اعتياد چيست؟

اعتياد(Addiction) يعني وابستگي به مواد؛ واژه اي قديمي است كه امروزه به دليل علمي نبودن به جاي آن از اصطلاح وابستگي به مواد يا وابستگي دارويي استفاده مي شود. مراحل اعتياد به شرح زير هستند:

1. گلاب براي ترك اعتياد | مواد

تركيبات شيميايي مختلفي كه باعث تغيير در كاركرد مغز به شكل افسردگي، عصبانيت، اختلال در شعور و رفتار نابهنجار مي شوند.

2. وابستگي

شامل وابستگي رفتاري و وابستگي رواني است كه باعث مي شود فرد مصرف مواد را به رفتارهاي ديگر ترجيح دهد. به عبارتي وقتي مصرف مواد اجباري مي شود، فرد به مرحله ي وابستگي به مواد رسيده است. تعدادي از رفتارها و حالت هاي غير عادي كه در اثر وابستگي به مواد در فرد بروز مي كند عبارتند از:

– فرد وابسته بعد از مدتي كه مواد مصرف كرد، براي رسيدن به حالت نشئه مجبور است كم كم مقدار ماده ي مصرفي خود را افزايش دهد.( پديده تحمل)
– فرد وابسته اگر بعد از مدتي تصميم بگيرد مواد را مصرف نكند، به عوارض ناراحت كننده اي دچار مي شود كه به ان خماري مي گويند.
– فرد وابسته بعد از مدتي نسبت به مسئوليت هاي خانوادگي و اجتماعي خود بي تفاوت مي شود.

3. سوء مصرف مواد

اگر هنوز مصرف مواد اجباري نشده باشد و پديده تحمل (فرد براي اينكه نشئگي روزهاي قبل را تجربه نكند، نياز به ماده ي بيشتر دارد) به وجود نيامده باشد، فرد در مرحله ي اختلال سوء مصرف مواد قرار مي گيرد. اگرچه فرد نسبت به مواد اعتياد ندارد، ولي ان را مصرف مي كند يعني در فرد بر اثر مصرف مواد، تغييرات روحي به وجود مي ايد. فرد از ماده اي استفاده مي كند كه به خود يا ديگران ضرر مي رساند.

4. ترك

فرد بر اثر كاهش يا قطع ماده ي مصرفي علائم ناراحت كننده اي را تجربه مي كند. همين علائم ترك هستند كه در بسياري از مواقع مانع از كنار گذاشتن اعتياد مي شوند و لازم است كه فرد با كمك افراد متخصص اعتياد را كنار بگذارد.

علل و عوامل موثر بر اعتياد

عواملي كه مي توانند اعتياد را در فرد به وجود اورند و يا باعث شروع مصرف مجدد در افراد معتادي شوند كه مدتي است ترك كرده اند به شرح زير هستند:

1. عوامل فردي

زمينه ارثي و ژنتيك : داشتن فردي معتاد در اعضاي خانواده يا بستگان، احتمال ابتلا به اعتياد را افزايش مي دهد. تحقيقات نشان داده كه عوامل ژنتيكي در اعتياد به الكل و بعضي از مواد نقش دارند.
اعتماد به نفس: افرادي كه كمبود اعتماد به نفس دارند در مقابل مصرف مواد مقاومت كمتري دارند.
فقدان مهارت هاي اجتماعي و انتطباقي: فردي كه از عهده ي كنترل اوضاع و پذيرش احساسات دردناكي مثل اضطراب و احساس گناه كنار نمي ايد.
عدم پذيرش ارزش هاي سنتي و رايج، تمايل به مقاومت در مقابل منابع قدرت و تمايل به اعمال خلاف: كسي كه دائم با ديگران دعوا مي كند يا دوست دارد به ديگران اسيب برساند ممكن است به عمل خلافي مانند مصرف مواد هم تن بدهد.
ناراحتي رواني: كسي كه ناراحتي هايي مثل افسردگي دارد، ممكن است به جاي مراجعه به روانشناس، مصرف مواد را شروع كند.
بيماري جسمي يا دردهاي مزمن: فردي كه دردي مثل گوش درد يا پادرد و … دارد ممكن است به جاي مراجعه به پزشك و براي تسكين درد خود به مصرف مواد گرايش پيدا كند.

2. گلاب براي ترك اعتياد | عوامل محيطي و اجتماعي

فشارهاي ناشي از محيط: هر مسئله و مشكلي كه فرد را در تامين نيازها و مايحتاج زندگي اش دچار مشكل كند، او را در معرض خطر مصرف مواد قرار مي دهد.
توسعه صنعتي جامعه، كمبود فرصت هاي شغلي و مهاجرت: تغيير محل زندگي و مواجه شدن فرد با شرايط جديدي كه برايش بيگانه است و از دست دادن حمايت خانواده، دوستان و اشنايان ممكن است فرد را دچار ناراحتي كند و احساس كند در حل مشكلات خود ناتوان است و اين احتمال وجود دارد كه به مصرف مواد گرايش پيدا كند.
دسترسي آسان به مواد و نبودن قوانين جدي براي منع خريد و فروش: نداشتن قوانين جدي براي توليد و خريد و فروش مواد در روستاها، شهرها و به طور كلي محيط ها دسترسي به مواد را اسان و ارزان مي كند و به اين صورت، احتمال مصرف مواد افزايش پيدا مي كند.
عوامل مربوط به محل سكونت: مانند فقدان ارزش هاي اخلاقي و مذهبي، شيوع خشونت و خلاف، نبودن همبستگي ميان افراد محله و حاشيه نشيني احتمال مصرف مواد را افزايش مي دهد.
كمبود امكانات تفريحي، ورزشي و فرهنگي: كمبود امكانات لازم براي ارضاي نيازهاي طبيعي رواني و اجتماعي از جمله كنجكاوي، هيجان و تنوع طلبي نوجوانان و جوانان، باعث گرايش انان به كسب لذت از طريق مصرف مواد مي شود.

گلاب براي ترك اعتياد | تاثير مواد مخدر بر فرد

تاثير ماده بر فرد وقتي است كه آن ماده حداقل يك بار مصرف شده باشد. چگونگي تاثير مواد بر فرد به عوامل مختلفي بستگي دارد. اين تاثير به ميزان زيادي تحت تاثير خصوصيات فردي مانند شرايط جسماني فرد، تجربيات قبلي او از مواد، انتظاري كه او از مواد دارد و مواد ديگري كه همزمان مصرف مي كند، قرار دارد و اثراتي كه بر وضعيت جسمي و رواني فرد مي گذارد متفاوت است.

اعتياد يك بيماري روانشناختي، زيستي و اجتماعي است كه عوامل مختلفي در بروز ان نقش دارند كه اين عوامل در تعامل باهم منجر به مصرف و اعتياد مي شوند. بنابراين درك و شناسايي اين عوامل از جهت شناسايي افراد در معرض خطر و اقدامات پيشگيرانه، انتخاب نوع درمان و خدمات حمايتي مناسب اهميت و ضرورت دارد. براي اطلاع بيشتر در زمينه تاثير مواد بر بدن كليك كنيد.

ديدگاه هاي مختلف در مورد اختلال مصرف مواد

يك ديدگاه اين است كه مبناي مصرف مواد همان مسير پاداش است كه اين مسير نقش مهمي در لذت ناشي از مواد دارد (نواحي پيش پيشاني، هيپوتالاموس و دستگاه ليمبيك) در زمان مصرف مواد، دوپامين در اين مسير ازاد شده و متناسب با اين مقدار دوپامين، فرد از مصرف مواد لذت مي برد. تحقيقات نشان داده افرادي كه ميزان اپيوئيدهاي درون زاد خونشان پايين است، بيشتر احتمال دارد كه مصرف مواد افيوني را شروع كنند چون با مورفين موجود در اين مواد افيوني، كمبود اپيوئيدهاي درون زاد را در بدن خود جبران مي كنند. برخي مطالعات نشان داده كه تعداد زيادي از افرادي كه احتمال ابتلاي به سوء مصرف موارد را دارند، دوران كودكي بي ثباتي داشته اند و برخي از ملاك هاي تشخيص شخصيت ضد اجتماعي راهم دارند. براي كسب اطلاعات در زمينه شخصيت ضد اجتماعي كليك كنيد.

عوامل محافظت كننده در مقابل اعتياد

برخي از عوامل باعث مي شوند كه فرد مقاوت بيش تري در برابر مصرف مواد مخدر داشته باشد. از اين عوامل مي توان به داشتن صفات مثبت شخصيتي مثل عزت نفس و مهارت هاي انتطباقي، موفقيت ها و دستاوردهاي شغلي، تحصيلي و اجتماعي. باورها و ارزش هاي معنوي، خانواده سالم و حمايت كننده و دسترسي به خدمات اشاره كرد.

تفاوت مواد محرك و كندكننده

موادي كه ايجاد وابستگي مي كنند و مورد سوء مصرف قرار مي گيرند، باعث افزايش دوپامين مي شود و دوپامين نيز موجب افزايش لذت مي شود و افزايش لذت باعث تقويت مثبت مصرف مواد مي شود. مواد با توجه به اثري كه روي نور اپي نفرين و دستگاه شبكه اي مي گذارند به دو نوع محرك و كندكننده تقسيم مي كنند.

1. محرك ها

با افزايش نور اپي نفرين و فعاليت دستگاه شبكه اي، باعث افزايش فعاليت سلول هاي مغزي و افزايش سطح برپايي مي شوند. افزايش سطح برپايي منجر به تغييراتي مي شود: از جمله اضطراب، مشكلات خواب، گوش به زنگي و بيدار شدن هاي پي در پي.

2. گلاب براي ترك اعتياد| كندكننده ها

با كاهش ميزان نوراپي نفرين و كاهش فعاليت دستگاه شبكه اي سطح برپايي بدن را كاهش داده و پايين امدن برپايي موجب كاهش اضطراب مي شود. البته كندكننده هاي مختلف با روش هاي متفاوتي، سطح نور اپي نفرين را كاهش مي دهند. برخي از كند كننده ها يا همان مواد افيوني به شرح زير هستند:

ترياك: از گياه خشخاش به دست مي ايد. منشا مواد ديگري مثل مرفين، كدئين و هروئين هم از همين ماده است. روش مصرف به صورت تدخين(دود كردن)، خوردن و تزريق كردن است.
هروئين: هروئين پودر نرم و سفيدرنگي است كه شكل خالص ان قهوه اي رنگ است. هروئين يكي از مشتقات نيمه مصنوعي مرفين است. روش مصرف به صورت تدخين، استنشاق (دماغي) و تزريق است.
كدئين: ماده سفيدرنگي كه هم به صورت خالص و هم ناخالص مورد استفاده قرار مي گيرد. خالص به صورت نوعي قرص و ناخالص به شكل تركيب با استامينوفن، آسپيرين يا شربت هاي ضدسرفه مورد استفاده معتادان قرار مي گيرد. مصرف بي دليل و زياد قرص هاي آسپيرين كدئينه نشانه اي از اعتياد به مواد مي باشد.
مرفين: اين ماده به رنگ سفيد تا زرد كم رنگ مي باشد. مرفين به صورت آمپول مورد مصرف پزشكي قرار مي گيرد.

آثار مصرف مواد افيوني

تغييرات رفتاري يا رواني (ابتدا سرخوشي و سپس بي تفاوتي و پرخاشگري) ، تهوع و استفراغ ، كاهش احساس درد ، سنگيني و رخوت ، خشكي دهان ، افت فشارخون و افت عملكرد شغلي و اجتماعي از آثار مصف مواد افيوني هستند. در صورت مصرف طولاني مدت مواد افيوني عوارضي مثل يبوست مزمن، افسردگي ،تغيير خواب و بيداري، تيره شدن رنگ پوست و كاهش وزن و سوء تغذيه، چرت زدن دائمي و برخي عفونت ها را به همراه دارد.

علائم ترك مواد افيوني

علائم ترك در كساني به وجود مي ايد كه مدتي بعد از مصرف مستمر مواد افيوني، مصرف را كنار گذاشته اند و معمولا در روز دوم يا سوم بعد از اخرين مصرف شدت اين علائم به اوج مي رسد و برخي از اين علائم مثل افسردگي ممكن است تا ماه ها بعد از ترك باقي بماند. اين علائم عبارتند از: بي قراري، افسردگي، درد استخواني، آبريزش، خميازه، سكسكه و تمايل شديد به مصرف مجدد.

گلاب براي ترك اعتياد| ساير مواد مخدر

از ديگر مواد مخدر مي توان به موارد زير اشاره كرد:

حشيش: از گياه شاه دانه به دست مي ايد . به نام هاي مختلفي مثل ماري جوانا، علف، بنگ و گراس شناخته مي شود. از آثار مصرف حشيش مي توان به افزايش اشتها، تند شدن ضربان قلب، اختلال حافظه، قرمزي چشمها و علائم رواني شديد مثل شنيدن صداها و اضطراب و افسردگي اشاره كرد.
ماري جوانا: ماده اي شبيه توتون كه به روش تدخيني مصرف مي شود.
كوكائين: ماده ي بلوري سفيد رنگي كه به شكل استنشاقي و تدخيني مصرف مي شود. از خطرناك ترين مواد مورد سوء مصرف است.
مواد توهم زا: يكي از مهم ترين ان ها LSD كه معمولا به شكل قرص و يا كپسول يافت مي شود.

داروهاي مسكن و خواب آور

داروهايي كه ايجاد ارامش، رخوت و خواب آلودگي مي كنند. مهم ترين شان باربيتورات ها و بنزوديازپين ها (مثل ديازپام، لورازپام و كلونازپام) هستند. عوارض مصرف طولاني مدت اين داروها، اختلال حافظه، ناراحتي هاي گوارشي و افسردگي است. به دليل اين كه اين داروها اعتياداورند، نبايد ان ها را بيش از چند هفته تجويز كرد. براي كسب اطلاع بيش تر در زمينه اعتياد به مواد مخدر كليك كنيد.

عوارض مصرف مواد بر فرد، خانواده و اجتماع

مصرف مواد تنها به فرد مصرف كننده اسيب نمي رساند، بلكه به اطرافيان فرد نيز اسيب مي زند و موقعي كه تعداد معتادان زياد مي شود، جامعه اسيب مي بيند. در سطح فردي نيز اختلالات قلبي، بيماري هاي عفوني، ناتواني جنسي و اختلالات ديگر را به همراه دارد. در سطح خانوادگي، خشونت هايي مثل همسر ازاري يا كودك ازاري، بي كفايتي در برقراري رابطه و طلاق را به دنبال دارد. از عوارض شغلي و اجتماعي هم مي توان به كاهش كارايي، غيبت از كار ، اخراج و بيكاري و بي خانماني و فقر اشاره كرد.

گلاب براي ترك اعتياد | درمان اعتياد

براي درمان سه مرحله مي توان در نظر گرفت. نخستين اقدام درماني، درمان كوتاه مدتي مثل سم زدايي است. بعد از سم زدايي بايد بينش يابي صورت گيرد و در مرحله بعد درمان انگيزشي براي جلوگيري از مصرف مجدد، صورت مي گيرد. از جمله درمان هاي موثر انگيزشي، گروه درماني است ودر كنار روند اصلي درمان مي توان اعمالي مثل ورزش و مراقبه را انجام داد. براي اطلاع بيش تر در زمينه درمان اعتياد به مواد مخدر كليك كنيد.

درمان دارويي

براي انتخاب داروي متناسب با وضعيت هر فرد و نوع ماده ي مصرفي، مراجعه به پزشك و متخصص ضروري است اما برخي از داروهاي رايج در درمان اعتياد عبارتند از:

كلونيدين: اين دارو در اصل يك داروي ضدفشار خون است و در كاهش بعضي از علائم ناشي از ترك مواد افيوني مثل تهوع، اسهال و دردهاي مزمن تاثير خوبي دارد ولي به دليل حساسيت بعضي از افراد نسبت به اين دارو، بدون تشخيص و تجويز متخصص نبايد مصرف شود.
درمان با متادون: قبل از وارد شدن بيمار به برنامه درمان با متادون، لازم است كه با اين نوع درمان اشنايي داشته باشيد. متادون يك ماده شبه افيوني است كه معمولا از طريق خوردن مصرف مي شود. درمان با متادون ممكن است دوره اي طولاني مدت باشد و مقدار دوز مصرفي با در نظر گرفتن وضعيت بيمار، توسط متخصص تشخيص داده مي شود.
بوپرنورفين: معمولا براي درمان اعتياد به مواد افيوني استفاده مي شود، البته مصارف ديگري هم دارد. بوپرنورفين يك مسكن مخدر شبه افيوني است و استفاده نامناسب از ان عوارض خطرناك و جدي دارد بنابراين تشخيص و تجويز متخصص ضروري است.
آمي تريپتلين: داروي كمكي در ترك مواد افيوني و يك داروي ضد افسردگي است.
داروهاي ديگري كه براي سم زدايي در درمان اعتياد به مواد افيوني استفاده مي شوند عبارتند از داروهاي ضدافسردگي سه حلقه اي، داروهاي ضد درد غير مخدر و داروهاي آنتي هيستاميني كه هركدام با توجه به علائم فرد و با تشخيص متخصص تجويز مي شوند.

گلاب براي ترك اعتياد | مداخلات غيردارويي

مشكلاتي كه در اثر مصرف مواد به وجود مي ايند هميشه جسمي و رواني نيستند، تاثيرات خانوادگي و اجتماعي هم دارند كه لازم است علاوه بر سم زدايي و مداخلات دارويي، برنامه درماني بهبود مهارت ها و اصلاح ارتباطات را هم در بر گيرد.

ارتباطات بين فردي: فرد مبتلا در جريان درمان به وقت گذراندن با افراد مشوق و حامي نياز دارد. بنابراين بهتر است چنين فردي در كنار بيمار باشد. از افراد خانواده درخواست مي شود كه از اتفاقات ناخوشايند گذشته صحبت نكنند.
فعاليت هاي جايگزين: با توجه به اين كه در حين درمان، خيلي از جنبه هاي زندگي بيمار تغيير مي كنند بهتر است كه فعاليت هايي را براي او در نظر بگيريم مانند يادگيري فعاليت هايي كه دوست دارند، عضويت در گروه هاي مورد علاقه و تفريحات فردي و جمعي. براي كسب اطلاعات بيش تر در زمينه ترك اعتياد كليك كنيد.

گلاب براي ترك اعتياد

با توجه به عوارض جانبي قرص هاي شيميايي و اينكه در مواردي اين قرص ها اعتياد آورند متخصصان طب سنتي موادي را به عنوان مسكن طبيعي معرفي كرده اند. يكي از اين مواد گلاب است. طبيعت گلاب گرم مي باشد و مقوي معده، كبد ،قلب و اعصاب است و آرامبخشي قوي محسوب مي شود. گلاب تا حدودي تحريك كننده جريان خون بوده و تحريك كننده ي بافت پوست براي توليد سلول هاي جديد است. اين ماده با متعادل كردن ترشح ئيدروفين و اندورفين در مغز، باعث ايجاد ارامش مي شود و براي تسكين دردهاي عضلاني هم گلاب را با موادي مثل روغن سياه دانه مخلوط مي كنند و محل درد را ماساژ مي دهند. براي كسب اطلاعات در زمينه غذاهاي مفيد براي ترك اعتياد كليك كنيد.

گلاب براي ترك اعتياد | پيشگيري از اعتياد

با توجه به افزايش مصرف بعضي از مواد در نوجواني و به دليل اين كه مغز در نوجواني انعطاف پذير است و مصرف مواد در اين سن اسيب زا تر از مراحل بعدي رشد است، تلاش هاي مبني بر پيشگيري به خصوص در نوجواني اهميت زيادي دارد. پيشگيري يعني به كارگيري اقداماتي براي كاهش ابتلاي افراد به اعتياد. تعدادي از راه هاي پيشگيري عبارتند از: اگاهي دادن به جامعه تا خطرات و ضرر هاي مواد مخدر را درك كنند. افزايش مهارت هاي زندگي مانند مهارت حل مسئله و افزايش فعاليت هاي جايگزين مانند فعاليت هاي اجتماعي مثبت. در واقع تلاش ها جهت پيشگيري بر سه جنبه محيط، عرضه مواد و ويژگي هاي شخصيتي متمركز است. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره ترك اعتياد كليك كنيد.

سخن آخر

با توجه اين كه مصرف مواد يكي از مهم ترين مشكلاتي است كه افراد، خانواده و اجتماع را درگير كرده، پيشگيري و درمان ان اهميت زيادي دارد. محققان عوامل محافظت كننده اي را كه احتمال شروع مصرف مواد را كاهش مي دهند، شناسايي كرده اند كه از جمله اين عوامل سلامت روانشناختي مثل عزت نفس بالا و نداشتن افسردگي، سطح بالاي تحصيلات، شغل و حمايت خانواده است.

با توجه به درمان هاي گسترده ي اعتياد مانند دارودرماني، درمان هاي شناختي رفتاري و عوارض جانبي برخي از داروها ،بهتر است براي انتخاب بهترين نوع درمان و تنظيم دوز مصرفي مواد با توجه به ويژگي هاي شخصيتي، اجتماعي، جسمي و خانوادگي و داروهاي ديگري كه همزمان مصرف مي شوند حتما با متخصص مشورت شود. متخصصان حامي هنر زندگي در خدمت شما هستند تا در اين زمينه ياري تان كنند. براي كسب اطلاعات بيش تر در زمينه مشاوره تلفني كليك كنيد.

منبع: گلاب براي ترك اعتياد

براي دريافت مشاوره در زمينه گلاب براي ترك اعتياد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.