتيجه فرد مي تواند با مصرف بيش تر آب و مايعات، اين مساله را بر طرف سازد. اما از سوي ديگر مصرف زياد آب و مايعات مي تواند براي برخي از بيماران مبتلا به نارسايي هاي كليوي خطرناك است. براي همين توصيه مي شود كه حتما با پزشك معالج خود صحبت نماييد و در زمينه مصرف مايعات از دستورات مستقيم او پيروي نماييد.

5. كاهش مصرف نمك
نمك اضافي و بيش از حد نرمال در غذا هاي مصرفي مي تواند به ايجاد فشار خون بالا بينجامد. تحقيقات نشان داده اند كه غذا هاي فراوري شده مقادير بسيار بالايي از سديم و فسفر را در خود دارند و به طور جدي باعث ايجاد بيماري هاي كليوي مي شوند. براي كاهش فشار خون و سطح كراتينين لازم است كه غذا هاي فراوري شده را از رژيم غذايي خود حذف نماييد و گياهان و ادويه هاي ديگر را جايگزين نمك اضافي براي طعم دادن به غذا نماييد.

6. خودداري از مصرف خودسرانه داروهاي مختلف
همان طور كه گفته شد مصرف برخي از دارو ها مي تواند سطح كراتينين خون را افزايش دهد. براي مثال دارو هاي ضد التهاب غير استروئيدي براي بيماري هاي كليوي بسيار مضر هستند و بر سطح كراتينين خون تاثير مي گذارند. پس اين دارو ها را خودسرانه مصرف نكنيد و در صورت لزوم حتما با يك پزشك متخصص مشورت نماييد تا بهترين داروي جايگزين را براي شما تجويز نمايد.

7. معني creatinine در آزمايش خون | پرهيز از مصرف سيگار
مصرف سيگار آسيب هاي بسيار زيادي به بدن انسان وارد مي كند و اين مساله كاملا اثبات شده است. برخي از تحقيقات نشان داده اند كه مصرف سيگار باعث افزايش سطح كراتينين خون و حاد تر شدن مشكلات كليوي مي گردد. در مقابل نيز افرادي كه سيگار را ترك كرده اند، علائمي از كاهش سطح كراتينين و بهبودي از خود نشان داده اند.

سخن آخر

براي اينكه بتوانيد راهكارهاي دقيق و علمي در جهت كاهش سطح كراتينين خون خود پيدا كنيد، لازم است كه با افراد متخصص در اين زمينه مشورت نماييد. مركز حامي هنر زندگي اين امكان را براي شما مهيا كرده تا با متخصصان اين مركز تماس بگيريد و از راهنمايي هاي آنان بهره مند شويد. متخصصان حامي هنر زندگي در خدمت شما هستند تا به صورت حضوري و تلفني در اين زمينه ياري تان كنند.

سوالات متداول
1.معني creatinine در آزمايش خون چيست؟
كراتينين يك ماده زائد و اضافي است كه بايد از طريق كليه ها دفع شود و تنها مقدار مشخصي از آن در بدن باقي مي ماند. با بررسي سطح ميزان باقي مانده از كراتينين، مي توان سلامت فرد را مورد سنجش قرار داد.

2.آزمايش كراتينين خون براي چه مورد استفاده قرار مي گيرد؟
پزشكان و متخصصان براي بررسي و ارزيابي سلامت كليه ها از آزمايش هايي همچون كراتينين خون يا نيتروژن اوره استفاده مي كنند.

3. آيا آزمايش كراتينين خون خطري هم دارد؟
خير اين آزمايش و نحوه نمونه برداري بسيار ساده است و هيچ خطري فرد را تهديد نمي كند.

4. آيا آزمايش هاي تكميلي ديگري در كنار كراتينين خون تجويز مي شود؟
بله با توجه به اين كه پزشك به چه بيماري در شما شك كرده باشد، از آزمايش هاي تكميلي ديگري نيز استفاده مي كند تا از تشخيص خود مطمئن شود. مثلا اگر به نارسايي كليه مشكوك باشد از آزمايش BUM نيز استفاده مي كند.

5. آيا ممكن است كراتينين خون در يك فرد كم تر از حد معمول باشد؟
بله كم بودن كراتينين نيز در بسياري از افراد ديده شده است. مثلا افرادي كه از نظر توده عضلاني ضعيف هستند و سوخت و ساز كراتين ندارند، ميزان كراتين خون شان پايين است. همچنين بارداري و سو تغذيه نيز مي تواند باعث كاهش كراتينين خون شود.

6. براي كاهش سطح كراتينين خون چه كاري مي توان انجام داد؟
راهكارهاي متعددي وجود دارد كه پزشك با توجه به شرايط شما از آن ها استفاده مي كند. اصلاح رژيم غذايي يكي از اين موارد است.

منبع: معني creatinine در آزمايش خون

براي دريافت مشاوره در زمينه معني creatinine در آزمايش خون مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.